Het onderzoek kan grofweg in drie deelonderzoeken opgedeeld worden. De resultaten van de deelonderzoeken dragen bij aan meer kennis over acute gezondheidsklachten, de luchtkwaliteit en geven inzicht in welke stoffen in de directe leefomgeving van inwoners van de IJmond aanwezig zijn en wat dat betekent voor hun gezondheid.

Lokale luchtkwaliteit

Omwonenden ervaren dagen of uren met een slechtere luchtkwaliteit. Daarom heeft het RIVM de data van de luchtkwaliteit in 2019 geanalyseerd per dag en per uur, in plaats van per jaar zoals gebruikelijk. Ook hebben de onderzoekers de data weergegeven aan de hand van de luchtkwaliteitsindex. Op basis van de beschikbare luchtkwaliteitdata wordt onderzocht of we te weten kunnen komen waar de stoffen in de lucht vandaan komen (bronnen).

Uit dit onderzoek bleek dat er vaker dagen zijn met matige of onvoldoende luchtkwaliteit in de IJmond.

Meer informatie: rapport Tussentijdse resultaten gezondheidsonderzoek in de IJmond 

Acute klachten

Daarnaast wilden we weten of in de IJmond meer acute gezondheidsklachten voorkomen, of dat er een ander patroon van klachten is dan in andere regio's in Nederland. Het NIVEL Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) voerde dit deel van het onderzoek uit door de klachten te onderzoeken die gemeld zijn bij huisartsen. Hieruit bleek dat mensen in de IJmond vaker bij de huisarts komen met acute klachten, zoals benauwdheid, hoesten of misselijkheid. Dit is vergeleken met andere gebieden met industrie en met gebieden zonder industrie. 

Met deze studies hebben we niet onderzocht wat de oorzaken zijn van de acute gezondheidsklachten. Een manier om hier meer over te weten te komen is met een panelstudie. Dit wordt ook wel dagboekonderzoek genoemd. Het RIVM heeft bekeken of zo’n studie haalbaar is in de IJmond en daaruit bleek dat dit onderzoek haalbaar is om meer te weten te komen over een relatie tussen luchtkwaliteit en de gerapporteerde klachten.

Meer informatie: rapport Tussentijdse resultaten gezondheidsonderzoek in de IJmond 

Stoffen in de leefomgeving

Met dit onderzoek wilden we te weten komen welke stoffen er in de directe leefomgeving voorkomen, waar de stoffen vandaan komen en wat dit betekent voor de gezondheid. Hiervoor hebben we in juni 2020 ad hoc veegmonsters genomen in Wijk aan Zee, nadat er melding was gedaan van stofoverlast in de omgeving. In oktober en november namen we in totaal drie keer veegmonsters op openbare plekken, bij mensen thuis en in de tuin en buiten de IJmond. Daarna heeft het RIVM een risicobeoordeling gedaan. Dat betekent dat onderzoekers eerst bekijken welke effecten de gevonden stoffen kúnnen hebben op de gezondheid van mensen die ermee in aanraking komen. Dan bedenken de onderzoekers hoe en hoe vaak mensen in aanraking komen met de stoffen. Tot slot berekenen ze of de gemeten hoeveelheid stoffen een risico kunnen opleveren voor de gezondheid van mensen.

Resultaten

In Wijk aan zee, Beverwijk, Velsen-Noord en IJmuiden zijn meer polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen )) en metalen gevonden in het neergedaalde stof, dan buiten de IJmond. In Wijk aan Zee werden de hoogste waarden gemeten. Metalen zoals ijzer, mangaan, vanadium en chroom en PAK zijn daar 20 tot 100 keer meer gemeten dan op plekken buiten de IJmond. De blootstelling aan de hoeveelheden lood en PAK in het stof  in de IJmond is ongewenst voor de gezondheid van kinderen. Van de andere metalen wordt geen gezondheidsrisico verwacht.

Meer informatie: rapport Depositieonderzoek IJmond 2021

Bronnen van stoffen

De bewoners van de IJmond willen graag weten waar de stoffen in hun leefomgeving vandaan komen. Het RIVM combineert in dit onderzoek de uitkomsten van eerdere metingen met gegevens uit wetenschappelijke literatuur, de cijfers van de Emissieregistratie en onderzoek naar de samenstelling van het stof. 

Herkomst van het stof op de grond

Uit het onderzoek blijkt dat de neergedaalde PAKs Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen ) grotendeels afkomstig zijn van het Tata Steel-terrein door: 

• productie van cokes,
• verwaaiing van (grof) stofdeeltjes,
• op- en overslagen van steenkool, 
• het opwaaien van eerder neergedaald stof van het Tata Steel-terrein. 

De metalen zijn vooral afkomstig van het Tata Steel-terrein door: 

• stofdeeltjes die vrijkomen bij de productie van pellets, sintererts en cokes, 
• verwaaiing van (grof) stofdeeltjes uit op- en overslagen van ertsen en andere materialen,
• het opwaaien van eerder neergedaald stof van het Tata Steel-terrein. 

Herkomst van het stof in de lucht

Het RIVM gebruikt in dit onderzoek twee methoden om te achterhalen waar het stof in de lucht vandaan komt. Uit het onderzoek naar de samenstelling van het stof blijkt dat twee profielen van lokale bronnen afkomstig zijn. De uitstoot verschilt namelijk per bron. De samenstelling van het stof geeft dus informatie over de mogelijke bron. Daaruit kunnen we afleiden dat PAK en metalen in de lucht grotendeels van het Tata Steel-terrein komen. 

De tweede onderzoeksmethode vergelijkt of de aangetroffen stoffen in de lucht overeenkomen met berekeningen op basis van de bekende uitstoot. Voor fijnstof is dat het geval. Er worden echter veel minder PAKs en metalen berekend dan daadwerkelijk gemeten. Door dit grote verschil kan het RIVM de herkomst van stoffen in de lucht niet goed vaststellen. Oorzaken voor dit verschil heeft het RIVM niet onderzocht. 

Meer informatie: rapport Onderzoek naar de herkomst van neergedaald stof en stoffen in de lucht in de IJmond regio