Hygiënerichtlijn voor piercen

Publicatiedatum 15-09-2021 | 09:45 Wijzigingsdatum 22-12-2023 | 17:13

De hygiënerichtlijn voor piercen is voor het laatst volledig herzien in 2021. Tussentijdse wijzigingen sinds de laatste herziening staan aangegeven in de Verantwoording.

De schoonmaakschema’s bij deze richtlijn kunt u hier downloaden als Word-document.

1 Inleiding

In deze inleiding beschrijven we voor wie deze Hygiënerichtlijn voor piercen is geschreven en wat het doel van de hygiëne-eisen is. Daarnaast wordt achtergrondinformatie over hygiëne gegeven. Tot slot vindt u een leeswijzer om snel uw weg te kunnen vinden naar de informatie die u zoekt.

Voor wie is deze hygiënerichtlijn?

Deze hygiënerichtlijn is geschreven voor eigenaren van piercingstudio’s. Met piercingstudio’s worden alle ondernemingen bedoeld waar men met een naald een doorboring maakt in de huid, slijmvliezen, kraakbeen of spierweefsel, zodat er een piercing kan worden geplaatst.

Zet u alleen piercings in oorlellen, het vlakke gedeelte van het kraakbeen van het oor en de neusvleugels? En gebruikt u hiervoor een piercinginstrument met een ‘push through’-systeem of een ‘spring loaded’-systeem? Gebruik dan de ‘Hygiënerichtlijn voor het piercen van oren en neusvleugels’. Deze ‘Hygiënerichtlijn voor piercen’ is dan niet van toepassing op uw werk.

De richtlijn is in de eerste plaats geschreven voor de ondernemer. Heeft u medewerkers in dienst? Dan moet u ervoor zorgen dat ook zij werken volgens de richtlijnen.

Wat is het doel van deze richtlijn?

U vindt in dit document zowel richtlijnen over de bouw, inrichting en schoonmaak van uw bedrijfsruimte als richtlijnen die direct te maken hebben met het aanbrengen van piercings. Per onderwerp staan er hygiënemaatregelen en -adviezen. Door u hieraan te houden, verkleint u de kans dat de piercing gaat ontsteken of infectieziekten worden overgedragen.

Vergunning

In het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen (zie hoofdstuk 5) is vastgelegd dat u als ondernemer een vergunning moet hebben. Deze vergunning moet u driejaarlijks aanvragen bij uw GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). U krijgt alleen een vergunning als u aan de hygiënemaatregelen uit deze richtlijn voldoet. Als er in uw bedrijfsruimte gewerkt wordt zonder dat u hier een vergunning voor heeft, kan de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit u een waarschuwing of boete opleggen, of eventueel uw studio sluiten.

Er bestaan twee typen vergunningen. Welke vergunning voor u geldt, is afhankelijk van uw bedrijfsvoering. U moet een vergunning mét steriliseren aanvragen wanneer u zelf instrumenten steriliseert of als u dit laat uitvoeren door een ingehuurd bedrijf. Er wordt dan getoetst of u zich bij het steriliseren houdt aan de normen in paragraaf 2.5 (onder het kopje ‘Eisen aan een stoomsterilisator’) en de normen in paragraaf 3.3. Als u alleen wegwerpmaterialen gebruikt, kunt u een vergunning zonder steriliseren aanvragen. De normen in bovengenoemde paragrafen worden dan niet meegenomen in de vergunningverlening. Aan alle overige normen uit deze richtlijn moet u uiteraard wel voldoen.

Meer informatie over de vergunning vindt u in de Warenwetregeling tatoeëren en piercen.

Vrijstelling vergunningplicht voor evenementen

Een vergunning wordt altijd verleend voor het gebruik van piercingmateriaal in uw behandelruimte. Uw vergunning geldt dus niet voor andere locaties. Willen u of uw medewerkers piercen op een evenement, zoals een beurs, conventie of markt? Dan heeft u een vrijstelling van de vergunningplicht nodig. Hiervoor moet de organisator van het evenement ten minste twee maanden van tevoren schriftelijk melden bij de regionale GGD dat u komt piercen.

Op een evenement of conventie moeten alle piercers werken volgens de Nederlandse richtlijn. Waar dat niet mogelijk is, moet een gelijkwaardig alternatief gehanteerd worden. Dit is ter beoordeling aan de inspecteur van de GGD. De organisator van het evenement moet alle deelnemende piercers wijzen op hun verantwoordelijkheid te werken volgens de Nederlandse werkwijze.

De organisator van het evenement moet voorzien in een veilige werkomgeving voor de piercers en de piercers hiervan op de hoogte stellen.

Wanneer bij een evenement of conventie de eisen voor een handenwasgelegenheid op de werkplek praktisch niet haalbaar zijn, mag gewerkt worden met de volgende alternatieven:

Bij iedere werkplek is handalcohol aanwezig.
Er is een handenwasgelegenheid, apart van de toiletten, die makkelijk bereikbaar is en die niet verder dan 25 meter van de werkplek verwijderd is.
Indien gebruik wordt gemaakt van een tijdelijk drinkwatersysteem met tanks, wordt de voorraadtank dagelijks opnieuw gevuld.

Afvalwater wordt niet weggegooid bij een handenwasgelegenheid.

Er wordt niet ter plekke gesteriliseerd. Steriele materialen worden eenmalig gebruikt en daarna weggegooid of bewaard en meegenomen om elders te steriliseren.

De organisator moet beschikken over gegevens van alle werkzame piercers, zoals: naam, bedrijfsnaam, bedrijfsadres en vergunningsnummer.

Hygiëne en ziekteverwekkers

Een goede hygiëne voorkomt de verspreiding van micro-organismen. Voorbeelden van micro-organismen zijn bacteriën, virussen en schimmels. Micro-organismen zijn onzichtbaar voor het blote oog en komen overal voor: op de huid, in lichaamsvloeistoffen zoals bloed, op meubels en gebruiksvoorwerpen, in de lucht, in water, op en in voedsel. De meeste zijn onschuldig of zelfs nuttig voor de mens, maar sommige kunnen ziekten veroorzaken.

Door contact tussen mensen kunnen deze ziekteverwekkers zich van de ene mens naar de andere verspreiden. Als ze zich vervolgens vermenigvuldigen, kan iemand ziek worden. Zulke ziekten noemen we infectieziekten. Of een besmetting uitgroeit tot een infectie, heeft met verschillende dingen te maken:

de hoeveelheid ziekteverwekker waarmee iemand besmet is;
hoe gemakkelijk de ziekteverwekker mensen ziek maakt;
iemands lichamelijke conditie; de een wordt ziek, de ander voelt zich niet lekker en een derde heeft nergens last van.

Hoe verspreiden ziekteverwekkers zich?

Ziekteverwekkers verspreiden zich op de volgende manieren:

via de handen;
door de lucht (via druppels door hoesten, huidschilfers of stof);
via voedsel en water;
via voorwerpen (piercinginstrumenten en deurklinken);
via lichaamsvloeistoffen (speeksel, braaksel, ontlasting, bloed, enzovoorts);
via dieren (huisdieren en insecten).

Hygiëne voorkomt ziekte

Infectierisico’s beperkt u in de eerste plaats door een goede hygiëne. Alle regels in deze richtlijn hebben hiermee te maken.

In de basis is hygiëne niet meer dan het volgende:

Breng wat vuil is niet in contact met wat schoon is. En andersom.
Maak schoon wat vuil is of gooi het weg.
Je kunt niet altijd aan de buitenkant beoordelen of iets vuil of schoon is.
Alles begint en eindigt met handhygiëne.

Leeswijzer

De belangrijkste hygiënemaatregelen bij het zetten van een piercing zijn in deze richtlijn op een rij gezet. Naast hygiëneregels vindt u in dit document een aantal andere, wettelijk vastgelegde eisen die direct van toepassing zijn op uw werkzaamheden, zoals de regels over de minimale leeftijd van klanten.

Elk hoofdstuk en elke paragraaf begint met een korte inleidende tekst. Hierin leest u wat de risico’s van het onderwerp zijn, en waarom de genoemde maatregelen de risico’s verkleinen. Daarna volgt een opsomming van de hygiënenormen.

Hygiënenormen De (hygiëne)normen staan in een geel kader. Dit zijn de minimale eisen aan een goed beleid. Deze maatregelen worden bij de vergunningverlening getoetst door de GGD. U mag hier alleen van afwijken als u een vergelijkbaar of beter alternatief toepast. De GGD-inspecteur beoordeelt of een werkwijze, methode of middel een vergelijkbaar of beter alternatief is.

Tips Tips herkent u aan schuingedrukte tekst in een grijs kader. Deze punten zijn vrijblijvend. Maar als u de tips opvolgt, werkt u professioneler.

In hoofdstuk 7 vindt u schoonmaakschema’s en instructies voor uitvoerend medewerkers. In hoofdstuk 8 staat informatie voor de klant. De schoonmaakschema’s, de instructies handhygiëne en de informatie voor de klant kunt u downloaden en uitprinten.

De richtlijnen voor tatoeage, piercing en permanante make-up worden uitgegeven door het RIVM. Om de richtlijnen begrijpelijker te maken zijn er 5 korte filmpjes gemaakt die belangrijke onderwerpen (bijvoorbeeld het voorkomen van besmettingsrisico's) in beeld brengen. Deze filmpjes zijn gericht op tatoeëerders, maar zijn ook interessant voor piercers. U kunt deze filmpjes bekijken op de pagina Hygiënisch tatoeëren.

2 Het zetten van een piercing

Micro-organismen kunnen niet door een intacte huid heen. De huid biedt hierdoor bescherming tegen infecties. Tijdens het piercen wordt de huid beschadigd. Daardoor kan de gepiercete plek makkelijker geïnfecteerd raken. Door hygiënisch te werken bij het zetten van een piercing, verkleint u dit risico. Een goede hygiëne voorkomt ook dat eventuele ziekteverwekkers in het bloed of op de huid van uw klant worden overgedragen op uzelf of uw materialen.

In dit hoofdstuk vindt u de hygiënemaatregelen die u voor, tijdens en direct na het zetten van een piercing moet nemen.

2.1 Algemene maatregelen

In deze paragraaf staan algemene maatregelen die tijdens het hele proces van piercen (voorbereiding, het zetten en de wondverzorging) gelden.

Handhygiëne

Een van de meest voorkomende manieren waarop ziekteverwekkers worden verspreid, is via de handen. Er zijn twee manieren waarop u handhygiëne kunt toepassen. Door de handen te wassen met water en zeep of door de handen te desinfecteren met een handdesinfecterend middel. In hoofdstuk 7 vindt u printklare instructies voor het handen wassen en desinfecteren.

Hygiënenormen Pas handhygiëne toe: voor en na het aanbrengen van de piercing; voor en na de verzorging van piercing; voor en na het dragen van handschoenen; Bij het uittrekken van de handschoenen kunnen deze (ongemerkt) tegen uw huid komen. Uw handen kunnen dan besmet raken met micro-organismen. als er bloed of andere lichaamsvochten op uw handen zitten, of als u met blote handen de beschadigde huid heeft aangeraakt; na een toiletbezoek; na hoesten, niezen of het snuiten van de neus. Dit is ook belangrijk als u een zakdoek hebt gebruikt. Ziekteverwekkers kunnen namelijk door de zakdoek heen op uw handen komen. Was uw handen met water en vloeibare zeep als uw handen zichtbaar vuil zijn. Gebruik géén handdesinfecterend middel; door zichtbaar vuil vermindert de werking. Zijn uw handen niet zichtbaar vuil? Dan mag u kiezen of u uw handen wast óf desinfecteert. Voor goede handhygiëne is het voldoende als u alleen wast of desinfecteert. Doe het dus niet beide, direct na elkaar; uw huid droogt dan meer uit en beschadigt sneller. Gebruik alleen handdesinfecterende middelen die zijn toegelaten door het Ctgb Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides (Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides). Zie paragraaf 3.2. Was uw handen zo:* Maak eerst uw handen nat. Doe daarna vloeibare zeep uit een dispenser op uw handen. Wrijf de zeep minimaal 10 seconden goed uit. Wrijf ook uw duimen, vingertoppen, polsen en de huid tussen uw vingers in. Spoel de zeep af. Droog uw handen en polsen met een wegwerphanddoekje. Gooi het handdoekje weg. Desinfecteer uw handen zo:* Zorg dat uw handen droog zijn. Vocht verdunt het handdesinfecterende middel, waardoor deze onvoldoende werkt. Neem zoveel handdesinfecterend middel dat het kuiltje van je hand is gevuld. Pas het product toe volgens de aanwijzingen op de verpakking. Let op de inwerktijd. Blijf het middel uitwrijven tot alles is opgedroogd. Pas dan zijn de micro-organismen gedood. Houd de nagels kortgeknipt en schoon. Draag geen hand- en polssieraden, lange (kunst)nagels of nagellak. Uitzondering is een gladde ring (binnen- én buitenzijde glad). Onder ringen, armbanden, horloges en lange (kunst)nagels kunnen veel micro-organismen zitten, die niet makkelijk weggaan door de handen te wassen of te desinfecteren. Net als nagellak en kunstlak kunnen ook gel-lak, acrylnagels en gelnagels een bron van bacteriën zijn. * Zie ook paragraaf 7.1 Handhygiëne.

Tips Smeer uw handen een paar keer per dag in met een handlotion of -crème uit een tube of dispenser. Dit gaat het uitdrogen van uw huid tegen. Gebruik geen middelen uit potjes; deze raken sneller besmet met micro-organismen.

Handschoenen

In bloed en andere lichaamsvochten kunnen gevaarlijke ziekteverwekkers zitten, bijvoorbeeld de virussen die hepatitis B, C en hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficientievirus) veroorzaken.

