Vogelgriep, ook wel aviaire influenza of vogelpest genoemd, wordt veroorzaakt door griepvirussen. Vogelgriep is heel besmettelijk en gevaarlijk voor pluimvee (kippen, eenden en kalkoenen) en andere vogels. Soms worden er ook andere dieren zoals vossen of fretten besmet. Wereldwijd komen er verschillende vogelgriepvirussen voor.
Wat is vogelgriep?
Vogelgriep is een besmettelijke ziekte die voorkomt bij pluimvee, zoals kippen of kalkoenen. De ziekte komt ook voor bij (wilde) vogelsoorten, zoals eenden, duiven, kokmeeuwen of zwanen. Trekvogels dragen het virus vaak bij zich, en kunnen ook nieuwe varianten van vogelgriep het land binnenbrengen. Vogelgriep kan door veel verschillende griepvirussen(virustypen) worden veroorzaakt. Heel soms kunnen sommige virustypen overgaan van dier naar mens. Dit gebeurt alleen bij contact tussen besmette vogels en mensen. Maar de kans dat mensen besmet raken is klein. Als er toch een besmetting plaatsvindt, zijn de klachten meestal mild, zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en hoesten.
Vogelgriep bij mensen
Vogelgriep bij mensen komt bijna nooit voor. Mensen die ziek worden van vogelgriep krijgen dezelfde klachten als bij een gewone griep:
- koorts
- hoofdpijn
- spierpijn
- hoest
- oogontsteking (conjunctivitis)
De ziekte verloopt meestal mild, maar vooral in Azië zijn er verschillende typen vogelgriepvirus die bij mensen heel ernstig kunnen verlopen met klachten zoals een zware longontsteking of benauwdheid.
Vogelgriep bij vogels
Vogels worden na infectie snel ziek. Vaak al binnen enkele uren tot 3 dagen. De eerste klachten zijn:
- algehele duidelijke sloomheid
- de dieren maken geen geluid meer
Vervolgens krijgen de dieren klachten zoals:
- ademhalingsproblemen
- diarree
- oogontstekingen
- plotselinge sterfte
Meer informatie over vogelgriep vindt u op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Vogelgriep voorkomen
In zeldzame gevallen kunnen vogelgriepvirussen overgaan van dier naar mens. Dat noemen we een zoönose. Dit gebeurt meestal na intensief contact met zieke vogels. Dat kan bijvoorbeeld als pluimveehouder gebeuren of bij het ruimen van zieke of dode vogels.
Ziet u dode vogels in de natuur, raak deze dan niet aan! Dan kunt u hiervan bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) een melding maken.
Ligt er een dode vogel in uw tuin of op uw balkon, dan kunt u ook melding hiervan maken bij het DWHC (Dutch Wildlife Health Centre). Gebruik plastic wegwerphandschoenen of bijvoorbeeld een plastic zak om de vogel op te tillen en weg te gooien. Gooi de vogel – in een afgesloten zak – in de afvalcontainer. Gooi ook de handschoenen weg na gebruik. Meer informatie vindt u hier op de website van het DWHC.
Hoe vaak komt vogelgriep voor?
Tot de winter van 2021 kwamen in de winterperiode om de paar jaar uitbraken van vogelgriep voor bij pluimveebedrijven in Nederland. In de winterperiode van 2021 werden zeer veel bedrijven besmet, en ook in de zomerperiode van 2022 bleven er besmettingen plaatsvinden bij pluimveebedrijven. Ook kwam er opvallend veel vogelgriep voor bij Nederlandse watervogels. Meestal is er sprake van een vogelgriepvirus dat niet leidt tot ernstige ziekte bij dieren (laagpathogene vogelgriep). De afgelopen jaren zien we met enige regelmaat (2014, 2016, 2017, 2020, 2021) ook de meer ernstige verlopende vogelgriep bij wilde vogels of pluimvee bedrijven (hoogpathogene vogelgriep). Bedrijven waar hoogpathogene vogelgriep wordt geconstateerd, worden geruimd om verdere verspreiding te voorkomen. Ook geldt er dan een tijdelijk vervoersverbod. Betrokken pluimveehouders en personen die betrokken zijn bij ruiming worden gemonitord op griepachtige verschijnselen. Als er bij wilde vogels in de buurt hoogpathogene vogelgriep wordt gevonden, dan wordt een ophokplicht ingevoerd in de regio. Voor de actuele situatie kunt u de website van de NVWA bezoeken.
Risico's van vogelgriep voor honden en katten
Soms kan het vogelgriepvirus overgedragen worden op wilde zoogdieren zoals vossen en zeehonden en op gezelschapsdieren zoals honden. Bij vossen en honden is dit vaak als gevolg van bijtcontact met besmette kadavers van vogels. Overdracht van hond of kat naar mensen is nog nooit vastgesteld. Heeft u het vermoeden dat uw hond of kat ziek is na het contact met een dode of mogelijk zieke vogel? Neem dan contact op met uw dierenarts. Houd honden aangelijnd als er dode vogels in de buurt (gevonden) zijn.
