Het duurt gemiddeld ongeveer 40 jaar voordat amfibool-asbest na inademing kan leiden tot borst- en longvlieskanker (mesothelioom). Leeftijd op het moment van blootstelling, is dan ook van invloed op de kans dat er (nog) kanker kan ontstaan. Het komt incidenteel voor dat werknemers een korte periode teveel van deze asbestsoort inademen. In dat geval moet ook leeftijd in de risicobeoordeling meegenomen worden. Voor andere vormen van asbest volstaat de bestaande methode om de kans op kanker bij een korte blootstelling aan te hoge concentraties asbest te bepalen. Dat concludeert het RIVM in het rapport ‘Risicobepaling van een kortdurende beroepsmatige blootstelling aan asbest'.
Soorten asbest en kanker
Asbest kan kanker veroorzaken. De belangrijkste vormen zijn borst- en longvlieskanker (mesothelioom) en longkanker. In Nederland is gebruik van asbest daarom verboden. Door hun beroep kunnen mensen zonder het weten, incidenteel, een korte periode (bijvoorbeeld een paar maanden) een te hoge concentratie asbest inademen. Bijvoorbeeld als ze werken met oudere materialen waarvan niet bekend is dat er asbest in zit.
De twee meest toegepaste soorten asbest in Nederland zijn chrysotiel (80-90%) en amfibool (10-20%). Inademing van amfibool-asbest geeft het hoogste risico op het krijgen van mesothelioom. Deze vorm van kanker ontstaat pas gemiddeld ongeveer 40 jaar na de blootstelling. Longkanker door asbest kan al vanaf 10 jaar na blootstelling ontstaan.
Het risico op kanker
Om te berekenen welk risico mensen in hun werk lopen, wordt alleen gekeken naar hoeveel asbest wordt ingeademd. Een korte blootstelling aan veel vezels geeft dan dezelfde kans op kanker als een langdurige blootstelling aan weinig vezels. Leeftijd op het moment van blootststelling wordt bij deze methode niet meegenomen. Het RIVM onderzocht of er reden is om deze methode aan te passen in het geval van kortdurende blootstelling aan te hoge concentraties asbest.
Conclusie
Het RIVM concludeert dat de huidige methode in de meeste gevallen geschikt is om de kans op kanker bij een korte blootstelling aan te hoge concentraties asbest te bepalen. Alleen voor amfibool-asbest geldt dat ook de leeftijd waarop iemand wordt blootgesteld een rol speelt in de kans op kanker. Dat heeft te maken met de lange tijd (gemiddeld ongeveer 40 jaar) die het duurt voordat iemand ziek wordt. Zonder rekening te houden met leeftijd wordt de kans op kanker bij jonge werkenden te laag ingeschat en bij oudere werkenden te hoog.
Voorbeeld uit de praktijk
Ahmed is 66 en gaat bijna met pensioen. Tijdens zijn laatste klus heeft hij zonder het te weten gewerkt met oudere materialen waarin asbest aanwezig was. Daardoor is hij een korte periode (korter dan 1 jaar) blootgesteld aan te hoge concentraties amfibool-asbest. De kans dat hij mesothelioom krijgt is klein. Deze vorm van kanker ontstaat pas na gemiddeld 40 jaar. Hij is dan al 106. Mensen in Nederland worden gemiddeld niet zo oud.
Rob is een collega van Ahmed. Ze hebben samen aan de klus gewerkt. Rob is 25. Over 40 jaar is hij pas 65. De kans is dus groter dat hij nog leeft, als mesothelioom zou kunnen ontstaan. Daarom speelt leeftijd een rol in de risicobeoordeling van amfibool-asbest.
Het RIVM heeft dit onderzoek gedaan in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW (Sociale zaken en werkgelegenheid)).