In een landelijk netwerk van huisartspraktijken (de Nivel Peilstations) nemen de huisartsen bij een deel van de patiënten met acute luchtwegklachten een monster neus- en keelslijm af. Het RIVM onderzoekt in het laboratorium welk(e) virus(sen) er in het monster zit(ten). Het doel hiervan is om vroeg te signaleren welke luchtwegvirussen er in Nederland rondgaan. In het onderzoek U-Swab nemen patiënten met luchtwegklachten zelf (thuis) een neus- en keelmonster af.
Het aantal neus-en keelmonsters dat huisartsen opsturen neemt af. Dit heeft een aantal redenen. Steeds vaker hebben mensen een telefonische of digitale afspraak (e-consult) met hun huisarts. Dan kan de huisarts geen monster afnemen. Ook willen niet alle patiënten meedoen. Bijvoorbeeld omdat ze de diepe neusafname door de huisarts vervelend vinden. Tenslotte komt de huisarts er niet altijd aan toe vanwege de drukte in de praktijk.
Het Nivel en het RIVM hebben een alternatief bedacht waarbij de patiënt zelf (thuis) de neus- en keelmonsters afneemt. Dit heeft als voordelen dat patiënten ook na een telefonisch consult mee kunnen doen. Ook hoeft het wattenstaafje minder diep in de neus en kost het de huisarts minder tijd. Het neus- en keelmonster sturen mensen zelf op naar het RIVM.
Wat houdt het onderzoek in?
Het RIVM en het Nivel onderzoeken of deze vorm van zelfafname door patiënten voor huisartsen en patiënten aanvaardbaar en werkbaar is. Ook is het belangrijk om te weten of de monsters die patiënten zelf afnemen goed genoeg zijn voor onderzoek in het laboratorium.
Waarom is dit belangrijk?
Het RIVM wil goed kunnen blijven volgen welke virussen zorgen voor luchtwegklachten. Zo kunnen we een eventuele opleving van een virus snel zien.
Wie doen er mee?
Een aantal huisartsenpraktijken uit de regio Noord-, Oost en Midden-Gelderland doen mee aan U-swab. Als een patiënt met luchtwegklachten in de praktijk komt of naar de praktijk belt, vraagt de huisarts of doktersassistent of de patiënt wil meedoen aan het onderzoek. De patiënt krijgt dan een zelfafnamepakket mee naar huis of krijgt het opgestuurd. In het pakket zit informatie, een instructie en spullen om zelf een neus- en keelmonster af te nemen. Ook vullen de deelnemers online een vragenlijst in over de klachten die zij hebben en over wat ze van de zelfafname vonden. Uiteraard krijgen ze ook informatie over het gebruik van hun gegevens en privacy. Het onderzoek loopt van oktober 2024 tot en met september 2026.
Vragen over het onderzoek
- Vragen over de uitslag van het neus- en keelmonster kunnen mensen stellen aan hun huisarts.
- Algemene vragen over het onderzoek zelf kunnen mensen sturen naar nic-locrivm@rivm.nl.
- Informatie over het gebruik van gegevens staat op de pagina Juridische informatie over het onderzoek U-swab.