Een eencellige parasiet, Toxoplasma gondii, veroorzaakt de zeer algemeen voorkomende infectieziekte toxoplasmose. Vrijwel alle diersoorten en de mens kunnen besmet raken. De parasiet kan zitten in ontlasting van (vooral jonge) katten, in de grond die door kattenpoep is verontreinigd en in rauw of onvoldoende gaar vlees. 

Een Toxoplasma-infectie bij de mens, door opname van oöcysten of besmet vlees, wordt vaak niet opgemerkt, aangezien de infectie zelden tot ziekteverschijnselen leidt. Eventuele tekenen van infectie zijn weinig specifiek: moeheid, lusteloosheid, soms wat koorts.

Bij een minder frequente vorm, die sterk doet denken aan de ziekte van Pfeiffer, worden daarnaast ook vergrote lymfeknopen gezien, evenals spierpijn, lever- en miltvergroting.

Soms vertoont de patiënt een ernstiger ziektebeeld, dat is vooral het geval als er sprake is van een verminderde afweer. Ernstige oogontstekingen, longontsteking en hersenvliesontsteking kunnen dan optreden. Bij 10 procent van de Europese hivgeïnfecteerde patiënten veroorzaakt een Toxoplasma-infectie hersenabcessen en hersenontstekingen.

Infectie tijdens de zwangerschap

Als u tijdens uw zwangerschap voor het eerst met de parasiet in aanraking komt, kan uw ongeboren kind geïnfecteerd raken. Raakt u vroeg in de zwangerschap besmet met toxoplasmose? Dan kan dit leiden tot een miskraam of het overlijden van het kind. De kans daarop is klein en wordt nog kleiner als de besmetting later in de zwangerschap optreedt. Een besmetting later in de zwangerschap kan vooral leiden tot aangeboren afwijkingen. Oogafwijkingen komen het meeste voor.  

Risico voor het ongeboren kind

Als de infectie tijdens de zwangerschap optreedt is het risico op foetale transmissie gemiddeld 40%. Het risico op foetale besmetting neemt toe van minder dan 3% in het eerste trimester tot meer dan 60% aan het eind van de zwangerschap terwijl de kans op ernstige symptomen afneemt. Vroeg in de zwangerschap is de schade het grootst en lijdt besmetting vaak tot intra-uteriene vruchtdood of abortus. Later in de zwangerschap treden vooral neurologische en oogafwijkingen op bij de pasgeborene. Ook kan een beeld van een ernstige infectie of sepsis op de voorgrond staan, met kans op perinataal overlijden.

Advies

Vermijd gedurende de hele zwangerschap contact met mogelijk besmette voedingsmiddelen en mogelijk besmette aarde. Naar de brochure over zwangerschap en infecties