Hygiënenormen Draag handschoenen zodra er kans is dat uw handen in contact komen met bloed of wondvocht van de klant. Draag ook handschoenen wanneer u zelf open wondjes of huidbeschadigingen aan uw handen heeft. Dek deze bovendien af met een pleister die geen vocht doorlaat. Trek handschoenen na gebruik binnenstebuiten uit en gooi ze weg. Was of desinfecteer direct daarna uw handen. Trek schone handschoenen aan als de handelingen worden onderbroken (doordat de telefoon gaat, een balletje op de grond valt, u meer/andere materialen moet pakken). Gebruik alleen handschoenen: die vervaardigd zijn van poedervrije latex of nitril; die voldoen aan de normen EN 374 en EN 455; Controleer dit op de verpakking. uit een verpakking waarop de naam en het adres van de producent staat. Als dit geen adres binnen de EU Europese Unie (Europese Unie) is, moet ook de naam en het adres van de EU-vertegenwoordiger vermeld zijn. Heeft u een latexallergie of een vermoeden hiervan? Gebruik dan nitril. Raadpleeg bij twijfel uw arts. Vraag of uw klant een latexallergie heeft of een vermoeden hiervan. Gebruik in dat geval nitril.

Roken, alcohol en drugs

Met het oog op de veiligheid voor klanten gelden de volgende regels:

Hygiënenormen Rook niet in de behandelruimte. Dit geldt ook voor e-sigaretten en andere vaping-systemen. In de piercing studio mogen geen alcohol of drugs worden gebruikt. Klanten die onder invloed zijn van alcohol of drugs zijn mag u niet piercen. Heeft u werknemers in dienst? Zorg dan dat zij hun werk kunnen uitvoeren zonder hinder of overlast van roken door anderen te ondervinden. Dit bent u verplicht op grond van de Tabaks- en rookwarenwet.

Overige algemene maatregelen

Hygiënenormen Draag schone kleding. Drink of eet niet in de behandelruimte of tijdens het piercen. Laat geen (huis)dieren toe in de behandelruimte, met uitzondering van geleidehonden en gezelschapshonden voor mensen met bijzondere behoeften. Pierce dezelfde plek niet als de huid nog geïrriteerd of niet hersteld is. Pierce dezelfde plek in ieder geval niet binnen drie maanden opnieuw.

Tips Pierce niet als een klant (nog) twijfelt. Geef klanten altijd de gelegenheid om goed over de beslissing tot het plaatsen van een piercing na te denken. Pierce geen klanten die onder invloed zijn van alcohol of drugs, zwanger zijn, borstvoeding geven of een aandoening hebben die is beschreven in paragraaf 8.1. Kijk voor achtergrondinformatie over de risico’s op www.veiligtatoeerenenpiercen.nl. Stel u op de hoogte van de anatomie van het menselijk lichaam. Zo voorkomt u dat piercings onherstelbare weefselschade veroorzaken of dat piercings (te) snel uitgroeien. Zet bij voorkeur geen piercings: in de vlakke huid (zoals op de armen, borst, nek of het voorhoofd) – deze piercings genezen moeilijk en groeien vaak uit (uitzondering: dermal anchors zijn wel geschikt voor de vlakke huid); in tepels bij meisjes met onvolgroeide borsten; bij belangrijke zenuwen of grote (slag)aders.

2.2 Bescherming tegen bloedoverdraagbare ziekten

Tijdens het piercen komt er meestal bloed en wondvocht van de klant vrij. Wanneer dit in aanraking komt met uw bloed of uw slijmvliezen, bestaat de kans dat u een bloedoverdraagbare ziekte oploopt. Voorbeelden van zulke ziekten zijn hepatitis B, hepatitis C en hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficientievirus).

In deze paragraaf vindt u informatie over de vaccinatie tegen hepatitis B. Ook beschrijven we wat u moet doen wanneer u zich prikt aan een gebruikte naald.

Vaccinatie tegen hepatitis B

Tegen hepatitis C en hiv kunt u zich niet laten inenten. Een goede uitvoering van de hygiënemaatregelen is daarom erg belangrijk. Tegen hepatitis B kunt u zich wel laten vaccineren. Omdat hepatitis B veel besmettelijker is dan hepatitis C en hiv, wordt deze vaccinatie sterk aangeraden.

Bij de vaccinatie krijgt u in totaal drie injecties. De tweede injectie krijgt u één maand na de eerste. De derde injectie vijf maanden na de tweede. Vier tot zes weken na de laatste vaccinatie kunt u een zogenaamde titerbepaling laten doen. Hiermee wordt getest of uw lichaam genoeg antistoffen tegen hepatitis B heeft aangemaakt. Als dit zo is, bent u langdurig (waarschijnlijk levenslang) beschermd. U kunt de ziekte dan niet meer krijgen én niet meer overdragen op anderen.

Tips Laat u vaccineren tegen hepatitis B. Neem hiervoor contact op met uw huisarts of de regionale GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst).

Prikken aan een gebruikte naald

Als u zich prikt aan een gebruikte naald, bestaat de kans dat u een bloedoverdraagbare ziekte oploopt. Ook door handschoenen heen kunt u zich prikken. Werk daarom rustig en geconcentreerd, en houd u aan het volgende:

Hygiënenormen Gooi gebruikte naalden direct in een UN United Nations (United Nations)-naaldcontainer. Prikt u zich? Handel dan als volgt: Doe de handschoenen uit. Zuig de wond niet uit. Was de wond grondig met zachte vloeibare zeep onder stromend warm water. Gebruik geen harde borstel. Dek snij- of prikwondjes af met een waterdichte pleister. Als de intacte huid of de kleding vervuild is met bloed, trek de kleding uit en was op 60°C. Was de huid met veel water. Neem direct contact op met uw huisarts, de regionale GGD of het ziekenhuis. Een behandeling van een eventuele besmetting moet idealiter binnen 1 uur en niet later dan 72 uur na het prikincident worden gestart. Zorg ervoor dat de bedrijfseigenaar/exploitant onmiddellijk op de hoogte wordt gebracht en dat het incident in detail wordt geregistreerd. Zorg dat de persoon die het letsel heeft opgelopen, een incidentenformulier invult. Volg daarbij de lokale richtlijnen. Als de klant mogelijk in aanraking is gekomen met uw bloed, adviseer de klant dan direct contact op te nemen met de huisarts, GGD of het ziekenhuis. Ondersteun hierbij indien nodig.

2.3 Het doornemen van de risico’s met de klant

Hygiënenormen Geef klanten, en hun eventuele wettelijke vertegenwoordiger, vóór het zetten van de piercing, schriftelijke informatie over: de gevaren voor infecties en andere complicaties; de risico’s van het gebruik van het piercingmateriaal bij gezondheidsklachten. Dit bent u verplicht op grond van de Warenwetregeling tatoeëren en piercen, art. 6. De tekst die u moet uitdelen vindt u in paragraaf 8.1. Geef klanten, en hun eventuele wettelijke vertegenwoordiger, vóór het zetten van de piercing, schriftelijke informatie over het verzorgen van de piercingwond. Dit bent u verplicht op grond van de Warenwetregeling tatoeëren en piercen, art. 6. Een voorbeeld van deze nazorginstructies vindt u in paragraaf 8.2. Wilt u deze voorbeeldtekst aanpassen? Zorg dan dat uw tekst minimaal de informatie uit het voorbeeld bevat, en overige informatie niet misleidend of onjuist is. Ga bij de klant na of hij of zij bepaalde allergieën heeft. Controleer de huid op zichtbare infecties, zwellingen, verdikkingen en wratjes; behandel alleen een onbeschadigde huid. Let op: pierce nooit zonder toestemming van een arts op wijnvlekken, moedervlekken of een huid die is aangetast door huidziekten. Wijnvlekken kunnen bloedingen veroorzaken en moedervlekken kunnen niet meer medisch worden gecontroleerd.

Tips Geef klanten de informatie over risico’s en nazorg (hoofdstuk 8) ook mee naar huis, zodat ze het nogmaals kunnen doornemen. Bespreek ook mondeling waarom de klant een piercing wil laten zetten en leg in dit gesprek uit wat de mogelijke gevolgen kunnen zijn.

Toestemmingsformulier

Hygiënenormen Vóór het zetten van de piercing bent u verplicht iedere klant een toestemmingsformulier te laten tekenen. U geeft een kopie van het formulier mee aan uw klant. Op dit formulier geeft de klant aan dat hij of zij goed geïnformeerd is en toestemming geeft voor het aanbrengen van een piercing. Een voorbeeld van dit formulier vindt u in paragraaf 8.3. Let er op dat aan het verkrijgen en bewaren van persoonsgegevens voorwaarden verbonden zijn op basis van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG algemene verordening gegevensbescherming (algemene verordening gegevensbescherming)). Meer informatie vindt u op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Tips Leg toestemming van de klant om het formulier te bewaren vast.

2.4 Pijnstilling

Sommige klanten willen voor of tijdens het zetten van een piercing pijnstilling gebruiken. Hieraan zijn voor u als piercer in Nederland een regels verbonden.

Hygiënenormen Willen klanten pijnstilling gebruiken die alleen op recept van een arts of als U.A.D. (=uitsluitend verkrijgbaar bij apotheek en drogist) verkrijgbaar is? Laat ze deze middelen dan zelf meenemen. U mag deze middelen volgens de gebruiksaanwijzing aanbrengen. U mag geen plaatselijke verdoving importeren, bewaren of doorverkopen. Zie de Geneesmiddelenwet, art. 40m lid 1 en 2.

Tips Breng geen lidocaïne- of prilocaïne-crème of p-leisters aan op een beschadigde huid. Het kan hier irriterend werken. Doseer volgens de gebruiksaanwijzing. Overdosering kan ernstige bijwerkingen veroorzaken. Een klant mag tijdens of na het zetten van een piercing vrij verkrijgbare pijnstillers gebruiken zoals paracetamol of ibuprofen. Laat ze geen bloedverdunnende middelen gebruiken die acetylsalicylzuur bevatten, zoals aspirine, acetosal, alka-seltzer en ascal.

2.5 Eisen aan instrumenten, materialen en sieraden

Om hygiënisch en veilig te kunnen werken, zijn eisen gesteld aan de instrumenten, materialen en sieraden die u gebruikt. Eerst worden de algemene eisen aan instrumenten en materialen besproken, gevolgd door de eisen aan sieraden en de aandachtspunten bij het bewaren van steriel verpakte instrumenten en sieraden. Steriliseert u zelf? Stel u dan ook op de hoogte van de eisen die zijn beschreven aan het einde van deze paragraaf.

Algemene eisen aan instrumenten en materialen

Piercings kunnen gezet worden met een ‘piercingnaald’ of een ‘blade’. Een piercingnaald is een steriele infuusnaald, waar een plastic beschermhoesje om zit. Dit beschermhoesje wordt een canule genoemd. Een blade is een losse steriele naald. Bij het piercen met blades wordt soms een kurk achter de te piercen huid gehouden.

Bij het piercen met een piercingnaald blijft de canule na het piercen achter in de huid; de naald zelf gaat direct in de naaldcontainer. Vervolgens wordt het sieraad in deze canule gestoken en door de huid geduwd. Bij minder ervaren piercers is de kans op een prikongeval lager bij het gebruik van canulenaalden dan bij het gebruik van blades. Daarnaast kan bij een canulenaald het aansluitstuk op de naald als grip gebruikt worden. Hierdoor hoeft u de naald niet met de hand aan te raken. Het gebruik van canulenaalden heeft de voorkeur.

Dermal anchors worden met een speciale steriele piercingnaald gezet. Voor het oprekken van de huid kunt u stretchnaalden gebruiken. Bij het oprekken kan ook een glijmiddel gebruikt worden.

Tijdens het piercen kunt u de huid vasthouden met zogenaamde tampontangen. De meeste tangen hebben een cirkelvormige of driehoekige grip, met of zonder opening. Het voordeel van een tang met opening is dat deze na het aanbrengen van de naald eenvoudig te verwijderen is. Bij de tang met opening wordt vaak een elastiekje gebruikt. Sommige ervaren piercers doen aan ‘free hand piercen’; hierbij wordt de huid tussen vinger en duim vastgehouden. Het risico om u te prikken aan een naald is hierbij groter.

Bij het afwerken van de piercing mag u zo nodig een tang of een ball holder gebruiken. Het voordeel van een ball holder is dat u het knopje niet met de handen hoeft aan te raken.

Andere materialen die van pas kunnen komen zijn:

een middel om de te piercen plek te markeren en cocktailprikkers om dit middel aan te brengen;
gaasjes (bijv. voor het drogen van de tong);
wattenstaafjes of gaasjes (om de huid schoon te maken na het zetten);
een glijmiddel (handig voor het oprekken van piercings).

De eisen aan deze instrumenten en materialen zijn als volgt:

Hygiënenormen De volgende instrumenten en materialen moeten steriel zijn: piercingnaalden; blades; tangen; pincetten; scharen (om zo nodig een stukje van de canule te knippen); wattenstaafjes of gaasjes om de huid schoon te maken na het piercen. Steriliseer de hoeveelheid wattenstaafjes die u per klant nodig heeft van tevoren in een laminaatzakje. Zie paragraaf 3.3 voor meer informatie over steriliseren. Koop steriele materialen voor eenmalig gebruik (bijvoorbeeld naalden) steriel in. Zorg dat de verpakkingen door de fabrikant zijn voorzien van een batchnummer en een indicator die aangeeft of de verpakking gesteriliseerd is. Steriele instrumenten die u kunt hergebruiken, mag u zelf steriliseren. Zie paragraaf 3.3 voor meer informatie over steriliseren. Steriliseert u uw tangen zelf? Steriliseer ze dan in hun geheel, mét het elastiekje. Gebruikt u wegwerpartikelen? Pak dan telkens een schoon elastiekje uit de verpakking en breng deze over de handvatkant van de tang aan. Gooi het elastiekje na gebruik weg. Desinfecteer ball holders vlak voor gebruik. Maak ze na gebruik schoon in een ultrasoon reinigingsbad (zie paragraaf 3.1) en laat ze rechtop drogen. Ball holders kunnen vanwege het risico op inwendige roestvorming niet gesteriliseerd worden. Gebruik alleen schone kurken, cocktailprikkers en gaasjes voor het desinfecteren en markeren van de huid. Deze hoeven niet steriel te zijn. Gooi ze na gebruik weg. Gebruik gentiaanvioletoplossing of betadine-jodium om de plek die u gaat piercen te markeren. Betadine-jodium koopt u bij de apotheek of drogist. Een gentiaanvioletoplossing kunt u laten aanmaken bij een apotheek. Laat ze hiervoor 0,1 gram gentiaanviolet (CI Canadian Intense (Canadian Intense) 42555) oplossen in 10 ml alcohol 70%. Gebruik zo nodig een glijmiddel voor het oprekken van een piercing. Gebruik bij voorkeur canulenaalden in plaats van blades. Pierce alleen met blades als piercingsnaalden niet gebruikt kunnen worden bij de handeling.

