Bij de bouw van de klinische afdeling Psychiatrie in het Radboudumc (Radboud University Medical Centre) in Nijmegen is gebruik gemaakt van het principe ‘Healing environment’. Uniek aan deze afdeling is dat het een gedeeltelijk open en gedeeltelijk gesloten afdeling is. Ook wordt op deze afdeling psychiatrie en somatiek gecombineerd. Medewerkers zijn door extra medische voorzieningen op de patiëntenkamers en door trainingen van het personeel veel meer in staat om somatische patiënten te verplegen.
Inleiding
De afdeling Psychiatrie van het Radboudumc (Radboud University Medical Centre) heeft twee internationale prijzen voor architectuur gewonnen:
• European Healthcare Design prijs in de categorie Mental Health Design.
• International Academy Award in de categorie Mental Healthcare.
Met 'Healing environment' draagt het Radboudumc bij aan de Green Deal Duurzame zorg. Door het delen van de opgedane kennis en ervaring wil Radboudumc andere bedrijven en organisaties inspireren.
Healing environment
Aanpak
De klinische afdeling Psychiatrie is ontworpen aan de hand van verschillende aandachtspunten.
Privacy en autonomie
- De afdeling beschikt over 26 bedden, waarmee grotere (6 bedden) of kleinere subafdelingen kunnen worden ingedeeld. Op deze manier houden mensen de vrijheid om rond te lopen.
- Omdat privacy van de patiënten op de afdeling belangrijk is, beschikken alle kamers over eigen sanitair en een televisie.
- Er zijn op de afdeling plekken voor patiënten om zich af te zonderen.
- Afgaande op landelijke ontwikkelingen met betrekking tot psychiatrie in Nederland maakt het Radboudumc (Radboud University Medical Centre) geen gebruik meer van separeerruimtes. Wanneer patiënten agressief gedrag vertonen, worden creatieve oplossingen gezocht door gebruik te maken van de nieuwbouw en verpleegkundige technieken.
Daglicht & uitzicht op natuur
- In alle kamers is veel daglicht toetreding.
- Alle kamers hebben uitzicht op één van de ‘healing gardens’, de tuinen rond het gebouw.
Faciliteiten en personeel
- Er zijn op de afdeling verschillende plekken om sociaal contact te hebben met medepatiënten, medewerkers en bezoekers.
- ‘Rooming in’: familie kan bij de patiënt verblijven op de kamer.
Interieur (inrichting, kleur- en materiaalgebruik)
- De afdeling Psychiatrie beschikt over grote kamers met een hoog zuurstofgehalte, veel daglicht en lichte kleuren.
- Kleuren op vloeren en muren kunnen de onrust op de afdeling verminderen.
- Intimiteit en veiligheid wordt gecreëerd door te werken met ruimtes en het neerzetten van grotere meubels.
- Er is veel aandacht voor geluid. Waar veel afdelingen in ziekenhuizen erg luidruchtig zijn, zijn geluiddempende materialen gebruikt op hierop in te spelen.
Hierbij is men uitgegaan van het principe van ‘Healing environment’. Dit houdt in: “Een omgeving die herstel, welzijn en beleving zodanig ondersteunt dat zij bevorderend werkt op genezing", aldus Petra van der Schaaf, adviseur en onderzoeker Healing Environment. Uitgangspunten zijn:
- Stressvermindering
- Creëren van een prettige sfeer zodat mensen zich fijn voelen
- Omgeving die op een bepaalde manier restrictief is, maar waar de patiënt privacy en autonomie ervaart
Familie hoort erbij: kunnen op een veilige manier bij de patiënten aanwezig zijn.
Doel en doelgroep
Het doel is om een omgeving te creëren waarin patiënten zich rustig, veilig en welkom voelen, in een fase van hun ziekte waarin ze opgenomen en mentaal ontregeld zijn. Op deze manier wordt ernaar gestreefd dat het herstelproces van patiënten wordt bevorderd.
Doelgroep
Het is bedoeld voor patiënten, familieleden en medewerkers van de afdeling psychiatrie in het Radboudumc (Radboud University Medical Centre):
- Patiënten: om hun herstel te bevorderen.
- Familieleden: om optimaal contact met de patiënt te behouden.
- Medewerkers: De omgeving draagt bij aan hun werksatisfactie. Verpleging gaat zich aan de omgeving aanpassen.
Een goed verzorgde omgeving dwingt patiënten, werknemers en familieleden van patiënten zich ook daarnaar te gedragen.
Werking
In de aanpak zitten meerdere elementen die volgens het Wat Werkt Dossier Natuur en/of Architectuur werken of waarschijnlijk werken, waaronder:
- Uitzicht op de natuur heeft een positief effect op gezondheid en welzijn van patiënten en zorgpersoneel (1, 2).
- Daglicht en helder kunstlicht hebben een positief effect op gezondheid en welzijn van zowel patiënten als personeel (1).
- Frisse lucht of gefilterde lucht is gerelateerd aan minder infecties (1).
- De fysieke omgeving waarin een patiënt ligt beïnvloedt de genezing en het welzijn van patiënten, familie en medewerkers (3).
- De fysieke omgeving op een psychiatrische afdeling heeft significant invloed op het separeren van patiënten en op het aantal incidenten tijdens hun opname. Ook autonomie en privacy van patiënten, veiligheid en sfeer lijken hierop effect te hebben (4).
Overzicht literatuur
Eigen onderzoek
Er is geen eigen onderzoek uitgevoerd, omdat er teveel veranderingen op hetzelfde moment plaats hebben gevonden.
Aansluiting andere doelen Green Deal
Het gebouw van het Radboudumc (Radboud University Medical Centre) is op alle manieren zo modern mogelijk gemaakt.
- De psychiatrische afdeling heeft een tuin met planten en bomen. Deze zorgen voor CO2 (carbon dioxide) reductie.
- De verwarming is bij de verbouwing van de afdeling aangepakt en is duurzamer, waardoor deze ook bijdraagt aan CO2 reductie.
- De zonnepanelen op het dak wekken energie op en dragen op die manier bij aan CO2 reductie.
Op de afdeling Psychiatrie werkt met de commissie Groen en Bewegen aan moderne manier van leven (voeding, bewegen), zuinigheid en het voorkomen van de productie van vuil.
Aandachtspunten uitvoering programma
De afdeling Psychiatrie moest worden verbouwd omdat het verouderd was. Van het bouwproces is een creatief proces gemaakt.
Succesfactoren zijn:
- ‘Rooming in’: dat familieleden op een veilige manier bij patiënten kunnen blijven slapen.
- Het spelen met licht, geluid, materialen, uitzicht en kunst is erg goed gelukt.
- Creëren van een goede sfeer zorgt voor een beter herstel van de patiënten. Ze willen soms niet meer weg van de afdeling, of als ze een terugval hebben alleen nog maar terug naar Nijmegen.
Randvoorwaarden:
- Zorgen voor een omgeving die op een bepaalde manier restrictief is maar waarin patiënten ook privacy en autonomie ervaren.
De buitenomgeving, binnenomgeving, ambiance en sfeer moet één geheel zijn. Een goed verzorgde omgeving dwingt zowel patiënten, bezoekers en medewerkers om de omgeving zo te houden/te gedragen.
Meer informatie
Kijk voor meer informatie op: Radboudumc.nl.