Thuiszitten, thuiswerken en thuisquarantaine. Jeske Troost (24) weet als geen ander hoe dat is. Jarenlang lag ze 24 uur per dag op bed en nog steeds brengt ze daar minstens 20 uur per etmaal door. Als ‘professioneel thuisblijver’ heeft ze veel ervaring opgedaan, vooral over de vraag: hoe ga je ermee om zonder gillend gek te worden? Jeske is ervan overtuigd: “Ook vanaf de bank kun je je wereld een stukje mooier maken.”
Dit interview is afgenomen in november 2020.
Survivalgids
De vriendinnen Jeske Troost en Tess Janssen waren al thuisblijvers voordat we dit jaar allemaal getroffen werden door de gevolgen van het COVID-19 virus. Om verschillende gezondheidsredenen zaten ze beiden lange tijd thuis. Jeske: “Vanaf maart kregen we steeds vaker de vraag: hoe houden jullie dat vol? Al doende leer je, maar wij hadden toch graag zelf wat handvatten gewild toen we thuis kwamen te zitten.” Ze besluiten hun ervaringen te delen. Het resultaat is de survivalgids 'Hoe overleef ik dag in dag uit thuiszitten?'
Structuur vinden
Het kan ons allemaal gebeuren. Ineens is je huis of zelfs alleen je kamer de plek waar je leven zich afspeelt. Jeske: “Je moet de structuur vinden die je mist als je ineens thuiszit. Want je kunt wel om 8 uur de wekker zetten, douchen en aankleden, maar dan? Als je thuis kunt werken heb je geluk, maar dat kan niet iedereen. En dan ligt daar die lange dag voor je.”
Ze vult aan: “We vinden het belangrijk dat mensen gaan beseffen dat je vanuit huis heel veel mooie en goede dingen kan doen. Je hoeft je echt niet te laten beperken door het feit dat je in quarantaine of anderszins thuis zit. Sterker nog, je kunt ook daar veel bereiken.”
Het kan ons inderdaad allemaal gebeuren, uit het onderzoek van het RIVM (RIVM, Naleving quarantaine en isolatie advies, 2020) blijkt dat 1 op de 5 respondenten in de afgelopen 6 weken in een situatie kwam waar een isolatie- of quarantaine advies geldt.
Thuisquarantaine, hoe doe je dat? Vijf tips.
Aan het begin van de coronacrisis deelden Jeske en Tess hun tips online via Facebook. De online gids werd massaal gedeeld, maar de vriendinnen wilden meer mensen bereiken en de gids naar een hoger niveau tillen. De ‘Hoe overleef ik dag in dag uit thuiszitten’-survivalgids biedt naast tips en informatie ook tekeningen en werkbladen. “Zo kan iedereen eigen schema’s, to-do lijstjes en ideeën opschrijven. Want thuiszitten is toch voor iedereen een beetje anders.”
1. Hoe regel ik boodschappen (en andere praktische zaken)?
Daar zit je dan. In quarantaine, met een zak chips, een blik tonijn en een pak macaroni in de kast. Wat nu? “Je netwerk inzetten ligt voor de hand, maar misschien woon je in een stad waar je nog bijna niemand kent. Of je vrienden hebben niet meteen tijd. Via hulpmiddelen als Zoom, Skype, WhatsApp en je telefoon kun je de wereld bereiken vanuit je woonkamer. Er zijn veel Facebookgroepen rond coronahulp. Post een berichtje: ik woon op kamers, zit in quarantaine, wie kan er boodschappen voor me doen? We zitten allemaal in hetzelfde schuitje, mensen snappen het echt wel en dat maakt het makkelijker om hulp te vragen”, aldus Jeske.
Uit het de 7e ronde van het RIVM vragenlijstonderzoek blijkt de meest genoemde reden om het huis uit te gaan bij klachten om “praktische dingen te regelen” (48,3%). Hierbij kan je denken aan boodschappen doen of naar de apotheek gaan. Het blijkt echter soms lastig hulp te vragen, 5% van de respondenten met klachten gaf dit in de 8e vragenlijstronde als reden aan om toch zelf het huis te verlaten.
Het ontvangen van hulp van anderen blijkt onder andere uit diverse onderzoeken (Interviews quarantaine RIVM, 2020; Brooks, et al. 2020, Webster et al. 2020) een goede manier te zijn om naleving van de thuisquarantaine te bevorderen. Jeske maakt slim gebruik van sociale netwerken (zoals buurtverenigingen, clubs, social media en andere netwerken) om praktische en sociale steun te organiseren.
Het helpt ook om goed voorbereid te zijn: zorg dus dat je in elk geval voor een paar dagen boodschappen in huis hebt en afspraken in je omgeving hebt gemaakt over boodschappen, de hond uitlaten of wie de kinderen naar school kan brengen.
2. Hoe houd ik mezelf bezig?
Daar zit je dan. Na urenlang filmpjes kijken ligt het grootste deel van de dag nog voor je. Wat nu? Jeske: “Wat ik heel fijn vind: een project starten. Iets dat niet in een dag klaar is, maar waar je langere tijd mee bezig bent. Het kan iets groots zijn als een herinneringenkast voor je dementerende oma, maar ook een eigen biertje brouwen of een moestuintje beginnen.” Of, zoals Jekse’s huidige project: een hele muur volhangen met kleine borduurwerkjes. "Wat zo’n project met je doet? Je hebt altijd iets om aan te werken en nog belangrijker: een doel, profijt en voldoening!”