Tips Gebruik bij voorkeur een glijmiddel op waterbasis in een eenpersoonsverpakking. Breng het glijmiddel aan met een spatel voor eenmalig gebruik of een spatel die kan worden gesteriliseerd en tussen twee klanten in wordt gesteriliseerd. Vermeld de datum van openen op de flacon. De maximale gebruiksperiode na opening is zes maanden (of korter indien de fabrikant dit voorschrijft).

Eisen aan sieraden

In sieraden van metaal kan nikkel zitten. Contact met nikkel kan eczeem veroorzaken. Daarom is in bijlage XVII van de Europese REACH Registration, Evaluation, Authorisation and restriction of Chemicals (Registration, Evaluation, Authorisation and restriction of Chemicals) verordening voor chemische stoffen vastgelegd hoeveel nikkel in sieraden voor piercings mag zitten:

In staafjes die in de oren en in andere delen van het menselijk lichaam worden geplaatst, mag geen nikkel (CAS-nr. 7440-02-0, EINECS-nr. 231-111-4 en de verbindingen daarvan) zitten. Uitzondering: staafjes waaruit maximaal 0,2 μg/cm2/week vrijkomt, mogen wel gebruikt worden.

Op basis van de REACH-verordening bent u als piercer verplicht ervoor te zorgen dat de sieraden die u bij klanten zet of aan hen verkoopt aan bovenstaande eis voldoen. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit houdt toezicht op deze wetgeving.

Hygiënenormen Gebruik alleen sieraden die aan bovenstaande nikkeleis voldoen. Zorg ervoor dat sieraden die tijdens de genezing van de piercing worden gedragen hypoallergeen zijn. Zorg ervoor dat sieraden die tijdens de genezing van de piercing worden gedragen niet aangetast worden door lichaamsvloeistoffen en -weefsels, zoet en zout water, oliën en vetten, zeep- en haarproducten. Zorg bij stalen sieraden (voor genezen piercings) ervoor dat het staal hoogglans gepolijst is en niet roest. Gebruik alleen steriel verpakte sieraden. Kies een steriel sieraad met de juiste diameter en lengte. Te krappe of te wijde sieraden geven meer complicaties. Een staafje moet bij een tongpiercing aan beide kanten 4 tot 5 mm uitsteken (in verband met hevige zwelling). Op andere plekken moet dit minimaal 1,5 mm zijn.

Tips Leg in een inkoopovereenkomst met uw sieradenleverancier vast dat u alleen sieraden krijgt die voldoen aan de bovenstaande nikkeleis. Zie ook de bijlage Uitleg materialen bij piercen.

Het bewaren van steriel verpakte instrumenten en sieraden

Steriel verpakte instrumenten en sieraden blijven alleen steriel als de verpakking droog en onbeschadigd is. Houd u daarom bij deze verpakkingen aan het volgende:

Hygiënenormen Schrijf of stempel niet op de verpakking. Uitzondering: de sterilisatiedatum en het batchnummer mag u op de peel-off-rand (het laminaat) schrijven (zie hieronder). Maak geen bundels van de steriele verpakkingen. Gebruik geen nietjes, paperclips of elastiekjes. Berg steriel verpakte instrumenten en sieraden voorzichtig op. Prop ze niet in kastjes en laatjes. Hanteer het first-in-first-out-principe. Dit betekent dat u de instrumenten en sieraden die het eerst gesteriliseerd of geleverd zijn, vooraan zet en als eerste gebruikt. Bewaar ze niet op plaatsen waar ze nat kunnen worden (bijvoorbeeld het aanrecht). Transporteer de verpakkingen in een goed afsluitbare schone kunststof box. Gebruik de instrumenten en sieraden niet als: de verpakking beschadigd of gescheurd is; de verpakking (deels) geopend is; de verpakking vochtig is of vochtkringen vertoont; de verpakking vuil is geworden. Gebruik instrumenten en sieraden die door de fabrikant zijn gesteriliseerd niet langer dan de aangegeven uiterste gebruiksdatum. Steriliseert u uw instrumenten en sieraden zelf? Dan geldt ook het volgende: Gebruik laminaatzakjes nooit na de aangegeven uiterste gebruiksdatum. Houd een logboek bij waarin u met data en/of nummers aangeeft welke materialen u wanneer heeft gesteriliseerd. Blijkt er uit onderzoek dat materialen niet goed zijn gesteriliseerd? Reinig en steriliseer dan alle materialen met dezelfde datum en/of hetzelfde nummer opnieuw. Gebruik zelf gesteriliseerde instrumenten en sieraden binnen zes maanden. Noteer hiervoor de sterilisatiedatum en het batchnummer op de peel-off-rand (het laminaat). Gebruik hiervoor een sticker of schrijf het erop met een zachte pen of stift die de verpakking niet beschadigt (bijvoorbeeld een marker).

Eisen aan een stoomsterilisator

Bij steriliseren worden alle micro-organismen (ook de niet-ziekmakende) die op het instrument zitten gedood. In een stoomsterilisator worden micro-organismen gedood door stoom. De instrumenten moeten in zogenaamde laminaatzakjes in de stoomsterilisator worden gelegd.

Voor een goed sterilisatieresultaat, zijn twee zaken belangrijk:

Alle lucht moet verwijderd worden uit de stoomsterilisator, uit de verpakkingen en uit de holtes in instrumenten.
De laminaatzakjes en hun inhoud moeten aan het eind van het sterilisatieproces droog zijn. Natte verpakkingen zijn niet steriel omdat deze micro-organismen doorlaten. De zakjes drogen door een vacuümpomp of doordat gefilterde lucht door het apparaat wordt geblazen.

De lucht kan met verschillende technieken worden verwijderd. Sommige technieken steriliseren bepaalde instrumenten (bijvoorbeeld holle instrumenten) onvoldoende. De fabrikant is verplicht om aan te geven voor welke instrumenten zijn stoomsterilisator geschikt is. In het algemeen geldt dat eenvoudige holle instrumenten alleen gesteriliseerd kunnen worden in VS Verenigde Staten (Verenigde Staten)-stoomsterilisators of B-stoomsterilisators. In deze stoomsterilisators kunt u ook massieve instrumenten (zoals pincetten en tangen) steriliseren. Het is gebruikelijk om instrumenten te steriliseren in laminaatzakjes zodat de gesteriliseerde instrumenten kunnen worden bewaard. Er zijn ook stoomsterilisators die gebruik maken van cassettes waarin de instrumenten vervolgens worden bewaard of waarin de instrumenten onverpakt worden gesteriliseerd en direct uit de stoomsterilisator worden gebruikt.

Let erop dat een stoomsterilisator aan de hieronder genoemde eisen voldoet en houdt u bij het gebruik aan de aanwijzingen van de fabrikant. Meer uitleg over de verschillende klassen stoomsterilisatoren vindt u in paragraaf 9.1.

Hygiënenormen Gebruik alleen een stoomsterilisator die voldoet aan EN 13060 en die geschikt is voor de instrumenten die u wilt steriliseren. De fabrikant moet dit aangeven. Gebruik alleen een stoomsterilisator die de laminaatverpakkingen na het sterilisatieproces met gesloten deur droogt. Laat uw stoomsterilisator regelmatig onderhouden door een gespecialiseerd bedrijf, zo vaak als de fabrikant voorschrijft. Houd het onderhoud bij in een logboek en bewaar eventuele onderhoudsrapporten. Voer periodiek een test uit. Als vuistregel geldt: bij dagelijks gebruik, moet u de werking wekelijks testen. Test in ieder geval maandelijks. Bewaar de testresultaten, voorzien van een datum, in een logboek. Voorbeeld van een test: de luchtverwijdering uit holle voorwerpen kunt u testen met een helixtest (geschikt voor B-stoomsterilisators) of een verkorte helixtest (geschikt voor VS-stoomsterilisators). Uw stoomsterilisator werkt goed wanneer de indicatorstrip van de helix voldoende van kleur is veranderd. De fabrikant van de (verkorte) helixtest moet aangeven welke kleurverandering u moet waarnemen en voor welk type stoomsterilisator de helixtest geschikt is. Een veel gebruikte verkorte Helixtest is de zogenaamde Tattoo-PCD of Blackbox. Veel stoomsterilisators monitoren het sterilisatieproces zelf en produceren aan het eind van het proces een print/bon. Is dit niet het geval, monitor dan zelf het proces, door van de display af te lezen welke temperatuur bereikt wordt en hoelang de sterilisatie duurt (121°C gedurende 15 min of 134°C gedurende 3 min, afhankelijk van welk programma wordt gekozen). Doe dit dagelijks, bij het eerste gebruik van de stoomsterilisator en houd de bevindingen bij in een logboek, eventueel aangevuld met de print/bon. Stoomsterilisators waarbij het aflezen van tijd en temperatuur niet mogelijk is, mogen niet gebruikt worden. Neem contact op met de leverancier als uw stoomsterilisator onvoldoende lijkt te werken. Aanwijzingen hiervoor zijn: De sterilisatietemperatuur wordt niet bereikt. De sterilisator lekt, maakt sissende geluiden of produceert stoompluimen. Het proces duurt veel langer dan normaal. De laminaatzakjes komen nat uit de sterilisator. De indicatoren op de laminaatzakjes verkleuren niet goed. De indicatorstrip van uw helixtest is onvoldoende van kleur veranderd na het sterilisatieproces. De sterilisator heeft regelmatig een storing.

2.6 Hygiënische principes bij het voorbereiden en het zetten van een piercing

Door tijdens het voorbereiden en zetten, oprekken of wisselen van een piercing hygiënisch en veilig te werken, verkleint u het infectierisico voor uzelf en uw klant. Werk daarom volgens onderstaande hygiënische principes. Een voorbeeld van een hygiënische werkwijze vindt u in paragraaf 9.2. U kunt werken volgens de stappen in dit voorbeeld. Maar u mag ook een andere volgorde aanhouden, als u daarbij werkt volgens onderstaande principes.

Voor het leesgemak wordt hieronder gesproken over ‘piercen’. Hiermee wordt ook het oprekken van de huid, het wisselen van een piercing en het zetten van een dermal anchor bedoeld.

Hygiënenormen Was of desinfecteer uw handen voordat u uw benodigdheden klaarzet. Leg vóór het piercen alle benodigdheden klaar op een schone ondergrond, binnen handbereik van uw behandeltafel of -stoel. Bescherm voorwerpen die bedoeld zijn voor hergebruik en die niet gesteriliseerd kunnen worden (bijvoorbeeld flesjes en spuitflacons die tijdens de handeling gebruikt worden) met huishoudfolie of plastic zakjes. Let op: laat steriele materialen in de verpakking tot aan gebruik. Knip lichaamshaar bij voorkeur kort in plaats van het te scheren. Gebruik bij scheren alleen wegwerpscheermesjes. Gooi deze direct na gebruik weg, zonder het hoesje erop te zetten! Zo verkleint u de kans om uzelf te snijden. Pierce alleen op een schone en gedesinfecteerde huid (met uitzondering van de tong). Desinfecteer de huid pas ná het eventuele knippen of scheren maar voordat u de plek markeert. Gebruik een huiddesinfecterend middel met een RVG Register Verpakte Geneesmiddelen (Register Verpakte Geneesmiddelen)-nummer. Houd de inwerktijd aan die de fabrikant voorschrijft. Wacht in ieder geval tot de huid droog is. Laat de klant na het desinfecteren niet (of zo min mogelijk) meer opstaan uit of van de behandelstoel of -tafel. Markeer de plek die u gaat piercen met gentiaanviolet opgelost in alcohol 70% of een ander huidmarkeringsinstrument voor eenmalig gebruik. Open de steriele materialen vlak voordat u gaat piercen volgens aanwijzing op de verpakking. Laat ze op de steriele binnenkant van de verpakking liggen. Zo voorkomt u dat de materialen in aanraking komen met uw handen of de buitenkant van de verpakking. Druk steriele instrumenten of sieraden nooit door de verpakking heen! Was of desinfecteer de handen opnieuw na het openen van de steriele verpakkingen en trek nu handschoenen aan. Begin direct na het aantrekken van de handschoenen met piercen. Let op: neem bij het stretchen van een piercing dezelfde stappen. Het stretchen van piercings mag pas uitgevoerd worden minimaal 6 weken nadat de piercing genezen is. Raak tijdens het piercen en het afwerken van de piercing geen andere materialen aan, om besmetting met micro-organismen te voorkomen. Gebruik tangen om de huid tijdens het piercen vast te houden. Ervaren piercers kunnen ook de free-hand-methode gebruiken. Gooi naalden direct na gebruik in de naaldcontainer. Trek direct na het piercen de handschoenen uit en gooi ze weg. Was of desinfecteer uw handen. Ruim de gebruikte instrumenten, materialen en de behandelruimte na het piercen op volgens de aanwijzingen in paragraaf 2.7.

