Wat en waarom?
Het RIVM verzamelt en analyseert gegevens over infectieziekten voor relevante partijen, zoals het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en. Het RIVM signaleert welke infectieziekten hoe vaak en bij wie voorkomen. Dan kunnen passende maatregelen worden ingezet om de ziekte te bestrijden en te voorkómen dat anderen het krijgen. Het gaat om ongeveer 70 infectieziekten, inclusief ziekten waartegen wordt gevaccineerd vanuit het Rijksvaccinatieprogramma (RVP (Rijksvaccinatie programma)). Als veel mensen dezelfde ziekte krijgen heet dat een uitbraak. Het is belangrijk daarin trends te herkennen, de bron van de uitbraken op te sporen en aan te pakken. Ook kunnen op basis van deze gegevens hypotheses worden geformuleerd, die beantwoord kunnen worden door verder onderzoek. In de taal van de WHO (World Health Organization) heet dat: ‘data for action’. Hiertoe worden ook rekenmodellen ontwikkeld en methoden om ziekten in dezelfde maat uit te kunnen drukken. Op die manier zijn ze te vergelijken, bijvoorbeeld wat betreft de kosten of de schade en het ongemak (ziektelast), en is het beter mogelijk om bij de bestrijding van infectieziekten prioriteiten te stellen.
Hoe en met wie?
Ongeveer 40 infectieziekten zijn meldingsplichtig omdat ze een gevaar kunnen vormen voor de volksgezondheid en directe actie vereisen. Voorbeelden zijn polio, kinkhoest, mazelen, malaria, Q-koorts en zika. Artsen en medische laboratoria in Nederland zijn verplicht om een diagnose van deze ziekten te melden bij de GGD. De GGD voert de gegevens in een landelijk onlinesysteem die het RIVM gebruikt voor continue surveillance. Daarnaast stelt het RIVM elke week in de zogeheten virologische weekstaten de testresultaten van 21 laboratoria beschikbaar van de gevonden virussen in Nederland. Het RIVM heeft in samenwerking met andere organisaties ook ziekte-specifieke surveillance systemen, zoals voor seksueel overdraagbare aandoeningen en griep.
Samenwerkingspartners zijn het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg); de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma (DVP (Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma's)), medisch microbiologische laboratoria (50 à 60 in Nederland?), SOA-poli’s, Bijwerkingencentrum Lareb (Landelijke Registratie Evaluatie Bijwerkingen), ziekenhuizen en verpleeghuizen.