Het RIVM houdt op verschillende manieren de verspreiding van de omikronvariant in de gaten. Daarvoor worden de monsters van mensen met een positieve coronatestuitslag verder onderzocht. Tot dinsdag 7 december 11 uur werd bij in totaal 18 mensen in Nederland de omikronvariant van het coronavirus bevestigd. Dit is zonder de 18 bevestigde passagiers van de vluchten die op 26 november uit Zuid-Afrika kwamen.
Sinds 26 november geldt er in Nederland een vliegverbod voor vluchten vanuit zuidelijk Afrika. Voor mensen die wel mogen reizen, geldt dat zij voor vertrek naar Nederland een negatieve PCR (polymerase chain reaction)-testuitslag moeten hebben. Verder moeten zij bij aankomst in Nederland verplicht in thuisquarantaine. Bij aankomst op Schiphol krijgen deze mensen een PCR-test (polymerase chain reaction) aangeboden. Sommige mensen doen de test niet bij aankomst, maar laten zich later bij een van de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en testen. Alle monsters van deze testen gaan naar een van de labs in Nederland voor sequentieonderzoek. In totaal werd tot nu toe bij 14 mensen de omikronvariant aangetoond.
Onbekende bron
Het RIVM werkt nauw samen met laboratoria in Nederland. Er waren in Nederland drie laboratoria die routinematig een speciale PCR-test inzetten die de afwijking in het spike-eiwit kan aantonen. Zij sturen met terugwerkende kracht de monsters op waarvan het vermoeden bestaat dat het om de omikronvariant gaat. Het gaat dan om monsters die vanaf 25 oktober werden afgenomen in de GGD-teststraten. Het RIVM kon tot nu toe bij 4 monsters de omikronvariant bevestigen. De komende tijd gaan meer laboratoria in Nederland de speciale PCR-test in gebruik nemen. Ook zij gaan verdachte monsters insturen voor sequentieonderzoek. De resultaten worden teruggekoppeld aan de GGD’en waar de monsters zijn afgenomen. Zij kunnen dan het bron- en contactonderzoek starten.
Contacten van mensen met omikron
Als bij iemand de omikronvariant is vastgesteld, start de GGD met bron- en contactonderzoek. Dat is ongeacht iemands reisgeschiedenis. Nauwe contacten van mensen met het virus moeten zich laten testen. Ook deze monsters gaan voor sequentieonderzoek naar een van de laboratoria in Nederland. Tot nu toe zijn er nog geen meldingen van de omikronvariant via deze route bij het RIVM binnen gekomen.
Nog geen omikron in rioolwater en in de kiemsurveillance
Sinds januari 2021 onderzoekt het RIVM het rioolwater uit heel Nederland ook op nieuwe varianten van het coronavirus. Met het bekend worden van de omikronvariant is in eerder gegevens teruggekeken. Zo is tot en met 9 november 2021 vooralsnog geen omikronvariant in het rioolwater gevonden. Ook in de landelijke kiemsurveillance is de omikronvariant nog niet gevonden. De gegevens van de kiemsurveillance worden wekelijks op vrijdag bijgewerkt.
Toename omikronvariant in Nederland
Het RIVM verwacht dat de omikronvariant de komende tijd in meer monsters wordt aangetoond. Doordat er gericht onderzoek gedaan wordt naar de omikronvariant, is de kans ook groter dat de variant vaker wordt gevonden. Op basis van berichtgeving uit onder andere Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk is het mogelijk dat de omikronvariant de deltavariant gaat verdringen en daarmee de dominante variant in Nederland wordt.