Bewoners in de IJmond wilden weten waar de stoffen in hun leefomgeving vandaan komen. Het RIVM combineert in dit onderzoek de uitkomsten van eerdere metingen met gegevens uit wetenschappelijke literatuur, de cijfers van de Emissieregistratie en onderzoek naar de samenstelling van het stof. 

Herkomst van het stof op de grond

Uit het onderzoek blijkt dat de neergedaalde PAKs Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen ) grotendeels afkomstig zijn van het Tata Steel-terrein door: 

• productie van cokes,
• verwaaiing van (grof) stofdeeltjes,
• op- en overslagen van steenkool, 
• het opwaaien van eerder neergedaald stof van het Tata Steel-terrein. 

De metalen zijn vooral afkomstig van het Tata Steel-terrein door: 

• stofdeeltjes die vrijkomen bij de productie van pellets, sintererts en cokes, 
• verwaaiing van (grof) stofdeeltjes uit op- en overslagen van ertsen en andere materialen,
• het opwaaien van eerder neergedaald stof van het Tata Steel-terrein. 

Herkomst van het stof in de lucht: geen volledig beeld met bestaande data

Het RIVM gebruikt in dit onderzoek twee methoden om te achterhalen waar het stof in de lucht vandaan komt. Uit het onderzoek naar de samenstelling van het stof blijkt dat twee profielen van lokale bronnen afkomstig zijn. De uitstoot verschilt namelijk per bron. De samenstelling van het stof geeft dus informatie over de mogelijke bron. Daaruit kunnen we afleiden dat PAK Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen ) en metalen in de lucht grotendeels van het Tata Steel-terrein komen. 

De tweede onderzoeksmethode vergelijkt of de aangetroffen stoffen in de lucht (metingen)  overeenkomen met berekeningen op basis van de bekende uitstoot. Voor fijnstof is dat het geval. Er worden echter veel minder PAKs en metalen berekend dan daadwerkelijk gemeten. Door dit grote verschil kan het RIVM de herkomst van stoffen in de lucht niet goed vaststellen. Oorzaken voor dit verschil heeft het RIVM niet onderzocht. Het verschil tussen berekening en metingen betekent niet dat de leefomgeving meer vervuild is dan eerder gedacht. Door de metingen is er een goed beeld van de luchtkwaliteit.

Nauwkeuriger meetdata nodig

Het RIVM adviseert bestuurders die specifieker willen weten waar stoffen in de lucht vandaan komen in de IJmond,  om te zorgen voor een completer overzicht van de uitstoot van PAK en metaal. Ook adviseert het RIVM metingen te doen gericht op het herkennen van bronnen. Door nauwkeuriger meetdata kunnen bovendien de juiste bronmaatregelen gekozen worden. Dat is belangrijk om bij te kunnen houden of maatregelen die bedoeld zijn om de stoffen in de leefomgeving te verminderen, effect hebben. 

Afsluiting drieluik

Dit is het derde en laatste onderzoek naar stoffen en gezondheid in de IJmond, en is uitgevoerd in opdracht van de provincie Noord-Holland. In 2021 concludeerde het RIVM al dat de hoeveelheid PAK en lood in het neergedaalde stof in de leefomgeving ongewenst is voor de gezondheid, vooral van kinderen. Eerder concludeerde het RIVM ook al dat er in de IJmond meer acute klachten gemeld worden bij de huisarts en de luchtkwaliteit vaker matig tot onvoldoende is. De uitkomsten van het huidige onderzoek hebben op deze conclusies geen invloed. De drie onderzoeken samen geven antwoord op de vragen van bewoners over de invloed van aanwezige stoffen op de kwaliteit van hun leefomgeving.