18. Het potentieel aantal mantelzorgers in krimpgebieden
13,7
Bron: CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) Bevolkingsstatistiek
Jaar: 2019
Monitor 2019: 13,7
Beschrijving
Net als in de monitor Langer Thuis 2019 zijn er peiljaar 2019 in de krimpregio’s 13,7 personen van 50-75 jaar voor één 85-plusser. Deze verhouding tussen 50-75 jarigen en 85 plussers is een veel gebruikte indicator voor het aantal potentiële mantelzorgers. Dit wordt de oldest-old support ratio (oosr) genoemd. Deze indicator wordt gebruikt als maat voor hoeveel mensen potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één 85-plusser. De meeste mantelzorgers zijn tussen de 50 en 75 jaar oud en de mensen die mantelzorg nodig hebben zijn veelal 85 jaar of ouder. In Nederland is deze verhouding 14,6 personen van 50-75 jaar op één 85-plusser.
Aansluiting Programma Langer Thuis
Deze indicator geeft inzicht in de uitwerking van doelstelling 1 van actielijn 2: Verbeteren van maatschappelijke bewustwording over mantelzorg, met bijbehorende acties.
Verdieping
Nederland kent negen krimpgebieden met in totaal 40 gemeenten (1-1-2019). Dit zijn regio’s die kampen met bevolkingsdaling en vergrijzing van de bevolking. De oldest-old support ratio in de krimpregio’s op basis van bevolkingsprognose cijfers voor 2040 laat zien dat de verhouding tussen aantallen mensen tussen de 50 en 75 jaar die potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één 85-plusser in die regio’s nog verder daalt (tabel 1 en figuur 1).
Tabel 1: Oldest-old-support ratio in krimpregio’s op basis van bevolkingsaantallen (2018) en bevolkingsprognose (2040) (Bron: CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)-Bevolkingstatistiek en PBL (Planbureau voor de Leefomgeving)/CBS regionale bevolkingsprognoses).
Regio | 2019 | 2040 |
---|---|---|
Achterhoek | 14,5 | 5,5 |
Eemsdelta | 13,8 | 5,1 |
Hoogeland | 16,2 | 5,0 |
Maastricht-Mergelland | 12,6 | 4,9 |
Noordoost Friesland | 15,4 | 5,9 |
Oost-Groningen | 13,5 | 6,0 |
Parkstad Limburg | 13,7 | 5,5 |
Westelijke Mijnstreek | 13,4 | 5,1 |
Zeeuws-Vlaanderen | 11,7 | 5,2 |
Totaal Krimpregio | 13,7 | 5,4 |
Totaal Nederland | 14,6 | 6,4 |
Figuur 1: Oldest-old support ratio per gemeente 2019.
Referenties
Rijksoverheid. Indeling gemeenten krimpregio’s en anticipeerregio’s per 1 januari 2019. 23-1-2019.
CBS StatLine. Bevolkingstatistiek; kerncijfers. Mei 2020.
CBS. PBL/CBS regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050: belangrijkste uitkomsten. September 2019.
18a. Het potentieel aantal mantelzorgers in Europa
NL = 14,6
Bron: Eurostat
Jaar: 2019
Monitor 2019: nvt
Beschrijving
De uitdaging waar Nederland voor staat – een vergrijzende bevolking die graag zo lang mogelijk mee wil blijven doen – wordt ook door andere landen ervaren. Het uitwisselen van kennis en kunde met andere landen op het vlak van ouderenzorg kan leiden tot vernieuwende inzichten. In de Monitor Langer Thuis 2019 werd daarom aanbevolen om een aantal uitkomstindicatoren aan de indicatorenset toe te voegen dat gebruikt kan worden voor internationale vergelijking, zoals overall life satisfaction, informal care giving, en satisfaction with living environment.
In 2019 zijn er in Nederland 14,6 personen van 50-75 jaar beschikbaar voor één 85-plusser. Nederland bevindt zich daarmee in de middenmoot (tabel 21). In héél Europa (EU (Europese Unie)-28) is deze verhouding in 2019 11,3 personen van 50-75 jaar op één 85-plusser. Deze verhouding tussen 50-75 jarigen en 85 plussers is een veelgebruikte indicator voor het aantal potentiële mantelzorgers. Dit wordt de oldest-old support ratio (oosr) genoemd. Deze indicator wordt gebruikt als maat voor hoeveel mensen potentieel in staat zijn informele zorg te bieden aan één 85-plusser. De meeste mantelzorgers zijn tussen de 50 en 75 jaar oud en die mantelzorg nodig hebben zijn veelal 85 jaar of ouder.
Aansluiting Programma Langer Thuis
Deze indicator geeft een beeld waar Nederlandse 50-75-jarigen internationaal staan ten aanzien van het potentieel aanbod aan mantelzorg voor 85-plussers. Het past bij de uitwerking van doelstelling 1 van actielijn 2: Verbeteren van maatschappelijke bewustwording over mantelzorg.
Verdieping
In de periode Nederland 2013-2019 is de oosr in Nederland afgenomen, net als in de meeste Europese landen, van 15,4 naar 14,6. In heel Europa (EU-28) is de afname van 12,6 naar 11,3. De landen met de laagste oosr zijn Frankrijk, Griekenland en Italië; landen met een sterke vergrijzing van de bevolking.
Tabel 1: Oldest-old-support ratio in Europa in 2013 en 2019.
Land | 2013 | 2019 | Land | 2013 | 2019 | |
EU-28 |
12,6 |
11,3 |
Letland |
16,4 |
12,8 |
|
Slowakije |
23,3 |
19,9 |
Slovenië |
16,2 |
12,8 |
|
Servië |
26,4 |
17,9 |
Litouwen |
15,5 |
12,3 |
|
Cyprus |
20,5 |
17,5 |
Oostenrijk |
12,3 |
12,2 |
|
Bulgarije |
20,1 |
16,4 |
Finland |
13,8 |
12,1 |
|
Ierland |
17,9 |
16,2 |
Duitsland |
12,9 |
12,0 |
|
Tsjechië |
18,8 |
16,0 |
Ver. Koninkrijk |
12,1 |
11,9 |
|
Malta |
19,5 |
15,9 |
Zwitserland |
12,2 |
11,7 |
|
Hongarije |
17,8 |
15,2 |
Estland |
15,2 |
11,5 |
|
Roemenië |
20,4 |
15,1 |
Zweden |
10,9 |
11,4 |
|
Kroatië |
20,0 |
14,9 |
Portugal |
12,7 |
10,6 |
|
Denemarken |
14,5 |
14,7 |
België |
11,8 |
10,5 |
|
Polen |
18,8 |
14,6 |
Spanje |
10,6 |
9,4 |
|
Nederland |
15,4 |
14,6 |
Italië |
10,1 |
9,3 |
|
IJsland |
14,9 |
14,6 |
Griekenland |
11,9 |
9,1 |
|
Luxemburg |
15,2 |
14,1 |
Frankrijk |
10,0 |
9,0 |
Referenties
Eurostat. Population (demography, migration and projections). Mei 2020.