Aanpak

Verschillende onderdelen van het gebouw zijn gericht op de gezondheidsbevorderende omgeving. Dit uit zich als volgt:

• De vier torens van het gebouw zijn geordend rondom een grote patio tuin.
• Een grote passage verbindt de gebouwen aan elkaar, waardoor hoofdbestemmingen makkelijk te vinden zijn. Ook worden hierdoor de loopafstanden verkort.
• Er is veel uitzicht naar buiten door vele ramen. Daardoor is er ook sprake van veel daglicht in het gebouw.
• Gebruik van groen: de patio’s die aansluiten op de verschillende bouwdelen zijn allen beplant. Daarnaast is er een grote binnentuin waar patiënten gebruik van kunnen maken.
• Er is gekozen voor alléén eenpersoonskamers, zowel in de kliniek als op de Intensive Care. Alle patiënten hebben eigen sanitair. De patiëntenkamers kijken óf uit op de tuin, óf op de beplante patio’s.
• Privacy van patiënten wordt gewaarborgd doordat deuren naar patiëntenkamers zijn beplakt met folie waardoor alleen vanuit een bepaalde hoek naar binnen kan worden gekeken door zorgpersoneel. Zo hoeft het personeel ook niet altijd naar binnen te lopen om te kijken hoe het met een patiënt gaat.
• Er zijn kleine nuances gemaakt die ervoor zorgen dat het grote gebouw terug wordt geschaald naar ‘menselijke volumes’. Zo is geprobeerd gebruik te maken van ramen en deuren van normale groottes. Daarnaast zijn verschillende plekken gecreëerd in het ziekenhuis waar mensen lekker kunnen zitten zonder dat zij direct het gevoel van een ziekenhuis krijgen.
• Omdat Amphia patiënten wil stimuleren om uit bed te komen, is extra geïnvesteerd in comfortabele stoelen naast de bedden. De meest luxe variant heeft een verstelbare rug- en voetensteun.
• De wanden in het ziekenhuis zijn voorzien van prints om een herkenbaar Amphia te maken. Kinderen mogen zelf figuren kiezen om op de muur te plakken, zodat ze het uitzicht vanuit hun bed bepalen. Dit heeft als neveneffect dat de muur afleiding biedt en helpt stress te verminderen.
• Specifiek voor personeel: Er zijn nissen gemaakt in de gangen waar personeel voorraden en karren neer kan zetten zodat zij minder ver hoeven te lopen.

Doel en doelgroep

Het doel was om de geneeskunde en de medische zorg naar een nog hoger plan te tillen én een optimale omgeving te creëren voor zowel patiënten als personeel.

De indeling van het gebouw is gericht op zowel patiënten als personeel.

Werking

In de aanpak zitten meerdere elementen die volgens het wat werkt dossier Natuur en/of Architectuur werken of waarschijnlijk werken, waaronder: 

• Daglicht en helder kunstlicht hebben een positief effect op gezondheid en welzijn van zowel patiënten als personeel (1). 
• Een eenpersoonskamer heeft voor veel patiënten positieve effecten op welzijn, zoals verminderde stress, meer privacy en betere slaap. Voor sommige patiënten is een kamer met meerdere patiënten juist goed voor het herstel (1).
• Uitzicht op de natuur heeft een positief effect op gezondheid en welzijn van patiënten en zorgpersoneel (1, 2).
• Planten dragen bij  aan stressreductie en positieve emoties (2).
• Een groene omgeving heeft positieve effecten voor werknemers, omdat het onder meer bijdraagt aan het herstel van een stressvolle werkomgeving. Daarbij gaat het om natuur in de directe omgeving van de zorginstelling, zoals een tuin, dakterras of bos (2). 

Uit overige literatuur blijkt:

• Effectiviteit van werknemers wordt positief beïnvloed door de aanwezigheid van veel ramen (3).
• Toegang tot veel daglicht heeft zowel een psychologisch als fysiologisch effect (3).
• Uitzicht kan zorgen voor positieve afleiding voor patiënten en ramen beïnvloeden de werkzaamheden van personeel positief (3). 

Overzicht literatuur

1. Wat Werkt Dossier Architectuur
2. Wat Werkt Dossier Natuur
3. Herweijer (2016)

Aansluiting met andere Green Deal doelen

• In de oudbouw was sprake van eenvoudige techniek, maar in de nieuwbouw is gekozen voor state-of-the-art technologie, met name op het gebied van klimaatbeheersing. Door de warmte-koude opslag installatie is de CO2 carbon dioxide (carbon dioxide) uitstoot gereduceerd met 80%. Ook de verlichting in de gangen wordt centraal aangestuurd.
• Er zijn 1744 zonnepanelen geplaatst op het dak van de parkeergarage. Dit draagt ook bij aan CO2 reductie.
• In de nieuwbouw zijn verder tal van kleinere maatregelen getroffen, van thermostaatkranen, toiletspoelbakken met minder aantal liters tot isolatie van leidingen en triple glas.
• De meubels zijn makkelijk schoon te maken en duurzaam. Aan het einde van de levensduur kan de leverancier bijna alle materialen hergebruiken.

Aandachtspunten uitvoering programma

Randvoorwaarden

• Om goede zorg te leveren is het belangrijk dat de logistiek goed geregeld is. Naast de gezondheidsbevorderende omgeving binnen het gebouw, is de nieuwbouw ondergronds verbonden met de bestaande bouw. Het is belangrijk om hierin verder te blijven denken voor de toekomst.
• Als je een helende omgeving wil maken volgens wat er bewezen is, moet de zorginstelling al bedenken dat die het wil.

Succesfactoren

• De toekomstbestendigheid en flexibiliteit van het gebouw zijn succesfactoren. Naast goede patiëntenzorg helpt de nieuwbouw om goed in te kunnen spelen op de veranderende vraag vanuit de samenleving in de toekomst, denk daarbij aan de toename van oudere patiënten en hun mantelzorgers. Als een bepaalde afdeling moet groeien of krimpen dan kan dat.
• Het oude gebouw is behouden gebleven, door het bestaande gebouw met de centrale corridor te verbinden met de hoofdentree en de nieuwbouw. Ook deze wordt gereedgemaakt voor de toekomst. 

Leerpunten

• Architecten met kennis over helende omgevingen worden vaak pas laat in het proces betrokken. Op dat punt is de zorgvisie en het programma van eisen vaak al geschreven en dan is het lastig om de kennis over helende omgevingen te delen. Dit blijft een uitdaging voor toekomstige projecten.
• Er is een duidelijk kleurenschema gemaakt in de nieuwbouw. In de oudbouw wordt nu een nieuwe poli opgezet voor oogheelkunde. Hierbij hebben we toch aanpassingen moeten maken aan het kleurenschema. Dit zou wellicht een basisrandvoorwaarde kunnen zijn voor elk ziekenhuis, dat kleuren goed zichtbaar zijn voor iedereen.

Meer informatie 

• Project Amphia Ziekenhuis
• Nieuwbouw Amphia Ziekenhuis 

Vragen zijn te stellen aan Milee Herweijer, architect via wiegerinck.nl.