Beschrijving

Het programma Samen Ouder Worden is in 2020 van start gegaan met 40 lokale trajecten in 36 gemeenten (figuur 1). In 8 gemeenten is extra inzet op intergenerationeel contact en/of op migrantenouderen (deze tellen mee als 4 lokale trajecten; NOV Nederlandse Orthopaedische Vereniging (Nederlandse Orthopaedische Vereniging), 2021). In het programma Samen Ouder Worden slaan elf (vrijwilligers)organisaties en Vereniging NOV de handen ineen om met vrijwillige inzet de verbinding tussen mensen te versterken en zo bij te dragen aan zinvol ouder worden.

Er zijn vier doelstellingen geformuleerd:
• Verbeteren van de uitvoering zodat activiteiten van vrijwilligersorganisaties nog beter aansluiten bij de wensen en behoeften van ouderen.
• Bewerkstelligen van toekomstbestendige vrijwillige hulp en dienstverlening door het werven, toerusten en begeleiden van vrijwilligers die structureel inzetbaar zijn voor de hulp aan ouderen.
• Versterken van de (lokale) positie van vrijwilligersorganisaties en de samenwerking met lokale overheden en instellingen.
• Versterken van de faciliterende rol van landelijke vrijwilligersorganisaties ten aanzien van hun lokale afdelingen en geledingen.

Aansluiting Programma Langer Thuis

Deze indicator geeft inzicht in de uitwerking van doelstelling 3 van actielijn 2: Samenwerking formele en informele zorg versterken.

Verdieping

Er zijn twee instrumenten om het programma te monitoren: De lokale monitor (1) en de Universiteit voor Humanistiek (2). De lokale monitor is voor het eerst in oktober 2020 uitgezet. De belangrijkste bevindingen van deze meting:

• Het bevestigt het beeld dat de coronacrisis soms in positieve en soms in negatieve zin het lokale traject heeft beïnvloed. In positieve zin omdat het belang van vrijwillige inzet meer wordt gezien. In negatieve zin omdat activiteiten zijn uitgesteld en ouderen moeilijker te bereiken zijn.
• Meer dan de helft van de programmamedewerkers vindt dat ze met het Programma Samen Ouder Worden in staat zijn goed in te spelen op de wensen en behoeften van ouderen.
• Het Programma heeft een nieuwe impuls gegeven aan nieuwe activiteiten voor en door ouderen.
• Het programma heeft de samenwerking en afstemming tussen vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke organisaties en de gemeente verbeterd. 
• Ouderen merken zelf nog te weinig van het programma.
• Er is meer ondersteuning nodig voor vrijwilligers.
• Programmamedewerkers hebben behoefte aan training en kennis over het bieden van online ondersteuning.

De Universiteit voor Humanistiek doet onderzoek naar werkzame bestanddelen: wat werkt en waarom? Hoe vrijwilligerswerk bijdraagt aan zinvol ouder worden. Het aanboren van vrijwillige energie onder senioren en gepensioneerden, is een groot thema. Onderzoek naar motieven en opvattingen over actief worden en blijven onder (bijna) gepensioneerden biedt inzicht en aanknopingspunten om talenten en mogelijkheden van ouderen (beter) te koppelen aan bijvoorbeeld vrijwillige inzet. In 2020 is een dergelijk onderzoek voor het eerst uitgevoerd in het lokale traject van Amersfoort, in 2021 krijgt dit type onderzoek een vervolg.

Figuur 1: Gemeenten (36) met lokale pilots (40) binnen het programma Samen Ouder Worden.
In blauw de gemeenten met extra inzet op intergenerationeel contact en/of op migrantenouderen.

Referenties

Movisie. Rapport Nulmeting Programmamedewerkers, Movisie, maart 2021.
Vereniging NOV. Samen ouder worden. Lokale trajecten. Geraadpleegd op 6-5-2021.
Vereniging NOV. Platform vrijwillige inzet. Verhalen Samen ouder worden. Geraadpleegd
op 2-6-2021.