In Nederland komen hepatitis A en hepatitis B relatief weinig voor. Onder MSM (mannen die seks hebben met mannen) en sekswerkers komt hepatitis B iets vaker voor. Dit heeft te maken met (seksueel) gedrag. Daarom is er sinds 2002 een landelijk vaccinatieprogramma voor hepatitis B-risicogroepen. Het hepatitis B-vaccinatieprogramma (HBV-programma) voor risicogroepen richt zich op mannen die seks hebben met mannen (MSM) en sekswerkers (m/v/trans). Het doel is om de overdracht van hepatitis B onder deze risicogroepen te verminderen door vaccinatie en door personen op te sporen die, zonder dat zij het zelf weten, chronische hepatitis B hebben.
Vanaf 2 juni 2025 krijgen MSM (mannen die seks hebben met mannen) en MSM-sekswerkers binnen het HBV-programma voor risicogroepen een combinatievaccin tegen hepatitis A en B aangeboden. Dit met als doel om mogelijke hepatitis A-uitbraken onder MSM te voorkomen.
Hepatitis A kan worden overdragen via met het virus besmet voedsel of water maar ook door (anaal) seksueel contact of besmette seksspeeltjes. Hepatitis B kan worden overgedragen door onveilig seksueel contact, bloedcontact of bloedproducten.
Gratis vaccinatie risicogroepen
- Ben je MSM of MSM-sekswerker? Dan kun je je gratis laten vaccineren tegen hepatitis A en B.
- Ben je sekswerker en heb je heteroseksueel contact? Dan kun je je gratis laten vaccineren tegen hepatitis B. Het is niet nodig om je tegen hepatitis A te laten vaccineren vanwege dit sekswerk.
Je kunt online een afspraak maken via de websites van Man tot Man en sekswerk.info. Of ga naar een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) bij jou in de buurt.
Meer informatie is te vinden op:
- De website Man tot Man voor mannen die seks hebben met mannen (MSM).
- De website sekswerk.info van Soa Aids Nederland voor sekswerkers.
Rol RIVM, GGD en Soa Aids Nederland
Het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM coördineert het hepatitis B-vaccinatieprogramma voor risicogroepen. Het RIVM werkt hiervoor samen met GGD GHOR Nederland (Gemeentelijke / Gemeenschappelijke GezondheidsDienst – Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio), regionale GGD’en en Soa Aids Nederland:
- GGD GHOR Nederland is een belangrijke partner in de uitvoering van het vaccinatieprogramma. Zij behartigt de belangen van de GGD’en in het land en biedt expertise.
- De GGD’en coördineren het vaccinatieprogramma op regionaal niveau en bieden de vaccinatie aan de doelgroep aan.
- Soa Aids Nederland (SANL) geeft (online) voorlichting en werkt aan het tegengaan van de verspreiding van hiv (humaan immunodeficientievirus) en andere seksueel overdraagbare aandoeningen. SANL (Soa Aids Nederland) heeft programma’s voor het bereiken van sekswerkers en MSM. Daarnaast ondersteunen zij de GGD’en bij hun activiteiten.
Hepatitis B-registratiesysteem
Met het hepatitis B-registratiesysteem kunnen de betrokken organisaties de vaccinaties registreren, de voortgang monitoren, evalueren en rapporteren. Door het gebruik van een landelijke database zijn cliëntdossiers ook op andere locaties te raadplegen en aan te vullen. Bij technische problemen met registratie of bereikbaarheid van het systeem kunt u tijdens kantooruren bellen met de helpdesk via 088 689 8888, keuze 2. U kunt ook een mail sturen naar supportcenter@ssc-campus.nl, vermeld daarbij dat het om het HBV-registratiesysteem gaat.
HBV-Programmabericht EXTRA
Het HBV-Programmabericht EXTRA is een twee- of driejaarlijkse uitgave van het Vaccinatieprogramma hepatitis B-risicogroepen. Het geeft een overzicht van de activiteiten, resultaten en ontwikkelingen van het Vaccinatieprogramma hepatitis B-risicogroepen. De laatste versie beschrijft het programma in de jaren 2022 tot en met 2024: HBV-Programmabericht EXTRA 2022-2024.
De vorige uitgave van het HBV-Programmabericht EXTRA, het HBV-Programmabericht EXTRA 2019-2021, beschreef het vaccinatieprogramma in de coronaperiode.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen:
E-mail: hbvprogramma@rivm.nl
Telefoon: 088 689 7000