2.7 Hygiënische principes na het zetten van een piercing

Na het zetten van de piercing moet u:

instrumenten en materialen voor eenmalig gebruik weggooien – de eisen hieraan vindt u in deze paragraaf onder het kopje ‘Afvalverwerking’;
instrumenten die u wilt hergebruiken op de juiste wijze schoonmaken – de voorbereiding die u hiervoor moet treffen, wordt beschreven in deze paragraaf onder het kopje ‘Hergebruik’; uitgebreide informatie over het schoonmaken van instrumenten staat in hoofdstuk 3 en in het schoonmaakschema in paragraaf 7.2;
de behandelruimte schoonmaken – meer informatie hierover, en over de dagelijkse schoonmaak, vindt u in paragraaf 7.2.

Tips Was uw handen nadat u geld of andere betaalmiddelen heeft aangeraakt.

Afvalverwerking

Scherp afval

Naaldmodules moet u verzamelen in een UN United Nations (United Nations)-gekeurde naaldcontainer. Het schoonmaken en steriliseren van gebruikte naalden is niet betrouwbaar en dus niet toegestaan.

UN-gekeurde naaldcontainers zijn van hard plastic. Hierdoor zijn ze lekdicht en ondoordringbaar voor naalden. Bovendien kan de container na afsluiting niet heropend worden. Hierdoor kunnen ze veilig getransporteerd worden. UN-gekeurde naaldcontainers herkent u aan het afgebeelde teken.

Volle naaldcontainers vallen in de categorie ‘ziekenhuisafval’. Aan de afvoer van ziekenhuisafval zijn bij wet eisen gesteld (zie hoofdstuk 10 van de Wet milieubeheer). Zo mag u uw containers alleen inleveren bij inzamelaars die een zogeheten VIHB-nummer hebben. De GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) houdt geen toezicht op de Wet milieubeheer. Daarom wordt het inleveren van uw naaldcontainers niet gecontroleerd als onderdeel van de vergunningverlening.

Hygiënenormen Gooi gebruikte naalden direct na gebruik in een naaldcontainer die voldoet aan de EN ISO International Organization of Standardization (International Organization of Standardization) 23907-1 en een UN-keurmerk heeft. Zorg dat het deksel stevig vast zit op de container. Geef naalden nooit mee aan de klant. Vul de naaldcontainer niet boven de aangegeven vullijn. Sluit de naaldcontainer als de vullijn is bereikt en lever hem in.

Tips Zorg dat er altijd een nieuwe naaldcontainer op voorraad is. De vermelding van de norm EN ISO 32907-1 staat niet altijd op de naaldcontainer. Vraag in dat geval uw leverancier om de specificaties.

Overig afval

Hygiënenormen Gooi alle gebruikte materialen die u niet hergebruikt en die niet tot scherp afval behoren direct na gebruik weg in de afvalbak. Bijvoorbeeld het elastiekje van de tang, canules, kurken, wattenstaafjes, gaasjes, cocktailprikkers en handschoenen. Ook wegwerp scheermesjes mogen bij het reguliere afval. Leeg afvalbakken dagelijks en voorkom dat ze overvol raken. Gebruik stevige, goed passende afvalzakken. Heeft u sieraden over die al bij een klant zijn gebruikt? Gooi deze dan ook weg. Ze mogen nooit worden hergebruikt voor een andere klant, ook niet als u ze schoonmaakt en steriliseert.

Instrumenten voor eenmalig gebruik

Steeds meer piercers maken uitsluitend gebruik van steriel verpakte instrumenten voor eenmalig gebruik. De kwaliteit en verkrijgbaarheid van disposable instrumenten is de laatste jaren sterk verbeterd en een aantrekkelijke optie, omdat dit de aanschaf van een stoomsterilisator overbodig maakt. Koop instrumenten van voldoende kwaliteit en hergebruik ze niet; ze zijn daar niet voor ontworpen en ze zijn hier niet geschikt voor.

Hergebruik

Veel instrumenten kunt u hergebruiken door ze schoon te maken en te desinfecteren of steriliseren (zie hoofdstuk 3). Als voorbereiding hiervoor moet u deze instrumenten (bijvoorbeeld tangen) na gebruik in een bewaarbak leggen. Ook als u het steriliseren van de instrumenten uitbesteedt, moet u de instrumenten eerst weken voordat u ze vervoert.

Hygiënenormen Zet de bewaarbak op een veilige plaats, waar hij niet kan omvallen. Vul de bewaarbak met water of een oplossing van water met een schoonmaakmiddel. Vervang de vloeistof dagelijks. Leg de instrumenten in een inzetbak met gaatjes in de bewaarbak. Giet de oplossing vlak voordat u de instrumenten wilt schoonmaken of transporteren af. Neem de inzetbak uit de bewaarbak. Spoel de inzetbak met inhoud af met koud water.

Tips Draag hierbij bij voorkeur een wegwerpschort.

Heeft u het steriliseren uitbesteed? Dan kunt u de gebruikte instrumenten droog, nat of vochtig vervoeren. Vochtig transport komt het vaakst voor. Handel hierbij als volgt:

Hygiënenormen Zorg ervoor dat de instrumenten vochtig blijven tot transport. Zet de inzetbak met afgespoeld instrumentarium in een afsluitbare en lekvrije (kunststof) transportbak. Gebruik een bak die goed schoon te maken is. Sluit de bak goed af tijdens het vervoer. Scheid het schone en vuile materiaal tijdens het vervoer. Stel een contract op met het bedrijf aan wie u het steriliseren uitbesteedt. Dit contract moet in uw studio aanwezig zijn, zodat inspecteurs het kunnen bekijken. Zorg dat in het contract wordt vermeld dat het steriliseren gebeurt volgens de eisen die gesteld zijn in deze hygiënerichtlijn (zie paragraaf 2.5, onder het kopje ‘Eisen aan een stoomsterilisator’ en paragraaf 3.3). Neem ook in het contract op dat het sterilisatiebedrijf een logboek bij moet houden. Hierin moeten ze met batchnummers aangeven welke materialen ze wanneer voor u hebben gesteriliseerd. Leg vast dat ze in geval van fouten in het sterilisatieproces al uw materialen met het betreffende batchnummer opnieuw steriliseren.

3 Schoonmaken, desinfecteren en steriliseren

In vuil en stof kunnen ziekteverwekkers zitten. Door schoon te maken, haalt u ook deze ziekteverwekkers weg. Hierdoor verkleint u de kans op ziekte.

Er is een verschil tussen schoonmaken en desinfecteren. Schoonmaken is stof en vuil verwijderen. Zo raakt u ook de meeste ziekteverwekkers in het stof of vuil kwijt. Voor alle instrumenten en materialen die niet in aanraking komen met de huid van de klant én niet vervuild zijn met bloed, is schoonmaken voldoende. Maar ziekteverwekkers in bloed en wondvocht zijn onvoldoende te verwijderen door schoon te maken. Daarom moet u instrumenten die met de beschadigde huid in contact kunnen komen na gebruik steriliseren. Overige instrumenten en oppervlakken waar bloed op zit moet u desinfecteren. Zie onderstaande figuur.

Let op: desinfecteer of steriliseer alleen als er eerst schoongemaakt is. Desinfecterende middelen en de sterilisator werken namelijk niet als iets nog vuil en stoffig is.

Stroomdiagram schoonmaken, desinfecteren of steriliseren bij piercen

Figuur 1. Stroomdiagram schoonmaken, desinfecteren en steriliseren.

Algemene informatie over schoonmaken, desinfecteren en steriliseren vindt u in onderstaande paragrafen. In het schoonmaakschema in paragraaf 7.2 is voor elk instrument en materiaal beschreven wanneer en hoe u het moet schoonmaken, desinfecteren of steriliseren.

3.1 Schoonmaken

Voor alle oppervlakken, materialen en instrumenten die niet met de huid in aanraking komen én niet vervuild zijn met bloed, is schoonmaak met een allesreiniger voldoende. U hoeft dan niet te desinfecteren of steriliseren.

Maar ook als u wel moet steriliseren of desinfecteren, moet u eerst schoonmaken.

Bij schoonmaken gelden de volgende normen:

Hygiënenormen Maak instrumenten die u moet desinfecteren of steriliseren eerst schoon met de hand en vervolgens in een ultrasoon reinigingsbad. Zie de tekst hieronder. Maak overige materialen en oppervlakken die u moet desinfecteren eerst schoon met een allesreiniger. Draag hierbij handschoenen. Spoel het oppervlak of materiaal na het schoonmaken af met schoon water en droog het met een schone doek of papier. Zorg dat de werkplek aan het begin van de werkdag én na iedere klant wordt schoongemaakt en gedesinfecteerd. Maak alleen schoon met middelen die ook daadwerkelijk als schoonmaakmiddel worden verkocht, zoals een allesreiniger. Gebruik de middelen volgens de instructies op de verpakking. Let op dat de inwerktijd van een product altijd wordt aangehouden. Gebruik verdunde schoonmaakmiddelen direct. Bewaar geen voorraad verdund schoonmaakmiddel. Meng schoonmaakmiddelen nooit met andere middelen. Maak instrumenten altijd goed schoon. Vuil (en dan met name bloedresten) veroorzaakt roest, ook op roestvrijstalen instrumenten.

Tips In de meeste gevallen volstaat reinigen. Desinfecteren (na reinigen) hoeft alleen worden toegepast op oppervlakken die mogelijk besmet zijn geraakt. Bijvoorbeeld bij zichtbaar bloed of wondvocht. Draag bij het schoonmaken handschoenen.

Ultrasone reiniging

Voordat u instrumenten kunt desinfecteren of steriliseren, moet u ze eerst ultrasoon reinigen. Ultrasoon reinigen is het verwijderen van aangekleefd vuil, bloed en wondvocht met een trilapparaat: het ultrasone reinigingsbad. Met een ultrasoon reinigingsbad wordt ook vuil verwijderd op plaatsen die minder goed bereikbaar zijn bij handmatige schoonmaak.

Hygiënenormen Spoel de instrumenten die u wilt desinfecteren of steriliseren eerst schoon. Gebruik zo nodig een zachte borstel om vuil te verwijderen. Houd de instrumenten en de borstel hierbij onder water om spatten te voorkomen. Gebruik voor holle instrumenten een pijpenrager of wattenstaafje om de binnenkant schoon te maken. Reinig de instrumenten vervolgens in een ultrasoon reinigingsbad Stopt u uw instrumenten en sieraden pas de volgende dag (of later) in het ultrasone reinigingsbad? Leg ze dan direct na gebruik in de bewaarbak. Zie paragraaf 2.7, onder het kopje ‘Hergebruik’. Ingedroogd bloed en ander vuil is moeilijk te verwijderen in een ultrasoon reinigingsbad. Reinig alleen harde voorwerpen (zoals metalen instrumenten en sieraden) ultrasoon. Zacht plastic en rubber verminderen de ultrasone werking doordat ze energie absorberen. Gebruik een reinigingsmiddel dat is aanbevolen door de fabrikant of een ander reinigingsmiddel dat geschikt is voor ultrasone medische reiniging. Lees hiervoor de verpakking of de bijsluiter van het middel. Een te hoge dosering verstoort de werking van het apparaat! Staat het ultrasoon reinigingsbad aan? Blijf er dan met uw handen uit, om celbeschadigingen te voorkomen. Volg bij ultrasone reiniging de werkwijze die is beschreven in paragraaf 7.3.

Tips Draag bij de schoonmaak van instrumenten een plastic schort en oogbescherming. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing van het ultrasoon reinigingsbad. Controleer zelf de werking van het ultrasoon reinigingsbad periodiek door een reepje aluminiumfolie in de vloeistof van het werkende apparaat te hangen. Binnen 1 à 2 minuten moeten kleine gaatjes zichtbaar worden in het aluminiumfolie. Is dit niet het geval, dan is dat een indicatie dat het apparaat niet naar behoren werkt. In plaats van een ultrasoon reinigingsbad kan ook gebruik worden gemaakt van een professionele instrumentenwasmachine. Gebruik deze volgens de aanwijzingen van de fabrikant.

3.2 Desinfecteren

Door iets te desinfecteren, wordt het aantal aanwezige micro-organismen op het voorwerp of oppervlak sterk verminderd. In deze paragraaf vindt u algemene regels voor desinfecteren en informatie over de desinfecterende middelen die u mag gebruiken. Ook leggen we uit op welke manier u kunt desinfecteren.

Algemeen

De volgende algemene regels gelden voor het desinfecteren:

Hygiënenormen Let op: desinfecteer alleen als er éérst is schoongemaakt. Desinfecterende middelen werken onvoldoende als iets nog vuil of stoffig is. Desinfecteer alle oppervlakken, instrumenten en materialen die vervuild zijn met bloed maar niet in aanraking komen met de beschadigde huid. Desinfecteer uw werkoppervlak én de behandeltafel of -stoel altijd na iedere klant. Maak instrumenten die u moet desinfecteren eerst schoon in een ultrasoon reinigingsbad. Zie paragraaf 3.1. Draag bij het desinfecteren altijd wegwerphandschoenen en was de handen na afloop met water en zeep. Draag ook een beschermende schort als uw kleding vervuild kan raken met het bloed of andere lichaamsvloeistoffen. Desinfecteer alleen met middelen die zijn toegelaten door het Ctgb Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides (Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides) én die werkzaam zijn tegen virussen. Zie paragraaf 9.4 voor meer informatie. Gebruik desinfecterende middelen altijd volgens de gebruiksaanwijzing. Het is belangrijk om de juiste inwerktijd aan te houden.

Tips Zie ook het korte filmpje 'Reinigen en desinfecteren' op de pagina Hygiënisch tatoeëren. Deze video is gericht op tatoeëerders, maar is ook interessant voor piercers.

