Cabinelucht schadelijk?

Internationaal is discussie gaande over de blootstelling aan chemische stoffen in cabinelucht van vliegtuigen en de mogelijke relatie met gezondheidsklachten bij piloten en cabinepersoneel. Ondanks jaren van onderzoek is nog steeds onduidelijk of er een direct verband is tussen de waargenomen klachten en blootstelling aan chemische stoffen via de cabinelucht. 

Stakeholders informeren

De afgelopen jaren is ook in Nederland publieke aandacht geweest voor deze problematiek. Verschillende Nederlandse stakeholders dragen bij aan (internationale) onderzoeken naar de kwaliteit van cabinelucht in vliegtuigen. Om alle stakeholders in Nederland volledig te kunnen informeren over de voortgang van lopende onderzoeken en stakeholders de mogelijkheid te geven nieuwe ontwikkelingen te agenderen, is door toenmalig staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (thans minister van Infrastructuur en Waterstaat, IenW) in 2015 de Nationale Adviesgroep (NAC) ingesteld. Ook adviseert de NAC de minister van IenW Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ) over de wenselijkheid van extra onderzoek. Onder voorzitterschap van Pieter Jan Biesheuvel heeft het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving tot en met 2019 de adviesgroep begeleid. In 2020 heeft het RIVM het secretariaat van de adviesgroep overgenomen en is Meiltje de Groot als voorzitter benoemd.

In de NAC zitten vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers en onderzoeksinstituten. Vertegenwoordigers vanuit de ministeries van IenW en SZW (Sociale zaken en werkgelegenheid) zijn waarnemend lid. Een aantal keer per jaar komt de NAC bij elkaar. 

Waar richt de NAC zich op?

De NAC legt de focus op het volgende probleem: Het luchtbehandelingssysteem in vliegtuigen kan chemische stoffen in de cabinelucht brengen. Diezelfde stoffen kunnen ook op de opstelplaats terechtkomen. Blootstelling aan deze stoffen zou effect kunnen hebben op de gezondheid van vliegend personeel, grondpersoneel en passagiers. Het gaat zowel om langdurige blootstelling als om blootstelling tijdens zogenoemde fume events.

Gekoppeld aan dit probleem is de centrale vraag voor de NAC: Wat is de omvang van het probleem en welke stappen richting een internationale en bij voorkeur Europese oplossing kan Nederland zetten? 

Deze centrale vraag is tweedelig. Ten eerste gaat het om de omvang van het probleem. Het is immers niet bekend hoe groot de concentraties chemische stoffen zijn en het is evenmin bekend hoe groot het effect is op de gezondheid. Ten tweede is de oplossing onderdeel van de centrale vraag. Bij het zoeken naar een oplossing benadrukt de NAC het internationale karakter van het probleem. Het gaat in de NAC om het vinden van de Nederlandse bijdrage aan het oplossen van dit internationale probleem in Europees verband. 

De vraag naar de omvang van het probleem bekijkt de NAC vanuit het perspectief van chemische stoffen en vanuit het perspectief van gezondheidsklachten.

Ontwikkelingen

De NAC rapporteert elk jaar de voortgang en resultaten van bijeenkomsten en onderzoeken. De jaarrapportage 2024 is in juni 2025 gepubliceed. In de jaarrapportage 2024 wordt toegelicht wat met de voornemens voor 2024, zoals beschreven in de rapportage 2023, is gedaan en worden de activiteiten en resultaten van de NAC in 2024 toegelicht.

In augustus 2023 heeft de NAC haar eerste adviesnotitie aan de minister aangeboden. Hierin staan concrete adviezen om cabine-, cockpit- en technisch personeel te trainen om vreemde geuren te kunnen herkennen en waar ze dat kunnen melden. Naar aanleiding van de notitie heeft IenW actie ondernomen. Zo werkt het ministerie aan de eisen voor deze training en de inhoud. Ook wordt gezocht naar een manier om fume events beter te registreren om meer zicht te krijgen in de aard en omvang ervan. Bij een fume event lekken chemische stoffen uit motorolie de cabine in.

Om het onderwerp ook internationaal onder de aandacht te brengen is ook een Engelse versie van de adviesnotitie uitgebracht.

In oktober 2025 is de adviesnotitie Advisory note on preventing aircraft maintenance staff from being exposed to harmful substances during their maintenance work aangeboden aan de EASA Maintenance Review Board. In deze adviesnotitie geeft de NAC een concreet advies omtrent het gebruik van meetinstrumenten bij onderhoud van vliegtuigen om veiligere en gezondere werkomstandigheden te creëren voor onderhoudsmedewerkers van vliegtuigen.

Contact

Het secretariaat van de NAC is te bereiken via nac@rivm.nl.

Voor leden

Log hier in als NAC-lid.

Links en documenten