Sinds oktober 2019 meten deelnemers aan het project Boeren en Buren in de gemeente Venray samen de luchtkwaliteit. Het RIVM begeleidt hen daarbij. De metingen van fijn stof zijn real time te volgen op samenmeten.nl. De voorlopige meetresultaten van ammoniak en stikstofdioxide voor de eerste maand (november 2019) zijn nu bekend. Vanaf maart 2020 kunnen deelnemers ook meldingen van geur aan het onderzoek toevoegen.
Het doel van de metingen in het project Boeren en Buren is om inzicht te verkrijgen in concentraties van luchtvervuilende stoffen in relatie tot gezondheid van inwoners van de gemeente Venray. Vier veehouders uit het buitengebied van Venray doen mee aan het project omdat ze inzicht willen in wat zij bijdragen aan concentraties in de omgeving. “Ik vind openheid belangrijk en ik wil graag weten wat er nu echt gebeurt. Als veehouder draag ik bij aan fijn stof, maar om hoeveel gaat het echt?” Dat zegt deelnemer Martien van Kempen. Samen met hun omwonenden, die geurhinder ervaren en zich zorgen maken om hun gezondheid, meten ze nu de luchtkwaliteit. Ook doen mensen uit het centrum van Venray en mensen die dicht bij de A73 wonen mee. Omwonende Mia Wegh geeft aan: “Meten is weten, daarom doe ik mee. Ik wil weten hoe het nu echt zit met de verschillende stoffen bij ons in de omgeving.
Fijn stof wordt gemeten met real time sensoren. Voor stikstofdioxide en ammoniak worden passieve meetbuisjes gebruikt die in het laboratorium worden geanalyseerd. De deelnemers verwisselen de buisjes zelf. De voorlopige meetresultaten van stikstofdioxide en ammoniak voor de maand november 2019 zijn op het Samen Meten dataportaal te raadplegen. Uit deze voorlopige resultaten komt naar voren dat op plaatsen met veel wegverkeer, bijvoorbeeld langs de A73, de concentraties van stikstofdioxide verhoogd zijn. De concentratie van ammoniak is het hoogst in het buitengebied vlakbij veehouderijen. Ook weersomstandigheden zijn van invloed op de resultaten. De wind kwam in de maand november bijvoorbeeld vaak uit het zuiden. De weersomstandigheden en uitstoot kunnen door het jaar heen variëren. Daarom meten de deelnemers aan Boeren en Buren een heel jaar elke maand. De jaargemiddelde grenswaarde (norm) voor stikstofdioxide is 40 µg/m3. De waarden in november 2019 liggen daar allemaal onder, maar het is pas een eerlijke vergelijking als er een jaar rond is gemeten. De concentratie varieert namelijk door het jaar heen. Voor ammoniak in de buitenlucht zijn er geen grenswaarden. Bij de gemeten niveaus van ammoniak zijn er geen directe gezondheidseffecten te verwachten. Ammoniak draagt wel bij aan de vorming van fijn stof in de lucht. En dit kan effect hebben op de gezondheid.
De Boeren en Buren Geurapp
Geur is erg lastig objectief te meten. Er bestaan geen goedkope en tegelijkertijd betrouwbare meettechnieken zoals voor fijn stof, ammoniak of stikstofdioxide. Daarom meten de deelnemers aan het project geur met hun eigen neus en doen daar melding van via een speciaal ontwikkelde mobiele app, de Boeren en Buren Geurapp. De app is begin maart beschikbaar gekomen. Wanneer een deelnemer iets ruikt, kan hij of zij een melding doen. Daarbij wordt de locatie en tijd doorgegeven en wordt onder andere gevraagd hoe (on)aangenaam de melder de geur vindt. De meldingen worden verzameld in een database bij het RIVM. Om deelnemers zo onafhankelijk mogelijk meldingen te kunnen laten doen, kunnen ze elkaars meldingen niet zien.
Het RIVM gebruikt de meldingen in de app om te onderzoeken in hoeverre momenten en mate van geur in verband gebracht kunnen worden met bronnen. Dat gebeurt door de metingen te combineren met weergegevens zoals de windrichting. Ook wordt onderzocht of er een verband is tussen de meldingen en de metingen van luchtkwaliteit die in het project worden gedaan.