Het gebruik van desinfecterende middelen

Het Ctgb beoordeelt of een desinfecterend middel goed werkt en veilig is. Ook stelt het Ctgb vast waarvoor het gebruikt mag worden. Een middel kan bijvoorbeeld alleen geschikt zijn voor het desinfecteren van de handen, en niet voor het desinfecteren van oppervlakken. Daarnaast zijn sommige middelen alleen effectief tegen sommige bacteriën, terwijl andere middelen ook virussen kunnen doden.

Middelen die door het Ctgb zijn toegestaan, zijn te herkennen aan een code op de verpakking. Dit kunnen de volgende codes zijn:

een N-code (4 tot 5 cijfers gevolgd door ‘-N’, bijvoorbeeld: 12345 N);
een NL-code (NL- gevolgd door 7 of 11 cijfers).

Daarnaast moet de fabrikant op de verpakking melden waarvoor het middel gebruikt mag worden.

Middelen die zijn toegelaten, staan ook op de website van het Ctgb. Hoe u deze middelen op de website kunt vinden, staat in paragraaf 9.4. Op de website van het Ctgb is voor elk toegelaten middel het ‘Actueel gebruiksvoorschrift’ opgenomen. In dit gebruiksvoorschrift staat waarvoor het middel gebruikt mag worden en tegen welke micro-organismen het effectief is. Ook staat er hoe u het middel moet gebruiken.

Hygiënenormen Gebruik alleen een desinfecterend middel dat door het Ctgb is toegestaan. Controleer in het wettelijk gebruiksvoorschrift dat het middel: geschikt is voor het ‘materiaal’ (bijv. handen, harde oppervlakken) dat u wilt desinfecteren; en effectief is tegen virussen. Via bloed kunnen vooral virussen worden overgedragen. Gebruik een desinfecterend middel altijd volgens de gebruiksaanwijzing.

Let op: u mag een desinfecterend middel alleen gebruiken voor de toepassingen die in het gebruiksvoorschrift staan beschreven! Zie de onderstaande voorbeelden:

U heeft een desinfecterend middel waarmee u uw handen wilt desinfecteren. In het gebruiksvoorschrift staat alleen beschreven dat het middel geschikt is voor de desinfectie van harde oppervlakken. U mag dit middel dan niet voor uw handen gebruiken.
U heeft een desinfecterend middel waarmee u een oppervlak wilt desinfecteren dat vervuild was met bloed. In het gebruiksvoorschrift staat dat het middel effectief is tegen bacteriën, gisten en schimmels. U mag dit middel dan niet gebruiken voor de desinfectie van het oppervlak. Bij een verontreiniging met bloed heeft u namelijk een middel nodig dat effectief is tegen virussen.

Er is een aantal toegelaten middelen die in één handeling zowel schoonmaken als desinfecteren. Dit staat dan in het gebruiksvoorschrift. Gebruikt u zo’n middel? Dan is schoonmaken voordat u dit middel gebruikt uiteraard niet nodig. Let er wel op dat het product werkzaam is tegen virussen.

Tips Zie ook het korte filmpje 'Desinfectiemiddelen' op de pagina Hygiënisch tatoeëren. Deze video is gericht op tatoeëerders, maar is ook interessant voor piercers.

3.3 Steriliseren

Bij steriliseren worden alle micro-organismen gedood die nog op het instrument of het sieraad zitten. U kunt uw instrumenten zelf steriliseren in een stoomsterilisator. Dit is alleen toegestaan als dit vermeld is op uw vergunning. Is dit niet het geval? Maak dan gebruik van wegwerpmaterialen of besteed het steriliseren uit aan een externe partij (zie paragraaf 2.7).

Steriliseert u zelf? Houd u dan aan het volgende:

Hygiënenormen Steriliseer na gebruik alle instrumenten die u wilt hergebruiken en die in aanraking komen met de beschadigde huid of de huid doorboren. Steriliseer ook alle steriel verpakte instrumenten en sieraden die u wel heeft geopend maar niet heeft gebruikt. Geopende steriele materialen en sieraden kunnen besmet zijn met micro-organismen. Maak instrumenten die u moet steriliseren eerst schoon in een ultrasoon reinigingsbad. Zie paragraaf 3.1. Gebruik alleen een stoomsterilisator die geschikt is voor uw instrumenten. Zie paragraaf 2.5. Steriliseer alleen instrumenten die in laminaatzakjes zijn verpakt. Zonder laminaatzakjes blijven de instrumenten niet steriel. Gebruik alleen laminaatzakjes met een indicatorstrip die verkleurt tijdens het steriliseren. Zo voorkomt u verwisseling tussen gesteriliseerde en niet gesteriliseerde materialen. Let op: het verkleuren van de indicatorstrip geeft alleen aan dat de juiste temperatuur is behaald; het is geen garantie voor een juist uitgevoerde sterilisatie. Volg bij het verpakken en steriliseren van de instrumenten de werkwijze die is beschreven in paragraaf 7.4. Als u een cassette-sterilisator heeft, dan worden de instrumenten vaak zonder bewaarzakje gesteriliseerd en direct na sterilisatie rechtstreeks uit de cassette gebruikt. Instrumenten kunnen ook verpakt in een laminaatzakje in de cassette worden gesteriliseerd zodat ze daarna kunnen worden bewaard. Sommige merken/modellen hebben cassettes die speciaal bedoeld zijn om de instrumenten na sterilisatie te bewaren. Houd dan de maximale bewaartijd aan zoals aangegeven door de fabrikant.

3.4 Schoonmaakregels en -technieken

In piercingstudio’s worden er piercings door de huid geboord; hierbij wordt de huid geopend. Door uw studio goed schoon te houden, vooral de werkruimte, verkleint u de kans dat een piercing kan gaan ontsteken of infectieziekten worden overgedragen.

Hygiënenormen Geef iedereen die schoonmaakt instructie over de manier van schoonmaken en de middelen die ze hiervoor moeten gebruiken. Let tijdens het schoonmaken vooral op plekjes en voorwerpen die mensen veel aanraken, zoals kranen, handvatten van lades en kastjes, lichtschakelaars, deurklinken en doorspoelknoppen. Maak eerst ‘droog’ schoon (afstoffen, stofzuigen) en daarna ‘nat’ (vochtig doekje, stomen, dweilen). Maak schoon van ‘schoon’ naar ‘vuil’ en van ‘hoog’ naar ‘laag’. Maak alleen schoon met middelen die ook daadwerkelijk als schoonmaakmiddel worden verkocht, zoals een allesreiniger. Gebruik de middelen volgens de instructies op de verpakking. Meng schoonmaakmiddelen nooit met andere middelen. Mengen geeft risico op giftige gassen, verlaagde kwaliteit en slechter resultaat. Draag handschoenen bij het schoonmaken van voorwerpen of oppervlakken waar lichaamsvloeistoffen op (kunnen) zitten. Kan uw kleding bij het schoonmaken in contact komen met lichaamsvloeistoffen? Draag dan ook een wegwerpschort. Gooi de handschoenen en het schort weg na het schoonmaken.

3.5 Schoonmaakmaterialen en -middelen

Schoonmaakmaterialen moeten ook goed schoongemaakt, gedroogd en opgeruimd worden. In paragraaf 7.2 vindt u een schoonmaakschema voor de schoonmaakmaterialen. Daarnaast gelden de volgende regels:

Hygiënenormen Gebruik dagelijks schone materialen. Vervang schoonmaakmaterialen en sopwater als deze zichtbaar vuil zijn. Was schoonmaakmaterialen zoals moppen en doeken na gebruik op 60° C. Laat ze daarna drogen aan de lucht of in een wasdroger. Of gebruik wegwerpmaterialen en gooi deze direct na gebruik weg. Maak schoonmaakmaterialen die niet in de wasmachine kunnen en niet weggegooid worden, zoals emmers en trekkers, na gebruik schoon en spoel ze af met water. Maak de materialen daarna handmatig droog, laat ze drogen op een schone ondergrond of hang ze op om te drogen (trekkers). Laat natte schoonmaakmaterialen na gebruik nooit in emmers achter, om te voorkomen dat ziekteverwekkers uitgroeien. Zijn de schoonmaakmaterialen die handmatig worden gereinigd, gebruikt bij het opruimen van bloed of andere lichaamsvloeistoffen met zichtbare bloedsporen? Dan moeten ze nadat ze zijn schoongemaakt ook worden gedesinfecteerd. Zie paragraaf 3.2. Vervang het filter van de stofzuiger zo vaak als de fabrikant voorschrijft. Berg schoonmaakmaterialen en -middelen op in een speciaal daarvoor bestemde opslagruimte.

Tips Gebruik bij het dweilen verschillende emmers (bijvoorbeeld met aparte kleuren) voor schoon en vuil sopwater. Maak de dweil of mop nat in de emmer met schoon sop en spoel hem uit in de andere. Zo blijft sopwater langer schoon. Gebruik zoveel mogelijk wegwerpmaterialen.

3.6 Schoonmaakschema’s gebruiken

Een schoonmaakschema voorkomt dat onderdelen worden overgeslagen.

Hygiënenormen Werk volgens een schoonmaakschema. Beschrijf hierin hoe vaak elk onderdeel schoongemaakt moet worden en op welke manier. De schoonmaakschema’s in paragraaf 7.2 kunt u als basis gebruiken. U mag natuurlijk vaker schoonmaken dan in deze schema’s is aangegeven. Minder vaak of op een andere manier schoonmaken mag alleen met een goede reden (bijvoorbeeld omdat een ruimte bijna nooit wordt gebruikt). Maak gebruik van een afvinkschema. Door af te vinken ziet u snel wat er nog moet gebeuren. Dit is vooral handig als er door meerdere personen wordt schoongemaakt.

3.7 Wasgoed

Vuile doeken en werkkleding met bloedspatten kunnen besmet zijn met ziekteverwekkers. Om deze ziekteverwekkers te doden of te verwijderen, moet dit wasgoed na gebruik op een hoge temperatuur gewassen worden. Houd u hierbij aan het volgende:

Hygiënenormen Verwijder dagelijks de vuile was uit uw bedrijfsruimte. Verzamel de vuile was op één plek, gescheiden van schoon textiel. Vervoer vuile was altijd in gesloten (plastic) zakken. Was met bloed bevuilde kleding op 60 °C (of op 40 °C-60 °C en droog het wasgoed in een droogtrommel of strijk het wasgoed). Gebruik geen verkorte wasprogramma’s.

Tips Droog de was in een wasdroger.

4 Bouw en inrichting

Uw studio moet goed schoon te maken zijn. De bouw en inrichting hebben effect op het gemak waarmee dit kan. Zo zijn gladde wanden sneller en beter schoon te krijgen dan ruwe. Een hygiënische keuze is sneller gemaakt als de inrichting daarbij helpt. Als er bijvoorbeeld een zeepdispenser of wasbak in de buurt is, denkt u er sneller aan om uw handen te wassen.

In dit hoofdstuk vindt u de minimale eisen aan de bouw en inrichting van uw studio. De algemene eisen gelden voor uw gehele bedrijfsruimte. Daarna volgen enkele aanvullende eisen die alleen gelden voor de behandelruimte.

Algemene eisen

Iedere ruimte moet aan de volgende eisen voldoen:

Hygiënenormen Zorg voor voldoende ventilatie en goede verlichting. Zorg voor minimaal één EHBO eerste hulp bij ongelukken (eerste hulp bij ongelukken)-trommel met eerste hulpmateriaal voor kleine verwondingen.

De behandelruimte

In de behandelruimte worden de piercings bij de klant gezet. Deze ruimte moet daarom zo worden ingericht dat u gemakkelijk en snel zo hygiënisch mogelijk kunt werken. Let bij de inrichting van de behandelruimte op de volgende eisen:

Hygiënenormen Zorg ervoor dat in de behandelruimte alle oppervlakten zoveel mogelijk vrij zijn. Dus geen versieringen, beeldjes, spulletjes etc. Zorg voor een behandelstoel of -tafel van niet-absorberend materiaal dat goed schoon te maken is. Zorg dat wanden, vloeren en meubilair binnen een straal van twee meter van de behandelstoel of -tafel van een glad, niet-absorberend materiaal zijn gemaakt dat goed schoon te maken is. Zorg voor een wasbak met stromend water in de behandelruimte. De wasbak moet vanaf de werkplek te bereiken zijn zonder deuren te hoeven openen. Voorzie de wasbak van een no-touch kraan. Bij een no-touch kraan hoeft u de handen niet te gebruiken om deze open en dicht te draaien. Voorbeelden zijn een elleboogkraan, een kraan die vanzelf uitgaat, een kraan met knie- of voetbediening of een kraan met elektronisch oog. De handenwasgelegenheid op de werkplek mag niet worden gebruikt voor andere doeleinden (reinigen gebruikt instrumentarium, handen wassen na toiletgebruik, de vaat). Plaats een zeepdispenser of -pompje (bij voorkeur no-touch) en een houder met wegwerpdoekjes bij de wasbak. Plaats een dispenser met handalcohol dichtbij de behandeltafel of –stoel. Plaats een herkenbare no-touch afvalbak met plastic zak voor besmette materialen in de ruimte. Raak de afvalbak niet met de handen aan. Plaats eventueel een tweede afvalbak voor normaal afval in de wachtruimte. Plaats minstens één naaldcontainer in de behandelruimte. Gebruik alleen naaldcontainers met het UN United Nations (United Nations)-keurmerk. Als u instrumenten hergebruikt en zelf steriliseert, dan moet u een aparte wasbak hebben voor het schoonmaken van de besmette instrumenten. Zorg dat bij deze wasbak duidelijk is aangegeven dat deze ontoegankelijk is voor klanten. Doe de schoonmaak van besmette instrumenten niet in aanwezigheid van klanten.

Tips Is het op uw locatie niet mogelijk om een aparte wasbak voor de reiniging van instrumenten te realiseren? Maak dan uitsluitend gebruik van disposables. Een stoomsterilisator, ultrasoon reiniger én een aparte wasbak zijn dan niet nodig. Een andere mogelijkheid is om het steriliseren uit te besteden.

