Sinds de start van het vogelgriepseizoen in oktober is er een sterke stijging in Nederland van H5N1-vogelgriep (hierna ‘vogelgriep’ genoemd). Er zijn zeven uitbraken bij commerciële pluimveehouderijen geweest, en vijf uitbraken bij hobbyhouders.

Vogelgriep ook vaker gevonden bij wilde vogels

Vogelgriep wordt sinds oktober ook vaker gevonden bij dood gevonden vogels in Nederland, vooral bij eend-achtigen. Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) en Erasmus MC Erasmus University Medical Center (Erasmus University Medical Center) doen onderzoek onder gezonde vogels. Zij vinden sinds oktober ook vaker vogelgriep, vooral bij soorten als de wilde eend.

Nog niet gevonden bij zoogdieren in Nederland

Het virus dat in Nederland is gevonden, wordt de variant DI.2.1 genoemd. De genetische eigenschappen van deze virusvariant laten zien dat het niet heel makkelijk mensen kan besmetten. Er is dit seizoen nog geen vogelgriep gevonden bij zoogdieren in Nederland. Door het hoge aantal besmettingen bij wilde vogels, is het wel waarschijnlijk dat ook zoogdieren in Nederland vogelgriep zullen krijgen. Dit zal vooral gelden voor roofdieren die vogels eten, zoals vossen.

Bij de uitbraken op bedrijven zijn in Nederland meerdere mensen getest op vogelgriep. Bij hen is geen vogelgriep gevonden.

Vogelgriep in de rest van Europa

Ook in de rest van Europa is sinds oktober een sterke stijging van vogelgriep. In Duitsland zijn er meer dan zeventig uitbraken geweest bij pluimveehouderijen. Daar is ook vogelgriep gevonden bij een eerste zoogdier (een vos). Net als in Nederland is er ook in de rest van Europa nog geen vogelgriep vastgesteld bij een mens. Het virus dat in de meeste andere Europese landen wordt gevonden, is van dezelfde DI.2.1-variant.

Vogelgriep in de rest van de wereld

De expertgroep houdt ook de uitbraken van vogelgriep in de rest van de wereld in de gaten. Zoals de uitbraken onder koeien in de Verenigde Staten en vogelgriepvarianten in Zuidoost-Azië. In Noord-Amerika gaat een andere variant H5N1-vogelgriep rond dan in Europa. Ook het H5N1-virus in Zuidoost-Azië is een andere variant dan die in Europa en die in Noord-Amerika.

Uitbraken bij koeien in de VS Verenigde Staten (Verenigde Staten)

Sinds de vorige risico-inschatting in mei 2025 hebben de Verenigde Staten geen nieuwe besmettingen bij mensen gemeld. Er zijn wel meerdere uitbraken geweest op rundveebedrijven. Door de politieke situatie in de Verenigde Staten is de informatie over de uitbraken niet helemaal actueel.

Mensen met vogelgriep in Cambodja

In Cambodja en landen er omheen worden vaker vogelgriepinfecties bij mensen gemeld dan eerder. In Cambodja zijn dit jaar zeventien mensen in het ziekenhuis opgenomen met vogelgriep. Hiervan zijn acht mensen overleden. Waarschijnlijk hebben meer mensen in Cambodja het virus gekregen, maar zijn zij niet getest omdat zij minder ziek waren.

Het is niet de verwachting dat de virusvariant uit Zuidoost-Azië op korte termijn via trekvogels naar Europa komt.

Algemeen risico blijft laag, risico voor sommige beroepen gemiddeld

Op basis van de criteria waar de expertgroep naar kijkt, is er geen reden om het risico voor de algemene bevolking anders in te schatten dan in mei 2025. Door het hoge aantal besmettingen bij wilde vogels en bij pluimveehouderijen, is de kans op blootstelling voor mensen die voor hun werk met (mogelijk) besmette dieren in aanraking komen wel hoger dan in mei 2025.

De risico-inschatting op dit moment:

• Het risico voor de algemene Nederlandse bevolking schat de expertgroep in als zeer laag.
• Het risico voor mensen die voor hun werk met besmette dieren in aanraking komen, schat de expertgroep in als gemiddeld (dit was laag/gemiddeld). 

De expertgroep kijkt naar de stand van vogelgriep (HPAI) in Nederland en andere landen en schat in hoe groot het risico is voor de volksgezondheid. Hiervoor gebruikt de expertgroep openbare informatie uit wetenschappelijke artikelen, rapportages door overheden en informatie beschikbaar binnen de diverse (internationale) projectgroepen waar de experts bij betrokken zijn. Tijdens een overleg beantwoordt de expertgroep de volgende vragen:

• Welke varianten van HPAI hoogpathogene aviaire influenza (hoogpathogene aviaire influenza ) gaan er wereldwijd rond?
  • Zijn daar varianten bij die resistent zijn tegen antivirale medicijnen?
• Hoe groot is de kans op besmetting van zoogdieren en mensen?
  • Hoe past het virus zich aan?
• Hoe is de situatie in Nederland en onze buurlanden?
• Zijn mensen in Nederland met besmette dieren in aanraking geweest en zijn daar besmettingen uit voortgekomen?
• Hoe is de situatie in de rest van de wereld bij dieren en mensen?

