Hepatitis A is een ontsteking van de lever die wordt veroorzaakt door het hepatitis A-virus. Meestal verloopt de ziekte mild. In Nederland komt hepatitis A niet vaak voor.

Hoe herken ik hepatitis A?

Bij kinderen tot 6 jaar geeft het hepatitis A-virus bijna geen klachten. Ook bij volwassenen kan hepatitis A zo mild verlopen, dat iemand het niet merkt.

Als iemand wel ziek wordt, zijn de klachten bijvoorbeeld:

  • vermoeidheid
  • afvallen
  • zich ziek voelen
  • minder zin in eten
  • misselijkheid
  • diarree
  • koorts
  • buikpijn

Een volwassene met hepatitis A heeft meestal ook geelzucht:

  • de huid en het oogwit worden geel;
  • de urine wordt donker als cola;
  • de ontlasting krijgt een grijs-witte kleur.

Niet iedereen met hepatitis A zal al deze klachten krijgen. Heel soms wordt iemand levensbedreigend ziek.

Hepatitis A duurt meestal niet langer dan zes weken. Ongeveer één op de tien tot één op de zeven patiënten houdt tot zes maanden lang klachten of krijgt tijdelijk opnieuw klachten. Iemand is dan moe en lusteloos, en kan soms slecht tegen vet, alcohol en tabak. Hepatitis A wordt nooit chronisch.

Welke mensen lopen meer kans om erg ziek te worden van hepatitis A?

Sommige mensen hebben meer kans om ernstig ziek te worden van hepatitis A:

  • Mensen die al een ziekte aan de lever hebben.
  • Mensen die een chronische ziekte hebben, zoals diabetes en hart- en vaatziekten.
  • Mensen met hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficientievirus).

Hoe krijg ik hepatitis A?

Hepatitis A is erg besmettelijk. Het virus zit in de ontlasting van iemand die besmet is.

Na bezoek aan het toilet kan het virus op bijvoorbeeld de wc-bril, spoelknop, kraan of deurklink zitten. Hierdoor kan het virus via de handen in de mond terechtkomen. Via de handen kan het virus ook op eten, bestek, servies en speelgoed terechtkomen.

U kunt ook besmet raken door het eten van ongekookte (rauwe) en besmette groenten of fruit, garnalen en schaal- of schelpdieren, zoals mosselen.

Ook overdacht via (anaal) seksueel contact of besmette seksspeeltjes is mogelijk.

Mensen met hepatitis A kunnen anderen besmetten vanaf één week voordat ze geelzucht of koorts krijgen, tot één week na het begin van de geelzucht of koorts. Ook mensen die niet ziek worden van het virus, zijn besmettelijk. Tussen besmet raken en ziek worden zitten veertien tot vijftig dagen. Gemiddeld is dit 28 dagen.

Iemand die hepatitis A heeft gehad, kan het niet nog een keer krijgen.

Hoe voorkom ik hepatitis A?

Er is een vaccin tegen hepatitis A. Dat wordt vooral gegeven aan reizigers naar landen waar hepatitis A veel voorkomt. Soms is het ook zinvol om contacten van een hepatitis A-patiënt te vaccineren, bijvoorbeeld de huisgenoten. Het vaccin werkt goed en is veilig. Meer informatie hierover vindt u op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) of bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) of een reizigersadvies- en vaccinatiebureau in uw regio.

Verder kan goede hygiëne helpen om verspreiding van het virus te beperken.

Is hepatitis A te behandelen?

Hepatitis A gaat vanzelf over, zonder medicijnen. U kunt zich wel erg lang moe voelen. Zolang u klachten heeft, is het beter om geen alcohol te drinken.

Wanneer u of anderen in uw huis klachten krijgen die op hepatitis A lijken, ga dan naar de huisarts. Die kan onderzoeken of u hepatitis A heeft.

Hoe vaak komt hepatitis A voor in Nederland?

In Nederland is ongeveer 10% van de jongvolwassenen ooit besmet geweest met het hepatitis A-virus. Daarna zijn zij levenslang beschermd tegen de ziekte. Volwassenen lopen de besmetting meestal op via kinderen of tijdens een reis naar een land waar hepatitis A veel voorkomt, zoals in het Middellandse Zeegebied (vooral in Egypte en Turkije) en ontwikkelingslanden. De kans op besmetting is in deze landen veel groter dan in Nederland.

Kan iemand met hepatitis A naar een kinderopvang, school of werk?

Heeft uw kind (0-4 jaar) in het buitenland hepatitis A gekregen? En is het tussen de besmetting en het ziek worden niet naar de kinderopvang geweest? Dan moet uw kind thuisblijven tot één week na het begin van de geelzuchtklachten.

Is uw kind al naar de kinderopvang geweest terwijl het hepatitis A had? Dan hoeft uw kind niet thuis te blijven. De rest van de groep is waarschijnlijk al besmet. Meld het wel bij de pedagogisch medewerker en huisarts.

Gaat uw kind naar school en heeft het hepatitis A? Dan moet uw kind thuisblijven tot één week na het begin van de geelzuchtklachten.

Werkt u in de zorg met direct patiëntcontact, of in de voedselbereiding? Dan moet u thuisblijven tot één week na het begin van de geelzuchtklachten. Overleg hierover met uw bedrijfsarts of de GGD.