5 Wetgeving, toezicht en handhaving

Wetgeving

In het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen staan de wettelijke veiligheidsvoorschriften aangegeven waar uw studio aan moet voldoen. In deze paragraaf wordt ook verwezen naar artikel 24 van de Warenwet en de volgende twee ministeriële regelingen; de Warenwetregeling tatoeëren en piercen en de Warenwetregeling aanwijzing veiligheidscodes tatoeëren en piercen. De actuele wetgeving kunt u vinden op wetten.overheid.nl.

Leeftijdsgrenzen

In artikel 24 van de Warenwet en artikel 10 van het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen vindt u de wettelijke leeftijdsgrenzen voor het aanbrengen van piercings:

Hygiënenormen Met uitzondering van een piercing in de oorlel, is het niet toegestaan om bij een persoon jonger dan 12 jaar een piercing te zetten. Bij jongeren tussen de 12 en 16 jaar mag alleen een piercing worden gezet als zijn of haar wettige vertegenwoordiger aanwezig is. Hierop zijn twee uitzonderingen. Het is bij jongeren tot 16 jaar niet toegestaan om: bij meisjes een tepelpiercing aan te brengen; een piercing aan de geslachtsdelen aan te brengen. Jongeren van 16 jaar en ouder mogen zelf beslissen over het nemen van een piercing.

Tips Op basis van uw eigen beleid of op basis van uw professionele oordeel ten aanzien van de mate van volgroeidheid van het lichaam van de klant, mag u naar boven toe afwijken van de wettelijke leeftijdsgrenzen. Vraag altijd naar een legitimatiebewijs als u twijfelt aan de leeftijd van een klant.

Vergunning

Zonder vergunning mag u niet piercen. In het Warenwetbesluit staat het volgende:

Hygiënenormen De ondernemer moet over een vergunning beschikken als beschreven in artikel 3 van dit besluit. Deze eis is niet van toepassing op ondernemers die alleen gaatjes in oorlellen piercen. U bent als ondernemer verplicht om de gezondheid- en veiligheidsrisico’s voor uzelf en klanten te beperken. Daarom moet u zo hygiënisch en veilig mogelijk werken (Warenwetbesluit, artikel 6).

De artikelen 4 en 5 van het Warenwetbesluit gaan over de vergunning voor piercen. Deze artikelen geven uitleg over de aanvraag van de vergunning en wie de bevoegdheid heeft om deze vergunning in te trekken. Een vergunning wordt alleen gegeven aan ondernemers die voldoen aan de wettelijke voorschriften uit artikel 24 van de Warenwet. Daarnaast vindt u overige regelingen in de Warenwetregeling tatoeëren en piercen en de Warenwetregeling aanwijzing veiligheidscodes tatoeëren en piercen. Hierin staat ook aangegeven hoe u de vergunning kunt aanvragen, hoe lang de geldigheidsduur is en wat de kosten zijn.

Toezicht & handhaving

De inspecteurs van Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)) en de ambtenaren van de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) controleren of u zich aan de wettelijke veiligheidseisen van het Warenwetbesluit houdt.

Nadat een vergunning is aangevraagd, komt een GGD-ambtenaar op afspraak langs voor een inspectie. GGD-ambtenaren zijn bevoegd om een geldige vergunning in te trekken als een ondernemer zich niet aan de wettelijke bepalingen heeft gehouden. Als er overtredingen worden vastgesteld, worden er maatregelen genomen volgens het interventiebeleid.

Overtredingen van het Warenwetbesluit door bedrijven met 50 of minder werknemers worden beboet met € 525. Overtredingen van leeftijdsgrenzen als omschreven in artikel 24 van de Warenwet worden beboet met € 795. Zie voor de actuele gegevens het Warenwetbesluit bestuurlijke boeten.

6 Lichamelijke klachten van de klant

Na het zetten van een piercing, kunnen er bij de klant lichamelijke klachten ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn:

een allergische reactie;
misselijkheid;
flauwvallen;
ontstekingen;
uitgroeien en afstoten van de piercing;
vorming van littekenweefsel;
afsterven van weefsel;
functieverlies en gevoelloosheid;
beschadiging van de tanden en het tandvlees bij orale piercings.

Deze verschijnselen kunnen verschillende oorzaken hebben. Zo kunnen er klachten ontstaan wanneer een piercing op een verkeerde of onhygiënische manier wordt aangebracht. Ook als de klant zich niet aan de nazorginstructies houdt, kunnen er klachten optreden. In ernstige gevallen kan er zelfs blijvende weefselschade ontstaan.

Maar ook als u wel hygiënisch werkt, kan de klant lichamelijke klachten krijgen.

In dit hoofdstuk vindt u de maatregelen die u moet nemen wanneer er tijdens of vlak na het zetten complicaties optreden. Ook wordt er beschreven hoe u moet handelen wanneer een klant enige tijd na het zetten terugkomt vanwege een lichamelijke klacht.

6.1 Eerste hulp

Zorg dat voldoende kennis aanwezig is zodat hulp kan worden geboden bij kleine verwondingen (bijvoorbeeld door vallen).

6.2 Allergische reacties

Een allergie is een reactie van het immuunsysteem op bepaalde stoffen. Een allergische reactie ontstaat pas nadat het lichaam meerdere malen in contact is geweest met een bepaalde (lichaamsvreemde) stof. Een klant met een allergische reactie kan dus bij een eerdere piercing niets gemerkt hebben.

Klanten kunnen bijvoorbeeld allergisch zijn voor latex. Ook zijn er bepaalde materialen waar sieraden van gemaakt zijn die allergische reacties kunnen veroorzaken.

De reacties op allergieën kunnen verschillen. Sommige mensen krijgen alleen een rode en jeukende huid, terwijl mensen in het ergste geval kunnen flauwvallen of in shock raken. Vraag daarom altijd vóór de behandeling of klanten last hebben van bepaalde allergieën.

Tips Bel direct 112 als een klant in shock raakt!

Het verschil tussen flauwvallen en in shock raken is lastig te herkennen. Neem bij twijfel altijd contact op met de alarmcentrale. Bij een shock stroomt er minder bloed naar de hersenen waardoor iemand het bewustzijn kan verliezen. Zij zijn vaak alert, angstig en verward, hebben een hoge polsslag, een ‘koude neus’ en een klamme huid. Iemand die flauwvalt komt binnen enkele minuten vanzelf weer bij. Bij een shock blijft iemand buiten bewustzijn.

6.3 Misselijkheid en flauwvallen

Het kan voorkomen dat een klant tijdens of na het aanbrengen van de piercing misselijk wordt of dreigt flauw te vallen. Let op symptomen als een bleek gezicht en hevige transpiratie.

Tips Laat een klant na het aanbrengen van de piercing nog even liggen of zitten. Wees alert en houd de klant vooral in de gaten bij het op en af lopen van trappen. Dreigt de klant flauw te vallen, laat hem of haar dan tien minuten op de behandeltafel liggen met de benen omhoog. Als de klant niet ligt maar zit, is het beter om het hoofd ongeveer één minuut tussen de benen te houden (doe dit niet als de klant misselijk is). Zorg voor voldoende frisse lucht. Geef de klant, wanneer hij of zij weer rechtop kan zitten, iets te eten en drinken (bij voorkeur iets dat rijk is aan suiker, zoals druivensuiker of appelsap). Is een klant kort buiten bewustzijn geweest? Reageer dan rustig en zorg dat hij of zij zich niet bezeert. Laat de klant ongeveer 10 minuten rustig liggen. Bel 112 als de klant langer dan twee minuten buiten bewustzijn blijft.

6.4 Medische hulp

Enige roodheid, gevoeligheid en zwelling is bij een nieuwe piercing normaal. Verergeren deze symptomen in korte tijd tijdens het genezingsproces? Verwijs de klant dan altijd door naar zijn of haar huisarts

Wanneer u bij klachten zelf gaat dokteren, kunnen er dingen mis gaan. Wees daarom altijd terughoudend in het behandelen van klachten. Zelf dokteren bij complicaties kan zelfs strafbaar zijn.

Hygiënenormen Neem altijd contact op met een arts als tijdens of direct na het piercen ernstige allergische reacties of andere lichamelijke klachten optreden.

7 Schoonmaakschema’s en overige instructies

In dit hoofdstuk vindt u schoonmaakschema’s en instructies. In de eerste paragraaf vindt u instructies voor handen wassen en handen desinfecteren. Vervolgens staat schematisch weergegeven hoe vaak en op welke wijze u uw instrumenten, apparatuur en behandelruimte moet schoonmaken, desinfecteren of steriliseren. Daarna volgen werkwijzen voor verschillende methoden van schoonmaken, desinfecteren en steriliseren.

De schoonmaakschema’s en de instructies handhygiëne kunt u downloaden als Word- of PDF Portable Document Format (Portable Document Format)-document, zodat u ze eenvoudig kunt uitprinten. U kunt ze dan direct ophangen, bijvoorbeeld bij wasbakken of in een schoonmaakkast.

7.1 Handhygiëne

Bacteriën en virussen zijn overal, op deurknoppen, tafels, telefoons en andere voorwerpen, apparaten en materialen. Sommigen kunnen ziekteverwekkend zijn. Een van de meest voorkomende manieren waarop ziekteverwekkers worden verspreid, is via de handen. Door regelmatig handhygiëne toe te passen wordt de kans dat u of iemand uit uw omgeving ziek wordt klein.

Pas voor een goede handhygiëne onderstaande regels toe:

Was uw handen met water en vloeibare zeep als ze zichtbaar vuil zijn. Gebruik dan geen desinfecterend middel (handalcohol); door zichtbaar vuil vermindert namelijk de werking.

Zijn uw handen niet zichtbaar vuil? Dan mag u kiezen of u uw handen wast óf desinfecteert. Pas de manieren echter niet allebei toe; de huid droogt dan te veel uit en beschadigt sneller. De handen worden voldoende schoon als u ze alleen wast of alleen desinfecteert.

Het schema Instructies handhygiëne kunt u hier downloaden als pdf.

Tips Zie ook het korte filmpje 'Handhygiëne' op de pagina Hygiënisch tatoeëren. Deze video is gericht op tatoeëerders, maar is ook interessant voor piercers.

7.2 Schoonmaakschema's

In de schoonmaakschema’s staat hoe vaak en op welke manier gereinigd moet worden.

U mag natuurlijk vaker schoonmaken dan in deze schema’s is aangegeven. Minder vaak of op een andere manier schoonmaken, mag alleen met een goede reden (bijvoorbeeld omdat een ruimte bijna nooit wordt gebruikt).

U kunt de schoonmaakschema’s hier downloaden als Word-document. De schema’s zijn zoveel mogelijk op losse pagina’s geplaatst, zodat u ze eenvoudig kunt uitprinten en ophangen. Tevens kunt u de schema’s aanpassen aan de eigen situatie. Bespreek binnen uw eigen organisatie de schoonmaakschema’s en werk ze in nader detail uit tot een eigen werkinstructie.

7.3 Ultrasone reiniging

Werkwijze ultrasone reiniging:

Zet het ultrasoon reinigingsbad ongeveer tien minuten voor het schoonmaken aan, zodat het verse water kan ontgassen. De gassen die van nature in water zijn opgelost, verminderen het reinigingseffect.
Trek wegwerphandschoenen (nitril of latex) aan.
Neem de inzetbak met instrumenten uit de inweekbak.
Controleer de instrumenten op beschadigingen en roest. Gooi verroeste of beschadigde instrumenten weg.
Spoel de instrumenten af onder stromend koud water.
Gebruik indien nodig een zachte borstel om vuil te verwijderen. Houd hierbij instrument en borstel onder water om spatten te voorkomen.
Maak de binnenzijde van holle instrumenten schoon met een pijpenrager of wattenstaafje. Gebruik pijpenragers met een diameter die kleiner is dan de diameter van het instrument. Gooi de pijpenragers weg na gebruik.
Leg de (losse onderdelen van) instrumenten in een inzetmandje.
Trek de handschoenen uit, gooi ze weg en was of desinfecteer de handen.
Los het ultrasoon reinigingsmiddel volgens de gebruiksaanwijzing op. Gebruik nooit méér ultrasoon reinigingsmiddel dan aangegeven in de gebruiksaanwijzing; te veel reinigingsmiddel vermindert de werking.
Plaats het inzetmandje met de instrumenten met handschoenen aan in het bad. Zorg dat de instrumenten volledig ondergedompeld zijn in de vloeistof.
Sluit het deksel om verspreiding van aerosolen te voorkomen. Dit zijn kleine deeltjes stof of vloeistof die ontstaan door het trillen. Deze aerosolen kunnen besmet zijn met ziekteverwekkers.
Stel de juiste reinigingstijd in. Volg hierbij uw gebruiksaanwijzing. Meestal is 4 minuten voldoende.
Voorkom dat de vloeistof in het ultrasoon reinigingsbad warmer wordt dan 40 °C.
Als het ultrasoon reinigingsbad aan staat, steek dan nooit uw hand in het water. Huidcellen kunnen hierdoor beschadigd raken.
Neem het mandje met handschoenen aan uit het bad en spoel de instrumenten af met warm of gedemineraliseerd water.
Controleer of de instrumenten schoon zijn. Let extra goed op holle delen, hoekjes en kiertjes. Instrumenten die nog niet schoon zijn moeten opnieuw de hele werkwijze vanaf punt 1 volgen.
Droog de instrumenten met een schone doek, tissue of keukenrol. Ze zijn nu klaar om te worden gedesinfecteerd of gesteriliseerd.
Maak aan het eind van de werkdag het ultrasoon bad leeg, spoel het af met schoon water en maak het droog.

7.4 Verpakken en steriliseren

Voordat u kunt steriliseren, moet u de instrumenten en sieraden in laminaatzakjes verpakken.

