De maatregelen in het Klimaatakkoord kunnen, door het verdwijnen van de fossiele bronnen, winst opleveren voor gezondheid, veiligheid en natuur. Deze winst is relevant maar ook beperkt omdat CO2 (carbon dioxide)-reductie zich niet één-op-één vertaalt in vermindering van luchtverontreiniging of in veiligere leef- en werkomstandigheden. Dat blijkt uit een eerste verkenning door het RIVM in opdracht van ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Voor gezondheid ligt de winst vooral in het vervangen van verbrandingsmotoren (benzine, diesel, gas) door elektromotoren. Hierdoor komen minder stikstofoxiden en fijnstof in de lucht. Geschat wordt dat de uitstoot van deze stoffen door alle klimaatmaatregelen in 2030 met 10% kunnen dalen ten opzichte van 2016. De ziektelast door luchtverontreiniging zal hierdoor met één tot enkele procenten afnemen. Tussen 2030 en 2050 zal de uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof verder dalen door de klimaatmaatregelen, waardoor de afname van de ziektelast nog eens kan verdubbelen.
Elektrische auto’s zorgen daarnaast ook voor gezondheidswinst omdat ze stiller zijn. Ze maken bij lage snelheden minder geluid waardoor de geluidoverlast en slaapverstoring binnen de bebouwde kom met één derde kan afnemen.
Voor veiligheid gaat het vooral om het wegvallen van koolmonoxidevergiftiging door gebruik van aardgasinstallaties in huis. Als in 2050 alle woningen gasloos zijn, worden 10-50 dodelijke slachtoffers per jaar voorkomen.
Voor natuur is met het klimaatakkoord winst te halen door een verdere vermindering van de stikstofdepositie. Ongeveer 10% vermindering in 2050 is mogelijk door minder uitstoot van stikstofdioxiden. Als die daling wordt gerealiseerd zal het natuuroppervlak waarvoor de stikstofbelasting onder de kritische waarde ligt toenemen. Dit heeft gunstige gevolgen voor natuur en biodiversiteit.
Het gaat hierbij nadrukkelijk om een eerste verkenning die een ruwe schatting op nationaal niveau oplevert. Internationale maatregelen kunnen de winst vergroten en andersom leveren Nederlandse klimaatmaatregelen ook winst in omringende landen op. Deze verkenning houdt geen rekening met de mogelijke effecten van de vervangende energiesystemen en technieken.
De energietransitie is nodig om verdere opwarming van de aarde en de gevolgen daarvan zoveel mogelijk te voorkomen. Om bij het realiseren van de energietransitie de kansen voor gezondheid, veiligheid en natuur te benutten en negatieve effecten te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken, is een tijdige en systematische beoordeling hiervan nodig. Dit rapport geeft een eerste aanzet om kansen voor gezondheid, veiligheid en natuur in beeld te brengen. Verdere ontwikkeling van een systematiek om kennislacunes in beeld te brengen en aan te vullen is nodig.