Veilige materialen, producten en processen zijn een voorwaarde voor een circulaire economie en een veilige leefomgeving. Het RIVM werkt aan de ontwikkeling en invoering van Safe-by-Design, een aanpak die kan helpen deze doelen te bereiken. Daarnaast adviseert en ondersteunt het RIVM verschillende ministeries en de EU (Europese Unie) bij hun inzet om de Safe-by-Design aanpak uit te voeren.
Van een groot aantal nanomaterialen is niet goed bekend of ze schadelijk zijn voor mens of milieu. Dit vraagt om nieuwe en slimme manieren die de onzekerheid over de veiligheid van nanomaterialen kleiner maakt. Safe-by-Design kan daarbij zeer behulpzaam zijn. Het kan helpen om op een slimme manier veilige innovaties te ontwikkelen. Safe-by-Design heeft als doel om de risico’s voor volksgezondheid en milieu zo klein mogelijk te maken. Dit doe je door risico’s aan het begin van het innovatieproces in kaart te brengen.
Wat is Safe-by-Design?
Safe-by-Design houdt in dat productontwikkelaars veiligheid in een zo vroeg mogelijke fase van product- en procesontwikkeling meenemen. Met deze aanpak kunnen we mogelijk risico’s voor milieu en gezondheid voorkomen. Daarmee kan het een rol hebben bij de inzet voor een duurzame, gezonde en veilige leefomgeving. Safe-by-Design richt zich op de veiligheid van materialen en producten. Maar ook op de bijbehorende processen gedurende de hele levenscyclus. Van de onderzoeksfase en ontwikkeling tot de productie, gebruik, hergebruik en afvalfase.
Safe-by-Design-aanpak van het RIVM
Het RIVM heeft een Safe-by-Design-aanpak ontwikkeld om tot veilige nanomaterialen en nanotechnologische processen te komen. En het RIVM brengt dit onder de aandacht van de internationale gemeenschap via de OESO. De aanpak heeft drie punten om op te letten:
- Veilige materialen en producten, gericht op veiligheid voor mens en milieu.
- Veilige productie, gericht op het afwenden van risico's op de werkplek en het vermijden van afval.
- Veilig gebruik en einde levensduur van producten. De aanpak is erop gericht dat je blootstelling aan het nanomateriaal uit het product voorkomt. Ook tijdens het gebruik en na het weggooien van het product.
Wat doet de overheid aan Safe-by-Design?
Safe-by-Design maakt deel uit van het milieubeleid waar de overheid op inzet. Een schone, gezonde en veilige leefomgeving. Dat is het doel van de overheid, waarbij het RIVM adviseert en ondersteuning biedt. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft het volgende genoemd om het doel te halen:
- Milieu- en veiligheidsrisico’s zijn verwaarloosbaar klein
- Risico’s zo vroeg mogelijk signaleren en aanpakken
- Stoffen, materialen, producten en processen maken die intrinsiek veilig zijn (Safe-by-Design)
Op de Safe-by-Design website van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is meer informatie over Safe-by-Design te vinden. Hier zijn ook documenten, links, kamerbrieven en publicaties over Safe-by-Design opgenomen.
Circulaire economie en Safe-by-Design
Safe-by-Design is een belangrijke voorwaarde voor de circulaire economie. Dit is een economisch systeem dat zuinig omgaat met grondstoffen. De grondstoffen moeten duurzaam worden gewonnen. Maar je kijkt ook of er minder grondstoffen per product nodig zijn. En je hergebruikt of verwerkt de grondstoffen zo veel mogelijk tot iets anders nadat een product is weggegooid. Alles wat je ontwerpt en wilt hergebruiken moet veilig zijn voor mens en milieu. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor nanomaterialen.
Duurzaamheid en Safe-by-Design
Ook bij duurzaamheid speelt Safe-by-Design een grote rol. Nog lang niet alle productieketens zijn duurzaam en veilig. Dat kan zijn omdat er veel energie nodig is voor recycling. Of omdat producten gevaarlijke stoffen bevatten die dan in het milieu kunnen belanden. Aandacht voor duurzaamheid en Safe-by-Design is ook nodig voor de productie van nanomaterialen. Het RIVM heeft de expertise in huis om te beoordelen