Het verpakken van instrumenten in laminaatzakjes

Verpak de ultrasoon gereinigde instrumenten en sieraden per stuk.
Verpak tangen, sieraden en dergelijke zo mogelijk in geopende stand. Dit geeft een beter sterilisatieresultaat.
Seal of plak de laminaatzakjes dicht. Houd hierbij een peel-off naad van minimaal 2 centimeter vrij. Hiermee kunt u het zakje later weer openen. Houd aan de andere zijde een sealnaad van 0,8 centimeter aan. Sluit de zakjes nooit met een nietmachine!

Het steriliseren van de instrumenten

Belaad de sterilisator volgens de aanwijzingen van de fabrikant. Voorkom dat de laminaatzakjes tegen de wanden liggen. Leg ze bij voorkeur in een rekje.
Stel het sterilisatieprogramma in.
Controleer de temperatuur- en drukmeter op uw stoomsterilisator.
Doorloop het volledige sterilisatieprogramma, inclusief droogprogramma.
Neem de droge, gesteriliseerde verpakkingen voorzichtig uit de sterilisator. Voorkom dat de verpakking beschadigt.
Berg de instrumenten op in een schone kast of la.

8 Informatie voor de klant

In dit hoofdstuk vindt u informatie voor uw klanten. Allereerst vindt u een voorbeeld van de informatie over de risico’s van piercings, gevolgd door een voorbeeld van de nazorginstructie die u uw klanten kunt geven. Deze nazorginstructie moet minimaal de informatie uit het voorbeeld bevatten. Aanvullende informatie mag niet misleidend zijn en moet op waarheid berusten. Tot slot is een voorbeeld van een toestemmingsformulier opgenomen. U mag ook een eigen formulier opstellen. Let er op dat aan het verkrijgen en bewaren van persoonsgegevens voorwaarden verbonden zijn op basis van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG algemene verordening gegevensbescherming (algemene verordening gegevensbescherming)). Meer informatie vindt u op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Alle informatie in dit hoofdstuk is ook als PDF Portable Document Format (Portable Document Format)-download beschikbaar, zodat u het direct kunt uitprinten en uitdelen.

8.1 Informatie over de risico’s van piercings

Download hier de PDF Portable Document Format (Portable Document Format) met onderstaande informatie.

Het aanbrengen van piercings brengt risico’s met zich mee. Zorg daarom dat je goed bent uitgerust en hebt gegeten. Stel de piercer op de hoogte van eventueel medicijngebruik of huidproblemen, allergieën, epilepsie en overgevoeligheidsreacties. En controleer op www.veiligtatoeerenenpiercen.nl dat de studio waar je een piercing wilt laten zetten, een vergunning heeft. Deze vergunning geeft aan dat de studio werkt volgens de hygiënerichtlijnen van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid.

Laat geen piercing aanbrengen:

op plaatsen waar je het afgelopen jaar plastische chirurgie of bestraling hebt ondergaan;
op een plek die minder dan drie maanden geleden is gepiercet;
op geïrriteerde huid zoals bultjes, donkere moedervlekken of zwellingen;
als je onder invloed bent van alcohol of drugs;
als je zwanger bent.

Daarnaast wordt het afgeraden om een piercing te laten zetten als je last hebt van één van de volgende aandoeningen:

diabetes;
hemofilie;
chronische huidziekte;
allergie voor piercing(materialen);
immuunstoornis;
hart- en vaatafwijkingen.

Heb je één van deze aandoeningen of gebruik je antistollingsmiddelen of antibiotica? En wil je toch een piercing? Overleg dan eerst de mogelijkheden met een arts.

Kijk voor achtergrondinformatie over bovenstaande risico’s op www.veiligtatoeerenenpiercen.nl.

Het zetten van een piercing

Omdat er tijdens het piercen een wond ontstaat is er een kans op besmetting van ziekten die via bloed worden overgedragen, zoals hepatitis B en C. Controleer daarom of de piercer hygiënisch werkt. Een hygiënische werkwijze is ook belangrijk om te voorkomen dat je nieuwe piercing gaat ontsteken. Let er in ieder geval op dat:

de huid voor het piercen wordt schoongemaakt en gedesinfecteerd;
de naald en de piercing steriel zijn verpakt en niet met blote handen worden aangeraakt;
de piercer tijdens het zetten van de piercing handschoenen draagt.

Het zetten van een piercing kan even pijn doen. Raadpleeg je arts als je een verdoving wilt.

Nazorg

Een nieuwe piercing is vergelijkbaar met diepe wond. Slechte verzorging en onhygiënische behandeling kunnen wondinfecties en littekenweefsel veroorzaken. Bij een goede verzorging duurt het 4 tot 12 weken tot de wond genezen is. De piercer geeft mondelinge en schriftelijke uitleg over de nazorg van piercings. Lees dit goed door. Bij sommige mensen kan na het zetten van een piercing littekenweefsel ontstaan.

8.2 Nazorginstructie

Download hier de PDF Portable Document Format (Portable Document Format) met onderstaande informatie.

Tijdens het piercen ontstaat er een diepe wond die tijd nodig heeft om te genezen. Hoe snel deze wond geneest hangt af van de plaats van de piercing, de metaalsoort, de vakkundigheid van de piercer en de kwaliteit van de nazorg. Als je de piercing goed verzorgt, duurt het 4 tot 12 weken tot de wond genezen is.

Was de piercing (met uitzondering van een tong-, lip- of mondpiercing) tijdens het genezen twee keer per dag met een milde ongeparfumeerde zeep. Dep hem vervolgens droog met een schone handdoek of tissue. Houd de piercing de rest van de dag zo droog mogelijk.

Let tijdens het genezingsproces op het volgende:

Raak de piercing zo min mogelijk aan.
Smeer geen zalf op de wond en druppel er geen ontsmettingsmiddelen op zoals Sterilon^® of Betadine^® (tenzij een arts anders aangeeft).
Zorg dat er geen haarspray, gel of andere producten in de buurt van een oorpiercing komen.
Draag geen pleisters over de piercing (alleen tijdelijk tijdens het sporten).
Draag geen strakke of vuile kleding over de piercing.
Vermijd (bubbel)baden, zwembaden, sauna’s en stoombaden.
Verwijder de piercing nooit zelf.

Let bij een orale piercing ook op het volgende:

Vermijd kussen en orale seks tijdens het genezingsproces.
Poets regelmatig de tanden, bij voorkeur met een tandpasta op basis van zoutoplossing, en gebruik zo nodig mondwater op basis van een chloorhexidineoplossing.

Let bij een genitale piercing ook op het volgende:

Drink ongeveer één uur voor het schoonmaken van je genitale piercing een glas water. Zo kun je zeepresten na het wassen sneller uitplassen. Zeep in de urinebuis kan een blaasontsteking veroorzaken.
Bescherm genitale piercings tijdens seksueel contact altijd met een extra stevig condoom (bijv. een condoom voor anale seks) of een beflapje. Heb bij voorkeur geen seksueel contact tijdens het genezingsproces.

Let op: de huid rondom je piercing kan direct na het piercen rood worden en flink opzwellen. Dit is normaal. Maar neem contact op met de huisarts als:

je je zorgen maakt over de genezing;
je binnen een paar dagen na het zetten van de piercing ziek wordt of koorts krijgt;
lichamelijke klachten zoals jeuk en roodheid binnen 48 uur na het zetten niet afgenomen zijn;
je 24 uur na het zetten ineens nieuwe klachten krijgt, of de klachten verergeren;
je de piercing wilt verwijderen tijdens het genezingsproces (bijvoorbeeld vanwege klachten of uitgroei- of afstotingsverschijnselen).

8.3 Toestemmingsformulier

U kunt het toestemmingsformulier hier downloaden als PDF Portable Document Format (Portable Document Format)-bestand.

9 Extra informatie

9.1 N- (V)S- en B-klasse stoomsterilisatoren

De klassen N, (V)S en B komen voort uit de Europese norm 13060 voor tafelmodel stoomsterilisatoren.

De betekenis van deze klassen is als volgt:

N-klasse autoclaven kunnen alleen onverpakte, massieve instrumenten (zoals scharen, pincetten en tangen) steriliseren. De ‘N’ verwijst naar het feit dat de instrumenten onverpakt (‘naked’ of ‘non-wrapped’) in het apparaat worden gelegd.

S-klasse autoclaven zijn in het algemeen geschikt voor verpakte, massieve instrumenten (zoals scharen, pincetten en tangen). De ‘S’ staat voor ‘Special’, wat ernaar verwijst dat de fabrikant moet aangeven voor welke instrumenten de autoclaaf (speciaal) geschikt is.

VS Verenigde Staten (Verenigde Staten)-klasse autoclaven kunnen naast verpakte, massieve instrumenten, ook verpakte, eenvoudige holle instrumenten (zoals tatoeëertubes) steriliseren. Dit komt doordat deze autoclaven gebruik maken van een vacuüm (vandaar de ‘V’ in ‘VS-klasse’).

B-klasse autoclaven hebben een gefractioneerd voor-vacuüm en na-vacuüm droogprogramma. Hierdoor kunnen in B-klasse autoclaven alle instrumenten worden gesteriliseerd, ook verpakte, moeilijke holle instrumenten (type A, zoals liposuctienaalden of een Helixtest). De ‘B’ staat voor ‘Big’, wat verwijst naar het grote (big) aantal instrumenten waar de autoclaaf voor gebruikt kan worden.

Vanwege de mogelijkheid om verpakte, (eenvoudige) holle instrumenten te steriliseren, zijn VS- en B-klasse autoclaven geschikt voor de materialen die bij het tatoeëren of piercen worden gebruikt.

9.2 Voorbeeld hygiënische werkwijze

Voorbeeld hygiënische werkwijze bij het voorbereiden en zetten van een piercing

Was uw handen en droog ze af met wegwerpdoekjes, of desinfecteer ze.
Leg alle steriele instrumenten, het sieraad en een naaldcontainer klaar binnen handbereik.
Laat de klant op de behandelstoel of -tafel plaatsnemen.
Verwijder zo nodig lichaamshaar op de plek die gepiercet wordt. Knip de haren bij voorkeur kort in plaats van de huid te scheren. Kan dit niet, gebruik dan wegwerpscheermesjes. Gooi deze direct na gebruik in een naaldcontainer.
Desinfecteer de huid die gepiercet wordt (met uitzondering van de tong). Gebruik hiervoor een huiddesinfecterend middel met een RVG Register Verpakte Geneesmiddelen (Register Verpakte Geneesmiddelen)-nummer. Houd de inwerktijd aan die de fabrikant voorschrijft. Wacht in ieder geval tot de huid droog is. Laat de klant na het desinfecteren niet (of zo min mogelijk) meer rondlopen.
Markeer de te piercen plek met Gentiaanviolet opgelost in alcohol 70% of Betadinejodium. Gebruik hiervoor een cocktailprikker die u na gebruik meteen weggooit.
Betadinejodium koopt u bij de apotheek of drogist. Een Gentiaanvioletoplossing kunt u laten aanmaken bij een apotheek. Laat ze hiervoor 0,1 gram Gentiaanviolet (CI 42555) oplossen in 10 ml alcohol 70%.
Open vlak voor gebruik de steriele verpakkingen van de instrumenten en sieraden volgens aanwijzing op de verpakking. Laat ze op de steriele binnenkant van de verpakking liggen.
Zo voorkomt u dat de materialen in aanraking komen met uw handen of de buitenkant van de verpakking. Druk steriele instrumenten of sieraden nooit door de verpakking heen.

Let op: pak tussen stap 8 en 14 geen andere materialen vast, om besmetting met micro-organismen te voorkomen.
Was of desinfecteer de handen opnieuw na het openen van de steriele verpakkingen en trek nu handschoenen aan.
Plaats de tang om de plek die gepiercet wordt.
Pak de naald vast aan het kunststof gedeelte en steek deze door de huid (bij een blade eventueel tot op een kurk).
Trek de naald direct terug en gooi deze in de naaldcontainer. De kunststof canule blijft in de huid achter.
Verwijder de tang.
Knip zo nodig met een steriele schaar een stukje van de canule af.
Steek het sieraad in de canule en trek het door de huid. Verwijder daarna de canule.
Werk de piercing af. Gebruik hierbij zo nodig een ballholder of steriele tang.
Als er bloed zit, neem dit dan weg met een steriel wattenstaafje of een steriel gaasje.
Ruim de behandelruimte, inclusief uw materialen en instrumenten, op en maak deze schoon volgens de aanwijzingen in paragraaf 2.6.
Trek de handschoenen uit en gooi ze weg. Was of desinfecteer de handen.

