In deze video legt Janneke Elberse, onderzoeker bij het RIVM, uit over hun nieuwe onderzoek naar PAK en metalen in neergedaald stof in de omgeving van Tata Steel.

JANNEKE ELBERSE, ONDERZOEKER RIVM: 'Ik ben Janneke Elberse, onderzoeker bij het RIVM. In deze video wil ik je uitleg geven over ons nieuwe onderzoek naar PAK en metalen in neergedaald stof in de omgeving van Tata Steel.'

'In 2020 heeft het RIVM voor het eerst uitgebreid gekeken naar de hoeveelheid PAK en metaleN in het zwarte stof in de IJmond dat mensen regelmatig zien liggen op bijvoorbeeld de grond of raamkozijnen. Dit onderzoek was aanleiding om de situatie te gaan monitoren. Door monitoren kan op termijn worden vastgesteld of de situatie in het IJmondgebied structureel verandert.'

'De opzet van het RIVM-onderzoek is hetzelfde als bij het onderzoek dat we in 2020 hebben uitgevoerd. Op verschillende plekken in de IJmond en enkele zogenoemde achtergrondlocaties buiten de regio vangen we stof op. We zetten bakken schoon neer en kijken na 18 dagen wat er aan stof in zit. Dit doen we drie keer achter elkaar. Dit stof analyseren we, zodat we kunnen bepalen hoeveel PAK en metalen in het neergedaalde stof zit.'

'Uit de resultaten van het nieuwe onderzoek Bijkt dat, net als in 2022 rote hoeveelheden PAK n metalen in het grof stof zit Dt in het IJmondgebied neerdaalt ergeleken met gebieden waar geen grote bronnen zijn die stof uitstoten. We zien wel dat per woongebied et beeld anders is dan in 2020. Dit komt vooral door andere weersomstandigheden. Er waaide in de meetperiode in dit voorjaar vaker wind uit het zuidwesten dan tijdens de metingen in 2020. Daardoor is de gemeten hoeveelheid PAK en metalen in Beverwijk bijvoorbeeld hoger dan in 2020. En in Wijk aan Zee lager dan in 2020. Op beide plekken zijn de hoeveelheden verhoogd vergeleken met de achtergrondgebieden. De hoeveelheid ijzer in stof blijkt in 't hele IJmondgebied lager dan in 2020. Aan het eind van deze video geef ik voor de geïnteresseerden kort nog meer toelichting op de lokale meetresultaten.'

'Wat betekenen deze resultaten nu voor de gezondheid van de inwoners van de IJmond? Wij hebben geen nieuwe risicobeoordeling gedaan naar de risico's van de hoeveelheid PAK en metalen op de gezondheid. In 2020 hebben we wel gekeken naar de gezondheidsrisico's voor spelende kinderen. En die conclusies blijven ongewijzigd. Ten eerste: de blootsetelling aan PAK en lood in het neergedaalde stof is ongewenst voor de gezondheid van spelende kinderen. Ik wil wel graag benadrukken dat het om allerlei redenen goed is voor kinderen om buiten te spelen. Wel is het goed om stof zoveel mogelijk te verwijderen van speeltoestellen en andere oppervlakten waar ze spelen. En het helpt als kinderen goed hun handen wassen na het buiten spelen. Dit zorgt ervoor dat kinderen minder stof binnenkrijgen. Van de andere metalen die in het stof zijn gevonden worden geen gezondheidsrisico's verwacht voor kinderen.'

'Op basis van deze eerste metingen kunnen we nog geen uitspraak doen over of de uitstoot van PAK en metalen door Tata Steel, is veranderd. Daarvoor moeten de metingen over langere tijd worden uitgevoerd. Ook kunnen we bij deze metingen niet nagaan wat precies de bron is van het stof dat is neergedaald. Er zit geen labeltje van de afzender
aan het stof. We weten wel dat Tata Steel 'n belangrijke bron van PAK en metalen is. En ook andere bronnen dragen bij.'

'En hoe gaan we nu verder? Mijn collega's doen op dit moment opnieuw metingen in het IJmondgebied. De resultaten hiervan verwachten we begin volgend jaar. Wil je meer lezen over het onderzoek? Kijk dan op onze website.'

'En voor de geïnteresseerde kijker wil ik nu een aantal plaatjes laten zien waarin we van de verschillende meetlocaties de meetgegevens laten zien. Ik begin bij PAK. Op dit plaatje zie je de gemiddelde meetwaarde van de verschillende meetlocaties in Wijk aan Zee. In oranje is de meting die in 2020 is gedaan. In rood, dit voorjaar. Je ziet duidelijk dat de hoeveelheid PAK in stof in 2022 lager is dan in 2020. We hebben dus minder PAK aangetroffen in Wijk aan Zee. Op dit plaatje zie je de meetresultaten van de andere locaties waar we in het IJmondgebied meten. Hier zie je duidelijk dat de hoeveelheid PAK in stof in Beverwijk hoger is dan in 2020. In IJmuiden en Velsen-Noord is het beeld wisselend en zit er minder verschil tussen de metingen van 2020 en 2022. Het is waarschijnlijk dat de weersomstandigheden tijdens de meetperiode dit grotendeels verklaren. Tijdens de meetperiode was de wind regelmatig zuidwest. Op het laatste plaatje zie je de gemiddelde hoeveelheid PAK gemeten op de zogenaamde achtergrondlocaties. Deze metingen geven een beeld van de hoeveelheid PAK die in stof worden gevonden op locaties zonder grote bronnen, zoals industrie. Hier zie je de drie afzonderlijke plaatjes nogmaals naast elkaar. Dit zijn de meetresultaten voor PAK.'

'Ik laat je nu de drie plaatjes zien van de meetresultaten van lood in het neergedaalde stof. Dit beeld is iets anders. De hoeveelheid lood in het neergedaalde stof is in het voorjaar van 2022 op de meeste locaties in Wijk aan Zee lager of vergelijkbaar in vergelijking met 2020. Ook zie je duidelijk dat de hoeveelheid lood in het stof hoger is in Beverwijk, Velsen-Noord en IJmuiden. Waar dit door veroorzaakt wordt kunnen we niet zeggen.'

'Tot slot wil ik je in deze presentatie nog de meetresultaten van ijzer in het neergedaalde stof met je delen. IJzer is een stof dat van nature voorkomt in de bodem, maar waarvan ook bekend is dat het wordt uitgestoten door de staalindustrie. Op de kaartjes zie je dat op bijna alle meetlocaties in de IJmond de hoeveelheid ijzer duidelijk lager is in 2022 vergeleken met 2020. Dit kan erop wijzen dat Tata Steel minder ijzer heeft uitgestoten tijdens de meetperiode. Al kunnen we dat niet met zekerheid vaststellen.'

'Dit waren in het kort de resultaten van ons nieuwe onderzoek in de IJmond. We zien dus nog steeds veel PAK en metalen in het neergedaalde stof in de IJmond. Maar we zien ook dat de spreiding anders is dan in 2020. Onze collega's zijn momenteel bezig met nieuwe metingen in de IJmond. En de resultaten hiervan verwachten we in het begin van het nieuwe jaar.'

'Wil je meer weten over dit onderzoek of heb je een vraag? Kijk dan op onze website of neem contact met ons op.'

BEELDTEKST: Logo Rijksinstituut voor Volkgsgezondheid en Milieu. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Meer informatie? Rivm.nl/tata-steel of info@rivm.nl. Een productie van het RIVM ©2022. De zorg voor morgen begint vandaag.