Hoe herken ik HPV?

Vaak merkt u er niets van wanneer u besmet bent met HPV humaan papillomavirus (humaan papillomavirus). Meestal ruimt het lichaam het virus zelf binnen één of twee jaar op. Als het virus niet wordt opgeruimd, kan het in sommige gevallen na lange tijd kanker veroorzaken. Andere typen HPV kunnen zorgen voor wratten bij de vagina of penis (genitale wratten).

Hoe herken ik HPV-kanker?

HPV kan verschillende vormen van kanker veroorzaken. De bekendste vorm van kanker door HPV is baarmoederhalskanker. Andere vormen zijn kanker aan de vagina, schaamlippen, penis, anus of in de mond- en keelholte.

Beginnende kanker door HPV kunt u herkennen aan verschillende klachten, zoals:

• bloedverlies
• afscheiding
• branderig gevoel
• pijn en veranderingen aan de schaamlippen, penis, anus en/of in de mond- en keelholte

Wanneer kan ik kanker krijgen van HPV? 

Er bestaan veel verschillende typen HPV. Sommige daarvan zorgen voor een hoog risico op kanker. Wanneer u lange tijd besmet bent met een hoog-risicotype van het virus, kunt u kanker krijgen. Vaak gebeurt dit tien tot vijftien jaar na de HPV-besmetting.

Vooral personen met HPV-type 16 of 18 lopen een groot risico op kanker. Deze twee typen veroorzaken samen ongeveer 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Ook is met deze typen het risico op HPV-kanker bij de vagina, schaamlippen, penis, anus of in de mond- en keelholte het grootst. De kans op anuskanker is groter bij mannen die seks hebben met mannen en leven met hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficientievirus).

Is HPV tijdens de zwangerschap gevaarlijk?

Bent u tijdens uw zwangerschap besmet met HPV? Dan kunt u het virus bij de geboorte aan uw baby doorgeven.

Heeft u tijdens uw zwangerschap last van wratten op de vagina door een HPV-besmetting? Dan kan het aantal wratten toenemen tijdens de zwangerschap. Ook kunnen de wratten dan groter worden.

Hoe krijg ik HPV?

HPV is heel besmettelijk. U krijgt het door seks te hebben met iemand die HPV heeft. Een condoom beschermt niet volledig tegen het virus. Ook door orale seks (met de mond) of het aanraken van de penis of vagina kunt u besmet raken. Meestal geeft HPV geen klachten. Daardoor kan iemand zonder het te weten iemand anders besmetten. Ook kan het virus worden doorgegeven via de huid, handen en mond.

Hoe voorkom ik HPV?

Een besmetting met HPV is moeilijk te voorkomen. Wel kunt u zich beschermen tegen het virus met een vaccinatie. Deze vaccinatie zit sinds 2010 in het Rijksvaccinatieprogramma en is gratis voor iedereen tot 18 jaar. Kinderen ontvangen een uitnodiging voor deze vaccinatie in het jaar dat ze 10 worden. De vaccinatie werkt het beste wanneer deze gegeven wordt voordat iemand in aanraking komt met HPV. 

In ongeveer 95% van de gevallen beschermt de prik tegen langdurige HPV-besmettingen met de typen 16 en 18. Uit Nederlands (2023-2024)(PDF) en internationaal onderzoek blijkt dat HPV-vaccinatie voor 80% tot 90% beschermt tegen (beginnende) baarmoederhalskanker. Dit hangt af van de leeftijd waarop iemand de prik krijgt. Het vaccin dat wordt aangeboden via het Rijksvaccinatieprogramma beschermt niet tegen genitale wratten. 

Niet alle HPV-kanker kan worden voorkomen met een vaccinatie. Zo kunt u na vaccinatie nog steeds baarmoederhalskanker krijgen door een HPV-besmetting met een type HPV dat niet in het vaccin zit. Om baarmoederhalskanker vroeg te kunnen opsporen, krijgen alle vrouwen tussen de 30 en 60 jaar een uitnodiging voor een uitstrijkje. Dit uitstrijkje laat zien of er HPV in de cellen van de baarmoederhals zit en dus kanker kan veroorzaken. Er is ook een onderzoek voor mannen vanaf 35 jaar die seks hebben met mannen en leven met hiv. Zij worden onderzocht op anuskanker door HPV. 

Is HPV te behandelen?

Er is geen behandeling tegen HPV. Uw lichaam ruimt de infectie meestal vanzelf op. De behandeling van HPV-kanker hangt af van het type kanker en hoe ernstig deze is. 

Genitale wratten (wratten op de penis of vagina) die zijn ontstaan door HPV, kunnen soms met crème of medicijnen behandeld worden. Soms kan de arts de wratten aanstippen, bevriezen of weghalen met een elektrisch naaldje of lusje. Wanneer het niet mogelijk is om de wratten te behandelen, gaan deze meestal later vanzelf weg.

Hoe vaak komt HPV voor in Nederland? 

HPV-besmettingen komen vaak voor. Ongeveer 80% tot 90% van alle mensen wordt wel een keer in hun leven besmet met dit virus. In Nederland krijgen elk jaar ruim 1.100 vrouwen en 400 mannen kanker door HPV.