Infecties met HPV humaan papillomavirus (humaan papillomavirus) komen zeer veel voor. Zo'n 80-90% van de mensen wordt eens in hun leven besmet met HPV. Een (langdurige) infectie met HPV kan kanker of genitale wratten veroorzaken. Op deze pagina vind je meer feiten en cijfers over HPV.

HPV humaan papillomavirus (humaan papillomavirus) kan verschillende soorten kanker veroorzaken. Dit gaat om kanker bij de baarmoederhals, anus, vagina, schaamlippen, penis, en in de mond- en keelholte (orofarynx). Tabel 1 geeft een indicatie over hoe vaak mensen in Nederland deze vormen van kanker krijgen. 

Baarmoederhalskanker wordt bijna altijd veroorzaakt door HPV, in ongeveer 77% van de gevallen door HPV-typen 16 of 18 [4]. De andere vormen van kanker kunnen ook andere oorzaken hebben, en worden voor een deel veroorzaakt door HPV (zie kolom HPV-gerelateerd).  HPV-typen 16 en 18 veroorzaken het grootste deel van de HPV-gerelateerde kankers (zie kolom relatieve bijdrage HPV16/18). HPV-typen 16 en 18 zijn tevens de HPV-typen waarop het bivalente vaccin (Cervarix®) gericht is.

Tabel 1. Het aantal kankerdiagnoses en sterfgevallen per jaar bij vrouwen en mannen samen in Nederland (gemiddelde over 2020-2024), het geschatte percentage kankerdiagnoses dat wordt veroorzaakt door HPV (HPV-gerelateerd) en het geschatte percentage kankerdiagnoses veroorzaakt door HPV-typen 16 en 18 binnen de HPV-gerelateerde kankerdiagnoses.
a De aantallen diagnoses in 2023 en 2024 zijn gebaseerd op voorlopige cijfers.
b Het aantal overlijdens in 2024 is gebaseerd op voorlopige cijfers.
c ICD-10 International Classification of Diseases, tenth revision (International Classification of Diseases, tenth revision) codes C01, C05.1, C05.2, C09 en C10 (met uitzondering van C10.1).
d ICD-10 codes C01, C05, C09 en C10.
e ICD-10 codes C01, C09 en C10.
 
Locatie kankerAantala [1]Overlijdenb [2]HPV-attributie [3]HPV-16/18-attributie
Baarmoederhals891215100%77% [4]
Anus3346788%84% [5]
Vagina562078%64% [5]
Schaamlip 45014025%73% [5]
Penis1994250%70% [5]
Mond- en keelholte (Orofarynx)727c198d31%e85% [5]
Totaal2.657682  

Rekening houdend met het deel van de kankers dat veroorzaakt wordt door HPV (dus de HPV-gerelateerde kankers), krijgen elk jaar in Nederland naar schatting bijna 1.300 vrouwen en bijna 400 mannen kanker door HPV. Het grootste deel daarvan kan voorkomen worden met de HPV-vaccinatie. 
In 2023 bezochten ongeveer 3,5 mannen en 2,4 vrouwen per 1000 inwoners in Nederland de huisarts vanwege genitale wratten, met in totaal ongeveer 48.600 diagnoses [6,7]

Grafiek incidenties

Sla de grafiek Aantal nieuwe kankers per 100.000 per jaar over en ga naar de datatabel

Figuur 1. Aantal nieuwe kankers per 100.000 inwoners per jaar van 2005-2024. De gegevens zijn van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) [1]. Deze aantallen bevatten voor elk type kanker de HPV humaan papillomavirus (humaan papillomavirus)-gerelateerde kankers en de niet-HPV-gerelateerde kankers omdat bij deze bron dit onderscheid niet te maken is.
*Voor 2023 en 2024 zijn voorlopige data gebruikt.

grafiek overlijden

Sla de grafiek Overlijdens aan kankers per 100.000 per jaar over en ga naar de datatabel

Figuur 2. Aantal sterfgevallen door kankers per 100.000 inwoners per jaar van 2005-2024. De gegevens zijn van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) [2]. Het aantal sterfgevallen voor elk type kanker bevat sterfgevallen door de HPV humaan papillomavirus (humaan papillomavirus)-gerelateerde kankers en niet-HPV-gerelateerde kankers omdat bij de openbare bron dit onderscheid niet te maken is.
*Voor 2024 zijn voorlopige data gebruikt; 
**ICD-10 codes C01-C06; ***ICD-10 codes C09-C14; ****ICD-10 codes C09-C10.

Bronnen

  1. NKR. Incidentie per jaar - Aantal.
  2. CBS. Overledenen; doodsoorzaak (uitgebreide lijst), leeftijd, geslacht.
  3. De Martel C, et al. 2017. Worldwide burden of cancer attributable to HPV by site, country and HPV type. International journal of cancer, 141(4): p. 664-670.
  4. Wei F, et al. 2024. Causal attribution of human papillomavirus genotypes to invasive cervical cancer worldwide: a systematic analysis of the global literature. The Lancet, 404(10451): p. 435-444.
  5. De Sanjose S, et al. 2018. Burden of human papillomavirus (HPV)- related cancers attributable to HPVs 6/11/16/18/31/33/45/52 and 58. JNCI Cancer Spectrum, 2(4): p. pky045.
  6. Vanhommerig J, Overbeek L. Nivel-cijfers Ziekten op jaarbasis in Nederland - incidentie en prevalentie. | nivel.nl
  7. El-Jobouri R, et al. 2025. Sexually transmitted infections in the Netherlands in 2024. Rapportnummer: 2025-0009.