Uit internationale literatuur blijkt dat het hebben van betekenisvolle activiteiten een positieve invloed hebben op het naleven van de thuisquarantaine of isolatie (Brooks, et al. 2020). Verveling kan versterkt worden als men de situatie nutteloos vindt of denkt dat het leven weinig betekenis heeft (Van Tilburg, Igou et al. 2013). Het is dus belangrijk om je tijd nuttig te vullen met bijvoorbeeld werk, maar ook de projecten die Jeske omschrijft waarbij je een langere tijd bezig bent en hierdoor zekere vaardigheden verbeterd.
3. Hoe houd ik mezelf overeind?
Daar zit je dan, helemaal alleen op de bank. Te piekeren. Wat nu? “Neem iemand in vertrouwen als je er even helemaal doorheen zit en dan niet per se een vriend of familielid. Soms praat je makkelijker tegen een buitenstaander, iemand die jou niet door en door kent. Via social media zijn er allerlei mogelijkheden. Jij kunt je hart luchten en je ‘belast’ er je vrienden of familie niet mee.”
Uit zowel de interviews als uit onderzoek blijkt dat quarantaine een negatief psychologisch effect heeft op mensen, zij ervaren o.a. verwarring, boosheid, frustratie, verveling en financiële zorgen (Interviews Quarantaine RIVM, 2020; Brooks et al., 2020). Het benadrukken van de altruïstische en sociale aard van de gedragingen (jij beschermt door je quarantaine heel veel anderen) kan mensen helpen om vol te houden.
Om mentaal zo goed mogelijk door de quarantaine te komen is het belangrijk dat je goed weet waarom de maatregelen nodig zijn, goed voor ogen hebt hoe lang de quarantaine gaat duren en je daarbij geen zorgen hoeft te maken over zaken zoals boodschappen en financiën (Brooks et al, 2020). Goede informatie en communicatie hierover is dus belangrijk. Kijk ook op Steunpunt Coronazorgen.
4. Hoe blijf ik in beweging?
Daar zit je dan, achter je bureau. Met spieren die pijn doen door het niksen. Wat nu? “Ook tijdens je werk of studie kun je beweegmomenten inplannen. Telefoneer terwijl je rondjes door het huis loopt, doe skippybal-workouts, zet geen kan koffie op je bureau, maar loop naar je koffiezetapparaat en leg wat gewichtjes op tafel. En ga boven naar het toilet, dan ben je alweer twee keer de trap op en af geweest!”
Uit het onderzoek van de Gedragsunit (RIVM, Naleving quarantaine en isolatie advies, 2020) bleek dat veel mensen behoefte hadden aan een frisse neus, sporten in de buitenlucht of graag willen werken aan hun conditie. Dit is ook heel begrijpelijk, 1 op de 3 Nederlanders is minder gaan sporten tijdens de coronapandemie (NOCNSF, 2020). Gelukkig kan je thuis ook gewoon in de tuin of op het balkon sporten. VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft zelfs enkele tips voor (digitale) thuissporten op een rijtje gezet:
- Het YouTube-kanaal van Alles over Sport: instructiefilmpjes voor iedereen die thuis sportoefeningen wil doen
- Golden Sports: sporttrainingen voor ouderen
- TOPFIT: sportoefeningen voor mensen met een beperking
5. Hoe houd ik familie en vrienden bij me?
Daar zit je dan, zonder de mensen die je graag zou zien. Wat nu? “Nee, je mag niet de deur uit voor bijvoorbeeld een filmavondje, maar je kunt wel samen naar hetzelfde programma kijken, ieder voor zich. En daarna ga je erover kletsen via de spraakmemo in WhatsApp bijvoorbeeld. Je kunt ook op afstand samen dingen doen. Zo houd ik mensen bij me”, aldus Jeske. Om meteen toe te geven dat de komende feestdagen een uitdaging worden. “Binnen vind ik spannender dan buiten, maar ik wil wel heel graag mijn ouders en schoonouders zien. Áls we het doen, dan hebben we allemaal tien dagen voor kerst zo weinig mogelijk contacten. We houden zeker twee meter afstand tot elkaar en we maken afspraken als ieder z’n eigen bakje lekkers in plaats van een grote schaal waar iedereen in graait. Als je met afspraken en gedrag besmetting voorkomt, waarom zou je het dan niet doen?”
Door samen (digitaal) activiteiten te blijven ondernemen kan je het gevoel van eenzaamheid tegengaan en vul je je tijd met betekenisvolle activiteiten, allemaal positieve kenmerken van een succesvolle quarantaineperiode.
Met dank aan
Met dank aan:
Jeske Troost & Tess Janssen (auteurs 'Hoe overleef ik dag in dag uit thuiszitten?')
Lynn Janssen (illustrator)
Bronnen:
- Brooks, S. K., et al. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet 2020: 395 (10227):912-20.
- NOC*NSF Sportdeelname Index effecten coronavirus, oktober 2002.
- RIVM (2020), Naleven van quarantaine en isolatie advies
- Rijksoverheid (2020). Quarantainefolder
- Van Tilburg, W. A., et al. (2013) In search of meaningfulness: Nostalgia as an antidote to boredom. Emotion 13(3): 450.
- Webster, R., et al. (2020). How to improve adherence with quarantine: Rapid review of the evidence, 183:163-9
Het interview is afgenomen in november 2020.