Wat is hepatitis A?

Hepatitis A is een leverontsteking die wordt veroorzaakt door een
virus. Kinderen tot 5 jaar krijgen nauwelijks klachten van dit virus, maar volwassenen wel.

De klachten zijn vermoeidheid, koorts, soms pijn in de bovenbuik en misselijkheid. Bij volwassenen gaat hepatitis A meestal gepaard met geelzucht, waarbij het oogwit en de huid geel kleuren. De klachten kunnen enkele weken duren. Als je hepatitis A gehad hebt, blijf je levenslang beschermd tegen de ziekte.

Je kunt hepatitis A krijgen door contact met ontlasting van een besmet persoon. Bijvoorbeeld na toiletbezoek, of door besmet eten en drinken. Daarom is het belangrijk je handen te wassen voor het eten, voor het klaarmaken van eten en na een toiletbezoek.

Er is een vaccinatie beschikbaar. Deze wordt aanbevolen aan reizigers naar landen waar hepatitis A veel voorkomt.

Kijk voor meer informatie op www.rivm.nl/hepatitis-a

Ervaring met hepatitis A

(Beeldtitel: Hepatitis A. In een tuin staan allerlei soorten beeldjes. Hetty Koppenaal:)

AFRIKAANS GEZANG EN GETROMMEL

HETTY KOPPENAAL: Ik heb met m'n gezin in het verleden drie jaar in Afrika gewoond.
En we waren niet gevaccineerd voor hepatitis A want dat bestond toen nog net niet.
En ik moet het op het eind daar hebben opgelopen omdat ik, toen we terugkwamen in Nederland, na een paar weken ziek werd.
Op een gegeven moment, omdat mensen tegen me zeiden: Wat zie je er bruin uit.
En, ja, gelig, groenig bijna. Het viel wel op.
En op een gegeven moment, ik zie mezelf zo nog zitten op het toilet zag ik dat m'n ontlasting helemaal licht was.
Dus toen dacht ik: dat is niet goed.
En toen ben ik naar de huisarts gegaan en die heeft bloed getest en toen bleek ik besmettelijke geelzucht te hebben, noemde hij dat.
Ik ben zelf toen ik geel werd, heb ik me niet echt ziek gevoeld.
En dat heeft al bij al een week of twee geduurd.
Toen voelde ik me eigenlijk, ja, nog steeds goed maar toen was die geelheid ook minder.
Mijn man werd een paar weken daarna ziek en die is echt heel ziek geweest.
BAS BOOGMANS: Hepatitis A is een besmettelijke leverontsteking veroorzaakt door een virus.
Er zijn verschillende soorten hepatitis.
Bij hepatitis A gaat het om een virus dat via ontlasting, eten en drinkwater kan worden overgedragen.
Iedereen die niet ingeënt is, kan hepatitis A krijgen.
In Nederland komt de ziekte weinig voor.
Wanneer mensen ziek worden van hepatitis A zijn dit meestal mensen die op reis zijn geweest in een land waar hepatitis A veel voorkomt zoals Turkije, Marokko en tropische gebieden.
U kunt zich voor u op reis gaat, laten inenten tegen hepatitis A.
Hepatitis A zit in de ontlasting van besmette personen.
Daarom is handen wassen vooral belangrijk na het toiletbezoek en voordat u eten gaat klaarmaken.
Wanneer u de handen niet goed wast, kan het virus andere mensen ziek maken.
Water, eten of eetgerei dat met besmette handen is aangeraakt zorgt voor verspreiding.
Als het hepatitis A-virus in uw mond komt, raakt u besmet.
Bij hepatitis A krijgt u klachten, zoals moeheid, misselijkheid, koorts pijn rechtsboven in de buik, een gele huid, geel oogwit donkere urine en lichte ontlasting.
De klachten duren meestal één tot drie weken.
De gele kleur en moeheid kunnen enkele weken tot maanden duren.
Kleine kinderen hebben meestal geen klachten.
De ziekte gaat vanzelf over.
Als u hepatitis A heeft, moeten uw huisgenoten ertegen worden ingeënt.
Ik was eerst wel verbaasd dat ik het opliep, want ik heb er toen wat over gelezen en je loopt het dus op door slechte hygiëne en door, in feite, dat je poep van iemand in je mond krijgt.
Dus dan heb je je handen niet goed gewassen of die ander.
En wij letten toch wel erg op hygiëne.
Maar goed, blijkbaar kan het toch gebeuren, ook al zit je in een omgeving die klopt.
Je bent afhankelijk van anderen.
Dus als iemand jou een hand geeft die z'n handen niet gewassen heeft dan kun je het krijgen. Als je in een duur hotel zou zitten dan denk je: nou, hier loop ik niks op.
Dan kan de kok het je ook nog geven, als hij z'n handen niet goed wast.
Ik wou dat er toen al inentingen waren geweest tegen deze ziekte want het was toch niet fijn om het in het gezin te hebben.
Dus als me nu weer zoiets zou overkomen, dan zou ik echt eerst m'n prikken halen en ik ben blij dat dat nu wel kan.

(Beeldtekst: In samenwerking met Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Hepatitis A. Thuisartsfilm van thuisarts.nl.)

HET AFRIKAANSE GEZANG EN GETROMMEL SPEELT VERDER