9.3 Begrippenlijst

AVG algemene verordening gegevensbescherming (algemene verordening gegevensbescherming)	Algemene verordening gegevensbescherming
Bedrijfsruimte	De gehele ruimte waarvoor de vergunning wordt verleend.
Behandelruimte	Ruimte in de bedrijfsruimte waar de piercing wordt gezet. Deze ruimte moet voldoen aan de bouw- en inrichtingseisen uit deze richtlijn.
CBG College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen)	Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) beoordeelt en bewaakt de werkzaamheid, risico's en kwaliteit van geneesmiddelen voor de mens. Middelen zijn te herkennen aan een RVG Register Verpakte Geneesmiddelen (Register Verpakte Geneesmiddelen)-nummer.
Ctgb Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides (Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides)	College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Het Ctgb beoordeelt op basis van Europese wet- en regelgeving of desinfecterende middelen toegelaten worden op de Nederlandse markt.
Desinfecteren	Desinfecteren is het sterk verminderen van het aantal aanwezige micro-organismen, met een speciaal daarvoor bestemd desinfecterend middel.
First-in-first-out-systeem	Met het first-in-first-out-systeem wordt bedoeld dat u de instrumenten die het eerst gesteriliseerd of geleverd zijn, vooraan zet en als eerste gebruikt.
Handdesinfecterend middel	Een handdesinfecterend middel is een vloeistof waarmee ziekteverwekkers op de handen kunnen worden gedood. Als handen niet zichtbaar vuil of plakkerig zijn, kan een hand desinfecterend middel worden gebruikt in plaats van water en zeep.
Handhygiëne	Handhygiëne is het wassen van de handen met water en zeep of het desinfecteren van de handen met handdesinfectiemiddel, wanneer de handen niet zichtbaar vuil zijn.
Huiddesinfecterend middel	Een huiddesinfecterend middel is een vloeistof waarmee ziekteverwekkers op de huid kunnen worden gedood. Een huiddesinfecterend middel wordt voorafgaand aan het openen van de huid gebruikt om de huid te desinfecteren.
Lichaamsvloeistoffen	Lichamelijke vloeistoffen zoals bloed, speeksel, braaksel, urine en ontlasting.
Micro-organismen	Bacteriën, virussen, schimmels, gisten en protozoën zijn micro-organismen. Micro-organismen zijn onzichtbaar voor het blote oog en komen overal voor: op de huid, op meubels en voorwerpen, in de lucht, in water, op en in voedsel. De meeste zijn onschuldig of zelfs nuttig voor de mens, maar sommige micro-organismen kunnen ziekten veroorzaken.
No-touch kraan	Een no-touch kraan is een kraan die men niet met de handen open en dicht hoeft te draaien. Voorbeelden zijn een elleboogkraan, een kraan die vanzelf uitgaat, een kraan met knie- of voetbediening of een kraan met elektronisch oog.
NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)	Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De NVWA heeft als kerntaak het toezicht houden bij bedrijven en instellingen op de naleving van verschillende wetten en voorschriften, waaronder de Warenwet.
Piercen	Het doorboren van de huid, slijmvliezen, kraakbeen of spierweefsel waardoor het mogelijk wordt in de doorboring een piercing achter te laten.
Schoonmaken	Het verwijderen van los of aangekleefd vuil.
Steriliseren	Bij steriliseren worden alle micro-organismen die op het instrument of sieraad zitten, gedood. Het steriliseren gebeurt in een stoomsterilisator, ook wel autoclaaf genoemd. Hierin worden micro-organismen gedood door stoom.
Stretchen	Stretchen is het oprekken van een bestaande piercingopening door middel van een sieraad met een grotere doorsnede of middels daarvoor geschikte instrumentaria.
Stromend water	Vast tappunt met aan- en afvoer aangesloten op het reguliere leidingwaternet (drinkwaterkwaliteit).
Ultrasoon reinigen	Het verwijderen van aangekleefd vuil, bloed en wondvocht met een trilapparaat: het ultrasone reinigingsbad. Met een ultrasoon reinigingsbad wordt ook vuil verwijderd op plaatsen die minder goed bereikbaar zijn bij handmatige reiniging.
UN United Nations (United Nations)-Naaldcontainer	Een naaldcontainer is een container speciaal ontworpen voor scherp afval zoals naalden en voorzien van het UN-keurmerk. Bij goed gebruik bieden naaldcontainers een goede bescherming tegen prikken en snijden aan scherp afval.
Wachtruimte	Ruimte in de bedrijfsruimte waar men kan wachten tot de piercing wordt gezet. In deze ruimte wordt niet gepiercet.
Wonddesinfecterend middel	Een wonddesinfecterend middel is een middel waarmee ziekteverwekkers in de wond kunnen worden gedood. Een wonddesinfecterend middel wordt gebruikt om de wond te desinfecteren.

9.4 Ctgb-databank

Hieronder staat hoe u desinfecterende middelen kunt vinden op de website van het Ctgb.

Hebt u al een desinfecterend middel en wilt u weten of u dit mag gebruiken? Gebruik dan optie A. Wilt u een overzicht van toegelaten desinfecterende middelen? Gebruik dan optie B.

A. Zoeken naar een specifiek desinfecterend middel

Ga naar www.ctgb.nl en klik op ‘Toelatingendatabank’. Of ga direct naar https://toelatingen.ctgb.nl.
Hier kunt u zoeken op de naam van het product.
Controleer in het actuele gebruiksvoorschrift altijd of het middel geschikt is voor uw toepassing en welke maatregelen bij gebruik moeten worden genomen.

B. Een overzicht van toegelaten desinfecterende middelen zien

Ga naar www.ctgb.nl en klik op ‘Toelatingendatabank’. Of ga direct naar https://toelatingen.ctgb.nl.
Klik op de knop ‘Toon uitgebreide filters’.
Voer de gewenste selectiecriteria in. Bij Gebruik kunt u professioneel invoeren. Bij Producttype kiest u een optie die hieronder beschreven staat:
- Middelen die geschikt zijn voor het desinfecteren van handen hebben een PT01-code (‘Biociden voor menselijke hygiëne’).
- Middelen die geschikt zijn voor materialen en oppervlakken hebben een PT02-code (‘Desinfecterende middelen voor privégebruik en voor de openbare gezondheidszorg, alsmede andere desinfectantia’).
- Middelen die geschikt zijn voor oppervlakken waarop eet- en drinkwaren kunnen komen, hebben een PT04-code (‘Ontsmettingsmiddelen voor gebruik in de sector voeding en diervoeders’).
Controleer in het actuele gebruiksvoorschrift altijd of het middel geschikt is voor uw toepassing en welke maatregelen bij gebruik moeten worden genomen.
U kunt via de knop downloaden de selectie exporteren naar een Excel-bestand.

Deze zoekhulp is opgesteld in augustus 2019. Klopt het advies niet meer en heeft u hulp nodig? Neem dan contact op met de Servicedesk van het Ctgb Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides (Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides) via telefoonnummer 0317 – 471 810 of door het servicedesk-verzoekformulier in te vullen. Het LCHV Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid) is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen aan de website van het Ctgb.

9.5 Desinfectiemiddelen voor handen en huid

Het middel dat gebruikt wordt om te desinfecteren hangt af van wat er gedesinfecteerd moet worden. Gaat het om de huid voorafgaand aan bijvoorbeeld het piercen, of gaat het om de vloer die vervuild is met braaksel? Is de tafel vervuild met bloed, of wil je je handen desinfecteren?

Voor desinfectiemiddelen wordt er onderscheid gemaakt tussen een biocide en een geneesmiddel. Afhankelijk van wat gedesinfecteerd moet worden, wordt bepaald of er een biocide of een geneesmiddel gebruikt moet worden.

Desinfectiemiddelen voor gebruik op levenloze oppervlakken en de intacte huid die ook na het desinfecteren intact blijft, vallen onder de biocidewetgeving. Denk aan oppervlakken, materialen en handen. Deze middelen moeten zijn toegelaten door het Ctgb Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides (Board for the Authorisation of Plant Protection Products and Biocides).

Desinfectiemiddelen voor de niet-intacte huid, of de huid die nog intact is maar direct na het desinfecteren geopend zal worden (zoals bij piercen), vallen onder de geneesmiddelenwet. Denk aan de huid voorafgaand aan het piercen of voor het behandelen van een wond. Deze middelen moeten zijn toegelaten door het CBG College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen).

Handen of huid?

Dit onderscheid is vrij lastig en hierdoor ontstaat er veel onduidelijkheid. Logisch, want waarom is er een verschil tussen huid en handen? De handen zijn toch ook huid? Hieronder wordt het verschil tussen een huiddesinfectiemiddel en een handdesinfectiemiddel uitgelegd.

Handdesinfectiemiddelen

Handen worden gedesinfecteerd om het aantal (ziekmakende) micro-organismen, die altijd aanwezig zijn op de handen, terug te dringen tot een acceptabel niveau. Het wordt niet gebruikt om te genezen of om ziekte te voorkomen of voor de behandeling van een wond. Handdesinfectiemiddelen worden alleen op de intacte (blijvende) huid gebruikt. Handdesinfectiemiddelen vallen daarom onder de biocidewetgeving (College ter beoordeling van Geneesmiddelen. ‘Afbakening Biociden en Geneesmiddelen.’ CBG. (2013): geraadpleegd 25 augustus 2015).

Huiddesinfectiemiddelen

Een huiddesinfectiemiddel wordt gebruikt voor het genezen of voorkomen van ziekte, of voor de behandeling van een wond. Een huiddesinfectiemiddel kan worden gebruikt op een niet-intacte huid of op een intacte huid die ‘geopend’ wordt, zoals bij tatoeëren en piercen. Hierdoor valt een huiddesinfectiemiddel onder de geneesmiddelenwet (Werkgroep Infectie Preventie, ‘Desinfectie’. RIVM. (2013), geraadpleegd 25 augustus 2015; en College ter beoordeling van Geneesmiddelen. ‘Afbakening Biociden en Geneesmiddelen.’ CBG. (2013): geraadpleegd 25 augustus 2015).

Gebruik desinfectiemiddelen altijd volgens het gebruiksvoorschrift. Lees de bijsluiter voorafgaand aan het gebruik daarom goed door.

Handen zijn toch intacte huid?

Klopt, een huiddesinfectiemiddel mag op de intacte huid gebruikt worden, dus ook op de handen. Bedenk wel dat een huiddesinfectiemiddel agressief is voor de huid en de huid uitdroogt. Meestal is er een terugvetter toegevoegd aan een hand-desinfectiemiddel zodat de handen niet uitdrogen (Werkgroep Infectie Preventie, ‘Handreiniging of desinfectie’. RIVM. (2013), geraadpleegd 7 augustus 2015).

9.6 Bronnenlijst

Relevante wet- en regelgeving

Onderstaande wetten, besluiten en regelingen zijn alle terug te vinden op wetten.overheid.nl.

Algemene verordening gegevensbescherming

Besluit uitvoering rookvrije werkplek, horeca en andere ruimten

Geneesmiddelenwet

Tabakswet

Warenwet

Warenwetbesluit bestuurlijke boeten

Warenwetbesluit tatoeëren en piercen

Warenwetregeling aanwijzing veiligheidscodes tatoeëren en piercen

Warenwetregeling tatoeëren en piercen

Overige documenten en websites

College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden. www.ctgb.nl.

Daha T. Desinfectantia en de wet. Tijdschrift voor Hygiëne en InfectiePreventie 2004, 5: 130.

Janssen K, Kon M. 3 patiënten met complicaties als gevolg van piercing van het oorkraakbeen. Nederlands Tijdschrift voor de Geneeskunde 2004, 148(27), 1351-1354.

Poel P van de. Latexvrije onderzoekshandschoenen, de hygiënist als projectleider. Tijdschrift voor Hygiëne en InfectiePreventie 2005, 1: 3-6.

Richtlijnen WIP Werkgroep Infectiepreventie (Werkgroep Infectiepreventie), Stichting Werkgroep Infectie Preventie, Leiden. www.wip.nl.

Trick WE, Vernon MO, Hayes RA, Nathan C, Rice TW, Peterson BJ, Segreti J, Welbel SF, Solomon SL, Weinstein RA. Impact of ring wearing on hand contamination and comparison of hand hygiene agents in a hospital. Clin Infect Dis. 2003 Jun 1;36(11):1383-90. Epub 2003 May 22.

Yildirim I, Ceyhan M, Cengiz AB, Bagdat A, Barin C, Kutluk T, Gur D. A prospective comparative study of the relationship between different types of ring and microbial hand colonization among pediatric intensive care unit nurses. Int J Nurs Stud. 2008 Nov;45(11):1572-6. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2008.02.010. Epub 2008 May 13.

Warenwetbesluit tatoeëren en piercen

Onderstaand overzicht geeft weer in welke delen van deze hygiënerichtlijnen artikel 6, eerste lid, van het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen wordt afgedekt.

Artikel 6, eerste lid	Te vinden in:
Onderdeel a	Paragrafen 2.5, 2.6 en 2.7, hoofdstuk 3
Onderdeel b	Paragrafen 2.1 en 2.6, hoofdstukken 3 en 4
Onderdeel c	Paragrafen 2.1, 2.2 en 2.6

Verantwoording

De hygiënerichtlijn voor piercen is in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport opgesteld door het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid.

De hygiënerichtlijn voor piercen is voor het laatst volledig herzien in 2021. De richtlijn is tekstueel en structureel grondig herzien en is daarnaast zodanig aangepast dat deze in lijn is met de Europese norm (EN 17169:2019 Tatoeëren en PMU permanente make up (permanente make up) - Veilige en hygiënische praktijk). Aan de herziening in 2021 hebben de volgende GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en en organisaties bijgedragen:

Association of Professional Piercers Benelux
DGJ Zuid-Holland Zuid
GGD Hollands Noorden
GGD Zaanstreek-Waterland
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit))
Sharon Looy (Dare2Wear Amsterdam)

Wijzigingen sinds laatste herziening:

Oktober 2022: Redactionele aanpassing in H8.1 en in de download Informatie over de risico’s van piercings. Bij het kopje 'Het zetten van een piercing' is de zin “de piercer de handschoenen vlak voor het aanbrengen van de piercing desinfecteert” verwijderd. De informatie is daarmee in overeenstemming gebracht met de richtlijn.

De hygiënerichtlijn is een uitgave van:
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid
Postbus 1 | 7200 BA Bilthoven
E-mail: lchv@rivm.nl
Web: www.lchv.nl

Downloads

Schema Instructies handhygiëne 12-02-2019 Schema Instructies handhygiënePDF | 141.74 kB
Schoonmaakschema's voor piercen 17-06-2019 Schoonmaakschema's voor piercenDOCX | 29.21 kB
Informatie over de risico’s van piercen 10-10-2022 Informatie over de risico’s van piercenPDF | 54.05 kB
Nazorginstructie piercing 17-06-2019 Nazorginstructie piercingPDF | 19.7 kB
Toestemmingsformulier piercen 22-09-2021 Toestemmingsformulier piercenPDF | 36.53 kB
Uitleg materialen bij piercen 22-09-2021 Uitleg materialen bij piercenPDF | 49.35 kB