Nationale veiligheid gaat over alle opzettelijke en niet-opzettelijke risico’s en dreigingen die kunnen leiden tot maatschappelijke ontwrichting in Nederland. Van overstroming tot terrorisme en van een grieppandemie tot een cyberaanval. Nederland bereidt zich op verschillende manieren voor om deze dreigingen of risico’s voor onze maatschappij zoveel mogelijk te beperken.
Het Analistennetwerk Nationale Veiligheid ( ANV (Analistennetwerk Nationale Veiligheid )) is een kennisnetwerk dat sinds 2011 analyses maakt van risico’s en bedreigingen voor de Nationale Veiligheid. Wat zijn de komende jaren de grootste bedreigingen voor onze nationale veiligheid? Welke lange termijn ontwikkelingen gaan onze veiligheid op den duur raken? Hoe hangen risico’s met elkaar samen? Door middel van risicoanalyses, horizonscans en themastudies geeft het ANV antwoord op dergelijke vragen.
Zes veiligheidsbelangen
Om in het beleid nationale veiligheid en maatschappelijke ontwrichting vorm te geven, zijn zes nationale veiligheidsbelangen vastgelegd. De nationale veiligheid is in het geding wanneer één of meerdere nationale veiligheidsbelangen ernstig worden bedreigd.
- Territoriale veiligheid; Het ongestoord functioneren van het Koninkrijk der Nederlanden en haar EU (European Union )- en NAVO bondgenoten als onafhankelijke staten in brede zin, dan wel de territoriale veiligheid in enge zin.
- Fysieke veiligheid; Het ongestoord functioneren van de mens in het Koninkrijk der Nederlanden en zijn omgeving
- Economische veiligheid; Het ongestoord functioneren van het Koninkrijk der Nederlanden als een effectieve en efficiënte economie.
- Ecologische veiligheid; Het ongestoord blijven voortbestaan van de natuurlijke leefomgeving in en nabij het Koninkrijk der Nederlanden.
- Sociale en politieke stabiliteit; Het ongestoorde voortbestaan van een maatschappelijk klimaat waarin individuen ongestoord kunnen functioneren en groepen mensen goed met elkaar kunnen samenleven binnen de verworvenheden van de democratische rechtstaat en daarin gedeelde waarden.
- Internationale rechtsorde en stabiliteit; Het functioneren van het internationale stelsel van normen en afspraken, gericht op internationale vrede en veiligheid en van staten grenzend aan het Koninkrijk en de Europese Unie.
Analistennetwerk Nationale Veiligheid
Het ANV (Analistennetwerk Nationale Veiligheid ) bestaat uit een vaste kern van zeven organisaties (de Taakgroep). Deze zeven instellingen dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de inhoudelijke kwaliteit van de analyses. Specifieke, aanvullende expertise kan ook worden geleverd door andere organisaties in het netwerk (de ring). Dat zijn kennisinstellingen, diensten, bedrijven en onderzoeksbureaus die, afhankelijk van de kennisvraag, worden ingeschakeld bij de productie van (specifieke) analyses van nationale veiligheidsonderwerpen. Het ANV werkt in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het RIVM voert het secretariaat van het ANV.
De vaste kern van het analistennetwerk bestaat uit:
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (tevens Secretariaat van het netwerk)
- Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD)
- Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD)
- Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)
- Stichting Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael
- SEO Economisch Onderzoek
- Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie (WODC)
Het ANV heeft als taak om verschillende soorten analyses te maken:
- Analyses van risico’s en dreigingen: in de ‘Rijksbrede Risicoanalyse nationale veiligheid’ zijn risico’s en dreigingen uitgewerkt en beoordeeld op impact en waarschijnlijkheid. Hiervoor is gebruik gemaakt van de methodiek uit de leidraad risicobeoordeling
- Analyses van trends en ontwikkelingen in (risico’s voor) Nationale Veiligheid. Deze analyse wordt de Horizonscan Nationale Veiligheid genoemd.
- Thematische verdiepingsstudies en challenges waarbij op één specifiek vraagstuk wordt ingezoomd. Zo heeft het ANV in de afgelopen jaren verkenningen uitgevoerd naar georganiseerde criminaliteit, Artificial Intelligence (AI) en naar de risico’s van de energietransitie, altijd vanuit het perspectief van de nationale veiligheid.
Rijksbrede Risicoanalyse (2022)
- De gevolgen van de Russische oorlog in Oekraine voor de nationale veiligheid van het Koninkrijk der Nederlanden
- Hoofdrapport Rijksbrede Risicoanalyse nationale veiligheid (RbRa 2022)
- Dutch National Risk Assessment 2022
- Themarapportage infectieziekten (2022)
- Themarapportage klimaat- en natuurrampen (2022)
- Themarapportage zware ongevallen (2022)
- Themarapportage polarisatie, extremisme en terrorisme (2022
- Themarapportage ongewenste inmenging en beïnvloeding democratische rechtsstaat, incl erratum (2022)
- Themarapportage internationale en militaire dreigingen (2022)
- Themarapportage economische dreigingen (2022)
- Themarapportage cyberdreigingen (2022)
- Themarapportage bedreiging vitale infrastructuur (2022)
- Themarapportage Rijksbrede Risicoanalyse Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden (2022)
- Leidraad risicobeoordeling Rijksbrede Risicoanalyse nationale veiligheid (2022)
Themastudies
- Sensitieve Technologie (2022)
- Georganiseerde criminaliteit (2021)
- Artificial Intelligence in de context van de nationale veiligheid (2020)
- Bijlage 3 concept map AI in de context van nationale veiligheid (2020)
- Verkenning risico's energietransitie (2019)
- Hybride conflictvoering (Engels) (2018)
- Economische veiligheid vooruitblik 2025 (2016)
- Toekomstverkenning cyberdomein 2022 (2015)
- Antimicrobacteriële resistentie (2014)
- Technologieverkenning nationale veiligheid (2014)