Er komen steeds meer windturbines op de Noordzee. Deze turbines moeten beschermd worden tegen corrosie (bijvoorbeeld roest). Dat kan onder andere door specifieke metalen of epoxy-coatings te gebruiken. Het RIVM rekende uit of dit in het ergste geval schadelijk kan zijn voor mens en milieu. Zeker is dat het gebruik van de specifieke metalen niet schadelijk is. Epoxy-coatings kunnen wel schadelijk zijn. Op dit moment is niet bekend of deze coatings daadwerkelijk worden gebruikt. Daarnaast kan door slijtage van turbinebladen plastic vrijkomen. Hier is nog weinig over bekend. Het RIVM schat in dat uit windturbines minder plastic vrijkomt dan uit andere bronnen, zoals de Nederlandse scheepvaart. Het RIVM beveelt aan bij nieuwe windturbines coatings te gebruiken waar geen of weinig gevaarlijke stoffen uit vrijkomen.
Aantal turbines op zee neemt toe
Windenergie speelt een belangrijke rol in de energietransitie. Nederland wil in 2030 21 GW opwekken met windturbines op zee. Nu is dat nog 2,45 GW. Ook na 2030 groeit het vermogen nog tot maximaal 72 GW in 2050. Om dit te bereiken zijn er nog veel meer windparken nodig op zee.
Ook zijn er plannen voor natuurontwikkeling of mosselkweek binnen de windparken. Daarom is het belangrijk te weten of er stoffen uit windturbines kunnen vrijkomen die schadelijk zijn. Het RIVM heeft een risicobeoordeling gedaan voor 2 corrosiebeschermende maatregelen en voor plastics die vrijkomen als turbinebladen slijten.
Weinig informatie uit praktijk
Het RIVM heeft geen antwoord gekregen op de vraag of en bij welke Nederlandse windparken op zee metalen en epoxy-coatings gebruikt worden. Om het schadelijke effect toch te kunnen berekenen is het RIVM uitgegaan van de (denkbeeldige) situatie dat ze wél gebruikt worden. En om de effecten niet te onderschatten is het RIVM uitgegaan van de meest ongunstige hoeveelheid stoffen die vrij kunnen komen. Voor de slijtage van turbinebladen heeft het RIVM een ruwe inschatting gemaakt op basis van informatie van producenten en wetenschappelijker literatuur.
Schadelijke gevolgen coatings niet uit te sluiten
Zeker is dat het gebruik van specifieke metalen om de turbine te beschermen geen schadelijke effecten kan hebben voor mens en milieu. Het gebruik van epoxy-coatings kan mogelijk wel schadelijk zijn. Of dit in de praktijk ook echt zo is, hangt sterk af van de daadwerkelijk gebruikte coatings. Of en hoeveel stoffen er vrijkomen kan per coating sterk verschillen. Er is geen overzicht van de gebruikte coatings op Nederlandse windturbines. Een schadelijk effect is daarom niet vooraf uit te sluiten.
Minder plastic dan van andere bronnen
Het RIVM schat in dat door slijtage van turbinebladen in 2030 2 tot 38.000 kg (kilogram) plastic in de zee terecht komt. De maximale schatting is lager dan de hoeveelheid van andere bronnen, zoals de Nederlandse scheepvaart. Nieuwe technieken kunnen slijtage beperken. Hoeveel plastic vrijkomt hangt af van de gebruikte techniek.
Aanbevelingen
Het is belangrijk om een beter beeld te krijgen van de coatings op windturbines die nu op zee staan. Ook beveelt het RIVM aan om ervoor te zorgen dat coatings op nieuwe windturbines zo min mogelijke gevaarlijke stoffen bevatten. Er bestaan alternatieven voor coatings van epoxy. Om het aantal plastic deeltjes dat vrijkomt bij slijtage van turbinebladen te beperken beveelt het RIVM aan technieken te gebruiken die slijtage zoveel mogelijk voorkomen.
Opdrachtgever
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) gaf de opdracht voor dit onderzoek. Het is een vervolg op een quickscan uit 2022. De aandachtpunten die toen zijn genoemd zijn in dit rapport verder onderzocht.