Door de COVID-19 uitbraak zijn de bevolkingsonderzoeken naar kanker in 2020 enkele maanden stilgelegd. Daardoor zijn vorig jaar minder mensen uitgenodigd en onderzocht. Het gevolg is dat er minder mensen met kanker of een voorstadium van kanker zijn opgespoord. Dit blijkt uit de monitors 2020 over het bevolkingsonderzoek darmkanker, borstkanker en baarmoederhalskanker.
Bevolkingsonderzoek darmkanker
In 2020 kregen 1,8 miljoen van de bijna 2,2 miljoen mensen uit de doelgroep een uitnodiging. De deelnamegraad was in 2020 met 72% even hoog als in 2019. Van de deelnemers die een ontlastingstest deden, had gemiddeld 1,2% darmkanker of een vergevorderde poliep: 1,6% van de mannen en 0.9% van de vrouwen.
Er is bij ongeveer 1/3 van de mensen die een kijkonderzoek kregen een afwijking gevonden (bij 2.319 mensen darmtumoren en 13.999 mensen vergevorderde poliepen).
Het aantal gevonden afwijkingen daalt heel geleidelijk vanaf 2014. Dat komt omdat de gemiddelde leeftijd van de deelnemers daalt en er bij jonge deelnemers minder afwijkingen zijn. Daarnaast zijn mensen sinds de start van het bevolkingsonderzoek al vaker opgeroepen en zullen dus al eerder veel voorlopers van darmkanker door het bevolkingsonderzoek zijn opgespoord.
Bevolkingsonderzoek borstkanker
In 2020 ontving 55% van de doelgroep een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker; in totaal zijn dat ruim 750.000 vrouwen. In 2019 was dat nog 97%, met 1.3 miljoen uitnodigingen. Naast de stillegging vanwege COVID-19 speelde ook het tekort aan personeel in de screening een rol bij de vertraging in uitnodigen.
In 2020 deed 70% van de genodigde vrouwen mee aan het onderzoek; in 2019 was dat 76%. Sinds de heropstart na de stillegging krijgen vrouwen een open uitnodiging, in plaats van een uitnodiging op vaste datum en tijd. Zo wordt de beschikbare onderzoekscapaciteit optimaal benut. Het opkomstpercentage is in 2020 mogelijk ook lager door angst voor COVID-19, ondanks de getroffen voorzorgsmaatregelen in de screeningsunits die nodig waren om afstand te houden.
Met het bevolkingsonderzoek werden in 2019 6.362 gevallen van borstkanker opgespoord.
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
In 2020 deed 50% van de uitgenodigde vrouwen mee aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. In de drie voorgaande jaren was dat gemiddeld 57%. In totaal zijn bijna 300.000 personen gescreend. Bij 3.413 deelnemers (1,2%) is een voorstadium van baarmoederhalskanker gevonden. Deze monitor is op 16 september 2020 gepubliceerd . Aanleiding was de campagne ‘De afspraak die je niet wil missen’ van het KWF (Koningin Wilhelmina Fonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding).