Kinkhoest is een erg besmettelijke ziekte, veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. De bacterie maakt een gifstof aan, waardoor hoestbuien ontstaan. Deze hoest kan maandenlang aanhouden. De ziekte wordt daarom ook wel de ‘100 dagenhoest’ genoemd. In Nederland kunnen kinderen en zwangeren vaccinaties tegen kinkhoest krijgen. Hierdoor overlijden veel minder kinderen aan kinkhoest.
Bescherm je baby tegen kinkhoest. Haal de kinkhoestprik voor zwangeren.
Zwangeren in Nederland krijgen de kinkhoestprik aangeboden. Met deze vaccinatie beschermt de zwangere de baby en zichzelf tegen kinkhoest.
Hoe herken ik kinkhoest?
Zo herkent u kinkhoest:
- Kinkhoest begint vaak met klachten die lijken op een gewone neusverkoudheid.
- Na 1 tot 2 weken begint het hoesten. Het hoesten wordt steeds erger, vooral ’s nachts. Het kan een opvallend blaffende hoest zijn, waarbij iemand taai slijm ophoest.
- Het lange hoesten kan gevolgd worden door een piepende inademing.
- Soms moet de patiënt overgeven.
- Kinkhoest kan leiden tot een longontsteking.
- Na een paar weken wordt het hoesten langzaam minder.
Sommige mensen met kinkhoest hebben andere klachten. Oudere (gevaccineerde) kinderen en volwassenen hoesten vaak alleen lange tijd.
Kinkhoest is vooral gevaarlijk voor baby’s. Zij raken uitgeput door het hoesten en drinken dan niet meer. Het vele hoesten zorgt ook voor een gebrek aan zuurstof. Hierdoor kan er een hersenbeschadiging ontstaan. Soms hoesten baby's met kinkhoest niet, maar stoppen ze af en toe met ademhalen. Daardoor kunnen ze blauw aanlopen. Meer dan de helft van de baby’s met kinkhoest wordt in het ziekenhuis opgenomen. Heel soms overlijdt een baby aan kinkhoest.
Hoe krijg ik kinkhoest?
Mensen kunnen elkaar besmetten via hoesten en niezen. Er komen dan kleine druppels met de bacterie in de lucht. Andere mensen kunnen de druppels inademen en zo besmet raken. Kinkhoest is het meest besmettelijk aan het begin van de ziekte. Iemand weet dan vaak nog niet dat hij kinkhoest heeft. De besmettelijkheid duurt tot 3 weken na het begin van de hoestbuien. De tijd tussen besmetting en de eerste verschijnselen is meestal 7 tot 10 dagen.
Baby's worden vaak besmet door de ouders, broertjes of zusjes in het gezin. Als een zwangere rond de bevalling kinkhoest krijgt, kan zij de baby na de geboorte besmetten. Als de moeder niet tijdens de zwangerschap is gevaccineerd (de 22 wekenprik), is de baby nog niet beschermd. De baby kan dan makkelijk ziek worden.
Iemand kan verschillende keren in zijn leven kinkhoest krijgen. Heeft u nog niet zo lang geleden kinkhoest gehad, of bent u gevaccineerd tegen de ziekte? Dan bent u tijdelijk beschermd.
Hoe voorkom ik kinkhoest?
Sinds 1957 krijgen alle kinderen in Nederland vaccinaties tegen kinkhoest aangeboden via het Rijksvaccinatieprogramma . Vaccinatie geeft bescherming voor een aantal jaren, maar niet volledig. Daarom worden niet alleen baby's, maar ook jonge kinderen gevaccineerd tegen kinkhoest. Dankzij vaccinatie is het aantal sterfgevallen door kinkhoest tegenwoordig erg laag. Jonge baby’s die nog geen vaccinatie hebben gehad, kunnen ernstig ziek worden door kinkhoest. Ze kunnen er zelfs aan overlijden.
Om kinkhoest bij jonge baby’s te voorkomen en verspreiding te beperken, gelden de volgende adviezen.
Voor zwangeren
- Bescherm jezelf en je pasgeboren baby tegen kinkhoest met een kinkhoestvaccinatie (22 wekenprik) tijdens de zwangerschap.
- Zorg dat je als je hoogzwanger bent geen contact hebt met mensen die hoesten of snotteren.
Voor ouders van jonge baby’s
- Bescherm je baby tegen kinkhoest met de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma. Haal deze vaccinaties op tijd.
- Is je baby (nog) niet beschermd door vaccinatie en zijn er gezinsleden die klachten hebben die bij kinkhoest kunnen passen, zoals gierende hoestaanvallen of ernstig hoesten? Of hoestbuien bij een gezinslid die contact heeft gehad met een patiënt met kinkhoest? Neem dan contact op met de huisarts.
Voor mensen die hoesten en snotteren
-
Blijf uit de buurt bij hoogzwangeren en baby’s.
Hygiëne
Goede hygiëne helpt om verspreiding van kinkhoest te beperken. Hoest en nies in je elleboog en was vaak en goed je handen met water en zeep.
Is kinkhoest te behandelen?
De huisarts kan een test doen om na te gaan of iemand kinkhoest heeft. De huisarts kan ook zeggen of een behandeling met antibiotica nodig is. Maar als duidelijk is dat iemand kinkhoest heeft, heeft het lichaam de bacterie vaak zelf al opgeruimd. Behandeling met antibiotica heeft dan geen zin meer. Het hoesten kan dan nog wel even duren. Mensen die last hebben van de klachten kunnen hoestdrank of neusdruppels gebruiken. Neem contact op met de huisarts:
- als er iemand met kinkhoest in het gezin is en uw baby is niet beschermd
- als er iemand met kinkhoest in het gezin is en u bent hoogzwanger.
De huisarts kijkt dan of alle gezinsleden antibiotica nodig hebben, zodat de (aanstaande) baby geen kinkhoest krijgt.
Hoe vaak komt kinkhoest voor in Nederland?
Voor de invoering van vaccinatie tegen kinkhoest in 1957 stierven elk jaar ongeveer 200 kinderen aan de ziekte. Sinds 1996 komt kinkhoest vaker voor, ook bij volwassenen. Dit komt omdat de bacterie van structuur is veranderd. Daardoor kunnen mensen makkelijker ziek worden, ook als ze gevaccineerd zijn. In 2012 was er een piek met 83 meldingen op elke 100.000 mensen. Elke 2 tot 4 jaar is er een piek in het aantal kinkhoestmeldingen. Het RIVM houdt de verspreiding van kinkhoest goed in de gaten en meldt de actuele situatie op de website.
Kan iemand met kinkhoest naar een kinderopvang, school of werk?
Voelt een kind zich goed? Dan kan het gewoon naar de kinderopvang of school. Kinkhoest is al besmettelijk voordat iemand weet dat hij kinkhoest heeft. Thuisblijven helpt niet om te voorkomen dat anderen ziek worden.
Heeft uw kind kinkhoest? Vertel het dan aan de pedagogisch medewerker of de leerkracht. Zij kunnen in overleg met de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) andere ouders informeren. Ouders kunnen dan letten op de klachten van kinkhoest bij hun kind en bij klachten naar de huisarts gaan
Een volwassene met kinkhoest die zich goed voelt, kan gewoon werken. Werkt u met baby’s of in de zorg? Dan moet u eerst overleggen met de bedrijfsarts of GGD of met uw werkgever voor u weer gaat werken.
Deurbriefjes
deurbriefje
Video's over kinkhoest
Wat is kinkhoest?
Kinkhoest noemen ze ook wel de 100 dagen hoest.
Door te hoesten kun je een ander besmetten met de kinkhoestbacterie.
Als je besmet bent, word je na twee weken verkouden.
Soms met lichte koorts. Daarna krijg je erge hoestbuien.
Voor baby’s is kinkhoest gevaarlijk.
Van het hoesten raken ze zo uitgeput dat ze moeite krijgen met ademhalen.
De longen kunnen onherstelbaar beschadigen en door zuurstoftekort kan blijvende hersenbeschadiging ontstaan.
Antibiotica helpen alleen in de eerste weken van de kinkhoest infectie, tijdens de verkoudheid en ik het begin van het hoesten.
