In Nederland zijn ongeveer 20.000 mensen besmet met hiv (humaan immunodeficientievirus). Het aantal nieuwe besmettingen is de afgelopen jaren minder geworden. Dat komt door het gebruik van condooms, regelmatig testen en vroege behandeling. Toch komen er jaarlijks ongeveer 800 nieuwe infecties bij. Het middel PrEP (pre-expositie profylaxisis) (Pre-expositie profylaxe) kan helpen dit aantal verder omlaag te brengen.
Wat is PrEP (pre-expositie profylaxisis)?
PrEP wordt geslikt vóórdat iemand seksueel contact heeft met iemand die mogelijk een hiv (humaan immunodeficientievirus)-infectie heeft. PrEP pillen bestaan uit de hiv-virusremmers emtricitabine en tenofovir en zijn bedoeld om hiv-infectie te voorkomen. PrEP werkt goed en is veilig wanneer je het op de juiste manier gebruikt en met de goede zorg eromheen. Dat betekent dat de gebruiker zich elke 3 maanden moet laten testen op soa (seksueel overdraagbare aandoening
) en hiv en of de nieren nog goed werken.
PrEP werkt niet tegen een hiv-infectie die er al was voordat iemand PrEP gebruikte. Daarom moet eerst worden vastgesteld of iemand al met hiv is geïnfecteerd, voordat hij of zij PrEP kan gebruiken. Bij PrEP-gebruik is het advies om het condoom te blijven gebruiken om soa- en hiv-infecties te voorkomen.
PrEP-pilot
In augustus 2019 is een landelijke pilot met PrEP gestart. Deze pilot is bedoeld voor mannen die seks hebben met mannen (MSM (mannen die seks hebben met mannen)) die een groot risico lopen op infectie met hiv. Dat is het geval bij anale seks zonder condoom met iemand waarvan de hiv-status onbekend is of met iemand die niet of niet goed behandeld wordt voor zijn hiv-infectie. Aan de pilot kunnen maximaal 8500 mensen meedoen.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft 22 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de pilot. De 8500 MSM die hiervoor in aanmerking komen krijgen PrEP en PrEP-zorg (testen op soa en de werking van de nieren). Dit wordt aangeboden door de deelnemende GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en. Deelnemers moeten zelf €7,50 per 30 pillen betalen. De testen op soa en de reguliere behandeling van soa worden vergoed. De pilot duurt 5 jaar.
Mensen die niet in aanmerking komen voor PrEP-verstrekking en PrEP-zorg via de GGD’en kunnen PrEP op recept via de huisarts krijgen.
Rol GGD’en
Binnen de tijdelijke PrEP-regeling zorgen de GGD’en voor het verstrekken van PrEP en voor de PrEP-zorg. Hiervoor zijn 8 regio GGD’en aanspreekpartner voor de coördinatie door het RIVM.
Deze GGD’en bieden ook soa-zorg en seksualiteitshulpverlening aan binnen de Centra Seksuele Gezondheid (CSG (Centrum Seksuele Gezondheid)’s). Dit gebeurt binnen de ASG regeling. Niet alle CSG’s doen mee aan de PrEP-pilot. Informatie hierover is te vinden op de website van de GGD’en.
Achtergrond pilot
De pilot is gestart op basis van een advies van de Gezondheidsraad in maart 2018. De Gezondheidsraad adviseert om PrEP te verstrekken aan mensen die veel risico lopen en dit na 5 jaar te evalueren. Goede voorlichting over het gebruik van PrEP is hierbij belangrijk. En risicogroepen moeten een eigen bijdrage betalen van ten minste 25% van de kosten. De minister heeft dit advies voor een groot deel overgenomen.
Het RIVM heeft daarna een implementatietoets opgesteld, samen met andere partijen. Daaruit kwam het advies om de PrEP-verstrekking en -zorg via de 8 coördinerende GGD’en uit te laten voeren. Het aantal MSM dat volgens deze analyse in aanmerking zou kunnen komen werd geschat op 8.500-11.000.