Iedereen die dat wil heeft de kans gehad om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus. En om daarna een boosterprik te halen. Maar niet iedereen deed dit. Op deze pagina zetten we op een rij wat voor hen redenen zijn (van meest naar minst voorkomend) om zich alsnog te laten vaccineren.
Samenvatting
Samenvatting
In meetronde 17 (24-28 november 2021) van het vragenlijstonderzoek van de RIVM Corona Gedragsunit gaf een deel aan nog niet gevaccineerd te zijn. Daarvan gaf de helft aan in de toekomst mogelijk alsnog gevaccineerd te willen worden. Belangrijkste redenen hiervoor zijn: meer duidelijkheid over de werking en bijwerkingen van de vaccins, als er beleid komt wat leven zonder vaccinatie bemoeilijkt of als er een traditioneel vaccin op de markt komt. Ongeveer een derde van de deelnemers gaf meer dan één reden.
- Het cohort is demografisch niet representatief voor de Nederlandse bevolking (zie toelichting).
- De vaccinatiegraad onder de deelnemers aan dit vragenlijstonderzoek is hoger dan de geregistreerde vaccinatiegraad. De gegevens zijn dan ook niet geschikt om de landelijke vaccinatiebereidheid met huidige of toekomstige vaccins te duiden.
- De beschreven resultaten kunnen gebruikt worden om signalen op te vangen over zaken die spelen in de samenleving en patronen over de tijd te bestuderen.
1. Als er meer bekend is over de werking en bijwerkingen van de huidige vaccins
Als er meer bekend is over de huidige vaccins, laten mensen zich mogelijk alsnog vaccineren. Dit punt komt het vaakst terug. Zo wachten ze op verbeterde effectiviteit van de vaccins, ook tegen nieuwe varianten. Ook wil een groep meer zekerheid over bijwerkingen van de vaccins op de lange termijn. Andere deelnemers vinden dat de vaccins nog in een proefstadium zitten en willen pas een vaccin als alle testfasen zijn doorlopen. Ook noemen deelnemers regelmatig dat het nog jaren kan duren voordat ze van gedachten veranderen en vraagt een andere groep om meer transparantie en communicatie over de ontwikkelingen.
"Verbeterde werking tegen transmissie (…) en een langdurige werking van het vaccin, ook tegen nieuwe varianten."
"Zodra het vaccin langer dan 10 jaar goed is gekeurd en de testfasen voorbij zijn."
"Als alle bijwerkingen eerlijk verzameld en gedeeld zijn."
2. Als vrijheidsbeperkend beleid wordt ingevoerd
Een deel van de deelnemers zegt zich mogelijk te laten vaccineren als er (meer) beleid komt dat hun vrijheid beperkt. Ze gebruiken hierbij veel de woorden 'dwang' of 'druk'. Ze zijn sterk tegen beperkende maatregelen, maar als het niet anders kan, laten ze zich mogelijk wel vaccineren. Niet meer kunnen werken, naar het buitenland reizen of beperkingen in levens van (klein)kinderen worden als belangrijkste voorbeelden genoemd. Dit lijkt erop dat deze personen zich misschien wel laten vaccineren (als het moet), maar niet omdat ze zich hiertoe bereid voelen.
"Verplichte vaccinactie om bijvoorbeeld mijn beroep uit te oefenen."
"Omdat de QR-code me daartoe zal dwingen."
"Als het leven van mijn kinderen te beperkt wordt."
3. Als er een ander vaccin beschikbaar komt
Deze groep wil zich (mogelijk) laten vaccineren als er een ander soort vaccin beschikbaar is. Zo is er de voorkeur voor een 'klassiek' of 'traditioneel (eiwit)vaccin'. Welk vaccin precies, dat gaf een meerderheid niet aan. Een enkeling had wel een voorkeur voor een specifieke producent.
"Andere vaccins niet gebaseerd op mRNA-techniek."
"Een klassiek eiwitvaccin i.p.v. mRNA."
"Als er een spike-eiwit vaccin als Novavax/Valneva beschikbaar komt, wil ik het nogmaals overwegen."
4. Als er veranderingen in eigen gezondheidssituatie zijn
Een deel van de mensen geeft aan zich mogelijk te laten vaccineren als er iets aan hun eigen gezondheid verandert. Dit kan te maken hebben met leeftijd of dat ze tot een risicogroep gaan behoren. Anderen zeggen te willen wachten tot na de zwangerschap of het krijgen van kinderen.
"Als ik 80+ ben."
"Als mijn BMI (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) groter wordt dan 25."
"Als mijn kinderwens is vervuld."
5. Als het vertrouwen in de overheid en instituten is hersteld
Verschillende deelnemers benoemden dat hersteld vertrouwen in de overheid en instituten nodig is. Thema’s die hier naar voren komen zijn transparantie rondom werking en bijwerking van de vaccins, als het kabinet afstapt van 'vaccinatiegraad verhogen' als onderdeel van het coronabeleid, en de eerlijkheid en transparantie van de overheid in de breedste zin van het woord.
"Als men eerlijk is met het uitbrengen van de informatie over het vaccin, met bronnen onderbouwd."
"Als het beleid laat zien dat de gezondheid het belangrijkst is i.p.v. de vaccinatiegraad."
"Als het (demissionair) kabinet ooit eerlijk zal zijn. Er is een nieuw kabinet nodig."
6. Als de dreiging van het virus toeneemt
Verder gaf een groep deelnemers aan zich mogelijk te willen laten vaccineren als de dreiging van het virus toeneemt, bijvoorbeeld door een verandering van het virus zelf. Of als de impact van het virus op hun eigen lichaam duidelijk is.
"Als corona dodelijker wordt."
"Verdere verergering van ziekte door virusmutatie."
"Als ik ga twijfelen aan mijn eigen immuunsysteem."
7. Als keuzevrijheid terugkeert
Tot slot geeft een kleine groep aan dat ze zich mogelijk laten vaccineren als de druk om dit te doen minder wordt en de keuzevrijheid terugkeert.
"Als ik mijn keuze 100% VRIJWILLIG mag maken (wat nu dus helemaal niet is)."
"Eerst weer totale vrijheid terug. Zonder druk kan ik er beter over denken."
Bij de 17e ronde van vragenlijstonderzoek gaven 2341 deelnemers aan dat ze niet gevaccineerd zijn. Degenen die nog geen afspraak hadden gepland (2296 deelnemers) kregen de volgende vervolgvraag: "Denkt u dat u zich nog zult laten vaccineren?" Deelnemers konden vervolgens kiezen uit de antwoorden 'zeker niet', 'waarschijnlijk niet', 'misschien wel', 'waarschijnlijk wel' en 'zeker wel'. Ruim de helft gaf 'zeker niet' als antwoord. De rest antwoordde van 'waarschijnlijk niet' tot 'zeker wel'. Deze deelnemers kregen vervolgens de open vraag: "Wat zou voor u een reden kunnen zijn kunnen zijn om u alsnog te laten vaccineren?" Bijna 85% vulde deze vraag in. De antwoorden op deze vraag zijn gebundeld tot de 7 redenen die we hierboven bespreken.
De redenen staan op volgorde van meest naar minst voorkomend. Ongeveer een derde van de deelnemers gaf meerdere redenen. Bijvoorbeeld: "Als de besmettingen teruglopen én de maatregelen zijn losgelaten (dus het blijkt te werken) én als ik niet meer word gedwongen om mij te laten vaccineren."