HPV is de afkorting van humaan papillomavirus. Het virus kan baarmoederhalskanker en genitale wratten veroorzaken. Het kan ook kanker bij de penis, anus, schaamlippen, vagina, en mond- en keelholte veroorzaken. Je krijgt HPV (humaan papillomavirus) via seksuele handelingen. Bijna iedereen krijgt ooit een HPV-infectie, mannen én vrouwen. En bijna altijd ruimt het lichaam dit virus zelf weer op. Met de HPV-vaccinatie ben je goed beschermd tegen HPV-infecties.
HPV (humaan papillomavirus): stand van zaken
HPV is een virus dat veel voorkomt. Zo'n 80 tot 90% van de mensen wordt minstens één keer in hun leven besmet met HPV. Er zijn veel verschillende HPV-typen. Sommige typen, vooral HPV typen 16 en 18, kunnen na lange tijd kanker veroorzaken. Vaak merk je niets van een infectie en meestal ruimt het lichaam de infectie binnen 1 tot 2 jaar zelf op. Soms gebeurt dat niet, en kan na 10 tot 15 jaar kanker ontstaan. Andere typen HPV, zoals typen 6 en 11, kunnen leiden tot genitale wratten (wratten bij de vagina of penis).
Kanker door HPV
HPV kan verschillende soorten kanker veroorzaken, zoals baarmoederhalskanker, kanker bij de vagina, schaamlippen, anus, penis en in de mond- en keelholte. Het aantal gevallen van kanker door HPV per jaar is de laatste jaren licht gestegen. Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting ruim 1.100 vrouwen en bijna 400 mannen kanker door HPV.
Uitstrijkje kan vroegtijdig baarmoederhalskanker opsporen
Volgens de meest recente cijfers krijgen jaarlijks ruim 800 vrouwen in Nederland baarmoederhalskanker. Om baarmoederhalskanker in een vroeg stadium op te sporen, krijgen alle vrouwen tussen de 30 en 60 jaar iedere vijf jaar een uitnodiging voor een uitstrijkje. Met dit uitstrijkje kan vastgesteld worden of HPV in de cellen van de baarmoederhals zit en dus mogelijk kanker kan veroorzaken. Uitstrijkjes worden ook gemaakt bij vrouwen die tegen HPV gevaccineerd zijn, omdat niet alle HPV-kanker door vaccinatie kan worden voorkomen. Ondanks het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker overlijden jaarlijks meer dan 200 vrouwen aan de gevolgen van baarmoederhalskanker.
Voor de andere HPV-gerelateerde kankers is er geen screening mogelijk om de kanker in een vroeg stadium op te sporen. Een HPV-infectie geeft meestal geen klachten. Voorstadia van HPV-gerelateerde kanker geven soms wel klachten, zoals bloedverlies, afscheiding, of een zichtbare verandering.
HPV-vaccinatie
Vanaf 2022 krijgen naast meisjes ook jongens de vaccinatie tegen HPV aangeboden door het Rijksvaccinatieprogramma. De vaccinatieleeftijd is verlaagd van 13 naar het jaar waarin het kind 10 wordt. Jongens en meisjes tot 18 jaar die de vaccinatie nog niet hebben gehad, kunnen ook in 2022 en 2023 de HPV-vaccinatie krijgen.
Het vaccin beschermt voor ongeveer 95% tegen langdurige HPV-infecties met typen 16 en 18, en daarmee beschermt het tegen vormen van kanker die door deze HPV-typen worden veroorzaakt. Daarnaast biedt het vaccin (Cervarix®) ook enige bescherming tegen HPV-typen 45, 35, 31 en 52.