De laatste 20 jaar komt kinkhoest weer meer voor.
Dat komt omdat de bacterie is veranderd, waardoor het vaccin minder goed werkt.
Kinderen krijgen in hun eerste jaar drie keer een inenting en in hun vijde jaar nog eentje.
Zwangere vrouwen krijgen een inenting aangeboden om hun kind direct vanaf de geboorte te beschermen.
Meer weten? Kijk op rijksvaccinatieprogramma.nl
Kinkhoest en zwanger
In deze video wordt u door een huisarts uitgelegd waarom u de kinkhoestprik aan het eind van de zwangerschap kan nemen.
Als je kinkhoest hebt
(Beeldtitel: Kinkhoest. Een vrouw en een jongetje zitten bellen te blazen. Jasper:)
LEVENDIGE MUZIEK
JASPER: Toen ik kinkhoest had, was dat helemaal niet fijn want als je ging bellenblazen, dan deed je...
GEHOEST
En dat is echt niet fijn.
En later werd dat ook steeds pijnlijker.
En je kon gewoon echt niet slapen.
En de volgende dag was je echt moe.
En, ja, het was gewoon niet leuk.
SASKIA: Een aantal jaren geleden waren we op het strand aan het slapen en mijn zoon die begon te hoesten, te hoesten en te hoesten en met name de nachten, drie nachten achter elkaar.
Na een week begon ik ook te hoesten.
Dan weer twee weken was ik snip- en snipverkouden.
Toen kwam het hoesten met heel veel slijm.
En je zag echt de fases die Jasper net achter de rug had.
Als hij net verkouden was geweest, in die drie maanden werd ik verkouden en begon bij hem weer de hoest.
DEBBY KEUKEN: Kinkhoest is een besmettelijke ziekte.
Mensen krijgen het door een bacterie.
Iemand met kinkhoest kan de bacterie overdragen door niezen of hoesten.
De kleine druppeltjes uit de mond of keel worden dan door anderen ingeademd.
Kinkhoest begint met een verkoudheid, niezen, lichte koorts en prikkelhoest.
Na twee weken ontstaan hevige, plotseling opkomende hoestbuien.
Hierbij kan iemand veel helder, taai slijm ophoesten.
Tijdens de hoestbui moet iemand soms kokhalzen, overgeven of loopt blauw aan.
De hoestbui eindigt vaak met een lange, piepende inademing.
De hoestbuien zijn erg vermoeiend.
Na enkele weken worden de hoestbuien minder heftig.
Alles bij elkaar kan het hoesten zes tot acht weken duren, soms zelfs langer.
In Nederland worden alle kinderen uitgenodigd voor inentingen tegen kinkhoest.
Toch komt kinkhoest regelmatig voor bij kinderen en volwassenen.
Bij mensen die zijn ingeënt, zijn de klachten van kinkhoest wel minder ernstig.
Kinkhoest gaat bij volwassenen en de meeste kinderen vanzelf over.
Meestal zijn medicijnen niet nodig.
Rust kan ervoor zorgen dat u wat minder hoestaanvallen krijgt.
Maar u hoeft niet in bed te blijven.
Kinkhoest is al besmettelijk voordat iemand weet dat hij kinkhoest heeft.
Thuisblijven helpt dus niet om te voorkomen dat anderen kinkhoest krijgen.
Als u kinkhoest heeft, zorg dan dat u uit de buurt blijft van baby's jonger dan één jaar.
Baby's hebben vaak nog niet alle inentingen tegen kinkhoest gehad en kunnen van kinkhoest ernstig ziek worden.
Stel je erop in dat je de komende drie maanden bezig bent met kinkhoest en dat de nachten heel erg vermoeiend zijn dat je weet dat het je dagelijkse leven gaat beïnvloeden.
Dat is de aller-, aller-, allerbelangrijkste boodschap die ik mee zou willen geven. Weet ook dat het weer overgaat.
(Beeldtekst: In samenwerking met Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kinkhoest. Thuisartsfilm van thuisarts.nl.)
DE LEVENDIGE MUZIEK SPEELT VERDER EN STOPT DAN
This information in English