Risico-inschatting per situatie en groep mensen

Op basis van al deze inzichten wordt per situatie en per groep mensen een risico-inschatting gemaakt. De expertgroep kijkt hierbij naar een combinatie van factoren:

• Hoe gevaarlijk is een virus voor mensen?
• Hoe vaak komt het virus voor?
• Hoeveel mensen komen in aanraking met het virus?

Dit geeft voor mensen die met dieren werken een ander risiconiveau dan voor de algemene Nederlandse bevolking. Het risiconiveau verschilt ook per situatie (scenario). Als alleen wilde vogels elkaar besmetten, is dat een heel ander scenario dan wanneer mensen elkaar kunnen besmetten. In de tabel hieronder zie je per scenario het risico voor verschillende groepen mensen.

Samenwerking van kennisorganisaties

De multidisciplinaire expertgroep voor HPAI bestaat uit deskundigen op het gebied van menselijke en dierlijke gezondheid, griepvirussen in het bijzonder. Zij werken bij de volgende kennisorganisaties:

• RIVM
• Erasmus Medisch Centrum
• Universiteit Utrecht
• Dutch Wildlife Health Centre (onderdeel van de Universiteit Utrecht)
• Wageningen Bioveterinary Research

De deelnemers van de expertgroep zijn zelf direct betrokken bij het volgen en bestrijden van vogelgriep in Nederland. Daarnaast zijn meerdere deelnemers ook betrokken bij internationale risicobeoordelingen en onderzoek naar vogelgriep.

Op dit moment wordt nog heel af en toe bij wilde vogels in Nederland vogelgriep gevonden. Dit zijn vooral kustvogels. De meest recente uitbraak op een pluimveehouderij was in maart 2025. In de rest van Europa is het aantal meldingen van vogelgriep ook laag. Er zijn nog wel uitbraken op pluimveebedrijven in Hongarije en Polen. Af en toe wordt het vogelgriepvirus gevonden bij zoogdieren. Dit zijn meestal roofdieren, zoals vossen, maar heel soms ook andere diersoorten, zoals een schaap of kat.

Eén persoon besmet in Europa

Tijdens het vogelgriepseizoen van 2024/2025 is er in Europa één persoon besmet geraakt met vogelgriep. Dit gebeurde in het Verenigd Koninkrijk. Deze persoon had beroepsmatig contact met vogels, ontwikkelde milde klachten maar is in korte tijd helemaal hersteld.

Tien personen besmet in de VS Verenigde Staten (Verenigde Staten)

In de Verenigde Staten is het aantal besmette melkveebedrijven gestegen tot bijna duizend. Ook zijn er veel uitbraken op pluimveebedrijven. Sinds de vorige risico-inschatting in december zijn er tien nieuwe besmettingen bij mensen vastgesteld in de VS. Zij hadden alle tien contact gehad met besmette dieren. Drie van de besmette mensen zijn vanwege klachten opgenomen in het ziekenhuis. Eén van de opgenomen patiënten, die al een slechte lichamelijke conditie had, is overleden.

Twee varianten van H5N1 in de VS

In de Verenigde Staten zijn twee varianten van het H5N1-vogelgriepvirus. Dit zijn andere varianten dan de H5N1 die in Europa voorkomt. Ondanks dat er in de VS meer personen besmet zijn geraakt, zijn er geen aanwijzingen dat de virussen in de VS ziekmakender zijn dan in Europa. Het grote aantal besmettingen op bedrijven en bij mensen lijkt vooral te maken hebben met de bedrijfsvoering en de grootte van bedrijven. Die zijn niet vergelijkbaar met de situatie in Europa.

Geen besmettingen tussen mensen

Zowel in de VS als in Europa is er geen sprake van besmettingen tussen mensen.

Risico (zeer) laag

Op basis van de criteria waar de expertgroep naar kijkt, is er geen reden om het risico anders in te schatten dan in december 2024:

• Het risico voor de algemene Nederlandse bevolking wordt op dit moment ingeschat als zeer laag.
• Het risico voor mensen die vanwege hun werk met besmette dieren in aanraking komen (zoals pluimveehouders), wordt ingeschat als laag/gemiddeld.

In Nederland en andere landen in Europa wordt het vogelgriepvirus steeds vaker gevonden bij wilde vogels. Ook zijn er in Nederland sinds half november twee uitbraken geweest op pluimveebedrijven. Er zijn in Nederland of andere Europese landen geen mensen besmet met het vogelgriepvirus.

Zestig personen besmet in de VS Verenigde Staten (Verenigde Staten)

In de Verenigde Staten zijn sinds maart 2024 besmettingen gevonden bij koeien op meer dan achthonderd rundvee- en pluimveebedrijven. Er werden zestig besmettingen bij mensen gemeld. Deze mensen hadden meestal een mild ziektebeeld en herstelden meestal snel.

Andere virusvariant in de VS

In de VS is er een andere variant van het H5N1-vogelgriepvirus. Deze variant wordt in Europa niet gezien. De EU Europese Unie (Europese Unie) importeert geen levende koeien uit de VS. De kans op import van deze variant vanuit de VS wordt daarom ingeschat als verwaarloosbaar.

Geen besmettingen tussen mensen

Zowel in de VS als in Europa zijn er geen besmettingen tussen mensen.

Risico (zeer) laag

Op basis van de criteria waar de expertgroep naar kijkt, wordt:

• het risico voor de algemene Nederlandse bevolking op dit moment ingeschat als zeer laag.
• het risico voor mensen die vanwege hun werk met besmette dieren in aanraking komen, ingeschat als laag/gemiddeld.