18. Het potentieel aantal mantelzorgers in krimpgebieden

13,7

Bron: CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek) Bevolkingsstatistiek
Jaar: 2019

Monitor 2019: 13,7

Beschrijving

Net als in de monitor Langer Thuis 2019 zijn er peiljaar 2019 in de krimpregio’s 13,7 personen van 50-75 jaar voor één 85-plusser. Deze verhouding tussen 50-75 jarigen en 85 plussers is een veel gebruikte indicator voor het aantal potentiële mantelzorgers. Dit wordt de oldest-old support ratio (oosr) genoemd. Deze indicator wordt gebruikt als maat voor hoeveel mensen potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één 85-plusser. De meeste mantelzorgers zijn tussen de 50 en 75 jaar oud en de mensen die mantelzorg nodig hebben zijn veelal 85 jaar of ouder. In Nederland is deze verhouding 14,6 personen van 50-75 jaar op één 85-plusser.

Aansluiting Programma Langer Thuis

Deze indicator geeft inzicht in de uitwerking van doelstelling 1 van actielijn 2: Verbeteren van maatschappelijke bewustwording over mantelzorg, met bijbehorende acties.

Verdieping

Nederland kent negen krimpgebieden met in totaal 40 gemeenten (1-1-2019). Dit zijn regio’s die kampen met bevolkingsdaling en vergrijzing van de bevolking. De oldest-old support ratio in de krimpregio’s op basis van bevolkingsprognose cijfers voor 2040 laat zien dat de verhouding tussen aantallen mensen tussen de 50 en 75 jaar die potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één 85-plusser in die regio’s nog verder daalt (tabel 1 en figuur 1).

Tabel 1: Oldest-old-support ratio in krimpregio’s op basis van bevolkingsaantallen (2018) en bevolkingsprognose (2040) (Bron: CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek)-Bevolkingstatistiek en PBL Planbureau voor de Leefomgeving (Planbureau voor de Leefomgeving)/CBS regionale bevolkingsprognoses).

Regio 2019 2040
Achterhoek 14,5 5,5
Eemsdelta 13,8 5,1
Hoogeland 16,2 5,0
Maastricht-Mergelland 12,6 4,9
Noordoost Friesland 15,4 5,9
Oost-Groningen 13,5 6,0
Parkstad Limburg 13,7 5,5
Westelijke Mijnstreek 13,4 5,1
Zeeuws-Vlaanderen 11,7 5,2
Totaal Krimpregio 13,7 5,4
Totaal Nederland 14,6 6,4

Figuur 1: Oldest-old support ratio per gemeente 2019.

Oldest-old support ratio per gemeente 2019

Referenties

Rijksoverheid. Indeling gemeenten krimpregio’s en anticipeerregio’s per 1 januari 2019. 23-1-2019.
CBS StatLine. Bevolkingstatistiek; kerncijfers. Mei 2020.
CBS. PBL/CBS regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050: belangrijkste uitkomsten. September 2019.

18a. Het potentieel aantal mantelzorgers in Europa

NL = 14,6

Bron: Eurostat
Jaar: 2019

Monitor 2019: nvt

Beschrijving

De uitdaging waar Nederland voor staat – een vergrijzende bevolking die graag zo lang mogelijk mee wil blijven doen – wordt ook door andere landen ervaren. Het uitwisselen van kennis en kunde met andere landen op het vlak van ouderenzorg kan leiden tot vernieuwende inzichten. In de Monitor Langer Thuis 2019 werd daarom aanbevolen om een aantal uitkomstindicatoren aan de indicatorenset toe te voegen dat gebruikt kan worden voor internationale vergelijking, zoals overall life satisfaction, informal care giving, en satisfaction with living environment.

In 2019 zijn er in Nederland 14,6 personen van 50-75 jaar beschikbaar voor één 85-plusser. Nederland bevindt zich daarmee in de middenmoot (tabel 21). In héél Europa (EU Europese Unie (Europese Unie)-28) is deze verhouding in 2019 11,3 personen van 50-75 jaar op één 85-plusser. Deze verhouding tussen 50-75 jarigen en 85 plussers is een veelgebruikte indicator voor het aantal potentiële mantelzorgers. Dit wordt de oldest-old support ratio (oosr) genoemd. Deze indicator wordt gebruikt als maat voor hoeveel mensen potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één 85-plusser. De meeste mantelzorgers zijn tussen de 50 en 75 jaar oud en die mantelzorg nodig hebben zijn veelal 85 jaar of ouder.

Aansluiting Programma Langer Thuis

Deze indicator geeft een beeld waar Nederlandse 50-75-jarigen internationaal staan ten aanzien van het potentieel aanbod aan mantelzorg voor 85-plussers. Het past bij de uitwerking van doelstelling 1 van actielijn 2: Verbeteren van maatschappelijke bewustwording over mantelzorg.

Verdieping

In de periode Nederland 2013-2019 is de oosr in Nederland afgenomen, net als in de meeste Europese landen, van 15,4 naar 14,6. In heel Europa (EU-28) is de afname van 12,6 naar 11,3. De landen met de laagste oosr zijn Frankrijk, Griekenland en Italië; landen met een sterke vergrijzing van de bevolking.

Tabel 1: Oldest-old-support ratio in Europa in 2013 en 2019.

Land 2013 2019 Land 2013 2019

EU-28

12,6

11,3

Letland

16,4

12,8

Slowakije

23,3

19,9

Slovenië

16,2

12,8

Servië

26,4

17,9

Litouwen

15,5

12,3

Cyprus

20,5

17,5

Oostenrijk

12,3

12,2

Bulgarije

20,1

16,4

Finland

13,8

12,1

Ierland

17,9

16,2

Duitsland

12,9

12,0

Tsjechië

18,8

16,0

Ver. Koninkrijk

12,1

11,9

Malta

19,5

15,9

Zwitserland

12,2

11,7

Hongarije

17,8

15,2

Estland

15,2

11,5

Roemenië

20,4

15,1

Zweden

10,9

11,4

Kroatië

20,0

14,9

Portugal

12,7

10,6

Denemarken

14,5

14,7

België

11,8

10,5

Polen

18,8

14,6

Spanje

10,6

9,4

Nederland

15,4

14,6

Italië

10,1

9,3

IJsland

14,9

14,6

Griekenland

11,9

9,1

Luxemburg

15,2

14,1

Frankrijk

10,0

9,0

 

Referenties

Eurostat. Population (demography, migration and projections). Mei 2020.