Aanpak

De nieuwbouw van verpleeghuis Hof van Nassau bestaat uit twaalf woningen die een gezellige wijk vormen. Het concept ziet er als volgt uit:

• Herkenbaarheid: In plaats van een groot complex is gekozen voor echte huizen met echte daken. Herkenbare punten, zoals een fontein, zorgt ervoor dat bewoners herkennen waar zij zelf wonen. De kleur, sfeer en materialen per woning verschillen. Dit zorgt voor betere oriëntatie waardoor bewoners vrij zijn in beweging.
• Eenvoudig ontwerp/ overzichtelijkheid: Bewoners kunnen steeds links of rechts en er zijn weinig bochten. Gangen zijn kort.
• De binnentuin vormt het hart van de locatie. Alle woningen op de begane grond grenzen hieraan en alle woningen op de eerste etage kijken hierop uit. De binnentuin is een plek van ontmoeting. Daarnaast zijn er veel dorpspleintjes en terrassen om ontmoeting te creëren.
• Loopbruggen verbinden de verschillende voorzieningen en zorgen ervoor dat bewoners die op de eerste locatie wonen makkelijk bij de binnentuin komen.
• Faciliteiten zijn verspreid over de locatie. Bewoners moeten hiervoor echt de deur uit. Zo wordt beweging gestimuleerd. Ook kunnen ze deze alleen bereiken door buitenom te lopen. Zo komen de bewoners dagelijks buiten.
• Bewoners hebben verschillende vrijheidsgraden. Afhankelijk hiervan gaan door ingestelde polsbandjes bepaalde deuren wel of niet open, afhankelijk van de vrijheidsgraad van een bewoner (domotica).
• Looplijnen worden geframed en bewoners worden genudged naar bepaalde deuren. Wanneer er twee deuren zijn gaat soms één deur niet open voor bewoners (bijv. restaurant) en een andere wel (bijv. tuin). Zo hebben bewoners het idee dat ze toch op de plek komen waar ze heen willen.
• Bewoners worden gestimuleerd om actief te blijven en te profiteren van hun vrijheden. Door middel van de methode ‘foutloos leren’ worden vaardigheden aangeleerd, zoals zelf koffiezetten, de krant ophalen bij de gastvrouw of vuilnis wegbrengen.
• De bewoners leven in het hier en nu. Er zijn nergens dingen die terugleiden naar vroeger (poppen, oude spullen of bepaalde winkels etc.), zodat ze langer goed kunnen blijven functioneren in het heden.
• Bewoners eten twee keer per week met hun woning in het restaurant. Zo gaan ze de deur uit en krijgen ze beweging.

Het uitgangspunt is dat de regie grotendeels bij de bewoners ligt en tanteLouise bewoners in staat stelt het leven te leiden dat zij gewend waren.

Doel en doelgroep

Het doel is dat mensen een fijne plek hebben om te wonen, wat zoveel mogelijk op thuis lijkt. Op deze manier streeft hof van Nassau naar een stabieler verloop van dementie en een kortere stervensfase.

De doelgroep is de bewoners. Maar ook medewerkers en bezoekers worden gestimuleerd meer te bewegen doordat alles vanuit buitenom bereikt wordt.

Werking

Literatuuronderzoek

• Uitzicht op de natuur heeft een positief effect op gezondheid en welzijn van patiënten en zorgpersoneel (1, 2).
• Een groene omgeving (zoals tuin, dakterras, bos) in een verpleeghuis voor mensen met dementie kan de mentale gezondheid van de inwoners bevorderen. Daarbij gaat het om een vermindering van agitatie, een positievere stemming en een verbeterde kwaliteit van leven (2).
• Bewoners worden gestimuleerd in beweging te komen door dagelijkse activiteiten uit te voeren (bijv koffiezetten). Hierdoor blijven ze vitaler (uithoudingsvermogen en lichaamsfuncties) en hebben bewoners minder depressieve klachten (3).
• Door foutloos leren blijft men actiever en minder afhankelijk. Dit verhoogt de kwaliteit van leven. Daarnaast is foutloos leren gerelateerd aan vermindering van psychotische symptomen (4, 5).

Overzicht literatuur

1. Wat Werkt Dossier Architectuur
2. Wat Werkt Dossier Natuur 
3. Henskens, Nauta, van Eekeren & Scherder (2018) 
4. Rensen, Egger, Westhoff, Walvoort & Kessels (2019)
5. De Werd, Boelen, Olde Rikkert & Kessels (2014)

Eigen onderzoek

Uit ervaring op eigen locatie blijkt:

• Twee keer per week in het restaurant eten zorgt voor een beter ritme doordat bewoners echt ‘thuiskomen’ na het uit eten. Ook eten ze twee keer zoveel doordat ze in beweging zijn.
• Er zitten minder bewoners van Hof van Nassau in een rolstoel. Ze blijven namelijk langer mobiel doordat ze zoveel moeten bewegen.

Uit ervaring op één van de andere locaties van tanteLouise (Vissershaven) blijkt dat de combinatie van een prettige woonomgeving, persoonlijke vrijheid en technologische ondersteuning (domotica) de levenskwaliteit van bewoners verhoogt.

• Bewoners vertonen minder onbegrepen gedrag en er zijn minder frustraties.
• Bewoners blijven langer mobiel.
• Er is een afname in medicatiegebruik van 90%.

Aansluiting met andere Green Deal doelen

• Warmte Koude Opslag zorgt voor verwarming in de winter en koelte in de zomer. Dit draagt bij aan minder CO2 carbon dioxide (carbon dioxide) uitstoot.
• Hof van Nassau heeft een warmtepomp, wat ook bijdraagt aan CO2 reductie.
• Hof van Nassau maakt gebruik van Zonne-energie, waardoor energiebesparing plaatsvindt en CO2 uitstoot wordt verminderd.
• Vloerverwarming in elk gebouw is apart regelbaar.
• Het gebouw is toekomstbestendig. Het kan eenvoudig aangepast worden om een andere indeling te creëren.

Aandachtspunten voor de uitvoering

Randvoorwaarden

Het duurt jaren om dit te organiseren, het is een heel proces wat je moet doorlopen. Je moet mensen triggeren zodat ze erachter staan. Er is een duidelijke visie nodig. Hier is gekozen voor zeven oneliners. Bij alles wordt gekeken of het past bij de oneliners.
Domotica moet persoonsgebonden zijn. Nu is het soms nog erg gebouwgebonden, maar wat mensen aankunnen kan per dag verschillen.
Medewerkers moeten bewoners stimuleren naar buiten te gaan en te bewegen. Zij moeten dus achter de visie staan.

Succesfactoren

Er is gedacht vanuit de bewoner. Wat frustreert hem? Dan wordt dat weggehaald.
Lef en durf om het anders te doen.

Leerpunten

Er was weerstand van mantelzorgers dat alles buiten was, omdat ze dat niet gewend waren. Door uit te leggen dat ze zo in beweging komen en alle weerselementen meekrijgen is deze weerstand weggenomen.
In het begin was het spannend voor de medewerkers, omdat ze niet continu wisten waar de bewoner was. Nu willen de medewerkers niet meer anders.

Meer informatie

• Website Hof van Nassau

Eventuele vragen zijn te stellen aan Marcha Kwisthout-van der Ouderaa, locatiemanager