Wijzigingsdatum 14-07-2022 | 18:19

Hantavirus in het kort

Wat is hantavirusinfectie?

Hantavirusinfectie is een besmettelijke ziekte. Mensen krijgen het door een virus.

Muizen en ratten kunnen het virus bij zich dragen. Ze worden zelf niet ziek van het virus, maar ze kunnen wel door urine en poep mensen ermee besmetten.

Wat zijn de klachten bij hantavirusinfectie?

De meeste mensen worden niet ziek van het hantavirus.

De klachten kunnen zijn:

  • spierpijn,
  • hoofdpijn
  • koorts
  • misselijk
  • gevoel of u griep krijgt.

Soms kan iemand zieker worden. Dan werken de nieren tijdelijk niet meer goed. De klachten zijn dan:

  • hoge koorts,
  • braken,
  • pijn in de buik en in de zij,
  • niet goed kunnen zien.

De tijd tussen het besmet raken en ziek worden is 2 tot 3 weken.

Hoe kunt u een hantavirusinfectie krijgen?

Bij besmette muizen en ratten zit het virus in de urine, ontlasting en het speeksel. Als dit opdroogt kan het virus in stof terecht komen. Het stof met het virus erin kan in de lucht komen. Bijvoorbeeld door vegen. Mensen kunnen dit stof inademen en besmet raken.

Iemand kan ook besmet raken door een beet van een besmet knaagdier of doordat er virus in een wondje terecht komt.

Mensen kunnen elkaar niet besmetten met het virus.

Wie kan een hantavirusinfectie krijgen?

Iedereen kan hantavirus krijgen. De kans dat iemand besmet raakt, is wel erg klein.

Sommige mensen hebben meer kans om ziek te worden:

  • mensen die in het bos werken,
  • boeren,
  • mensen die in of vlakbij een bos of weilanden wonen,
  • mensen die in een ruimte komen waar veel muizen of ratten zitten of hebben gezeten. Bijvoorbeeld oude huizen, schuren of vakantiehuisjes die een tijd niet gebruikt zijn.

Er zijn verschillende soorten hantavirussen. Iemand die de ziekte heeft gehad, bouwt afweerstoffen op. Maar alleen voor het soort hantavirus waar hij ziek door is geworden. Iemand kan dus vaker hantavirus krijgen.

Wat kunt u doen om hantavirusinfectie te voorkomen?

Er is geen inenting om de ziekte te voorkomen.

Het is belangrijk om op het volgende te letten:

Vindt u binnen in huis muizenkeutels of dode knaagdieren?

  • Haal de keutels of het dode dier met een vochtig doekje weg. Doe het dier, de keutels en het doekje in een afvalzak en knoop deze dicht. Dan kunt u het met het huisvuil weggooien.
  • Maak de vloer eerst schoon met een gewoon zeepsopje.
  • Maak de vloer dan nog een keer schoon met water en bleekwater. Doe 250 ml bleekwater in een emmer met 10 liter water. Begin direct met schoonmaken, dan werkt het bleekwater het best. Laat dit 5 minuten intrekken en spoel het weer weg.

Vindt u buiten, bijvoorbeeld op het terras, muizenkeutels of dode knaagdieren?

  • Maak dan eerst alles nat voordat u gaat vegen.
  • Probeer te voorkomen dat er knaagdieren in en om het huis komen.

Komt u in een ruimte die lang niet gebruikt is?

  • Ventileer goed door ramen en deuren gedurende minimaal 30 minuten tegen elkaar open te zetten (cross-ventilatie) én de ruimte te verlaten. Alleen onder deze voorwaarden is ventilatie toepasbaar.

Is een hantavirusinfectie te behandelen?

De meeste mensen herstellen helemaal, maar het kan soms wel enkele weken duren.

Er is geen speciaal medicijn tegen het hantavirus. Als de nieren niet meer goed werken is soms opname in het ziekenhuis nodig.

Kan iemand met een hantavirusinfectie naar een kindercentrum, school of werk?

Voelt een kind zich goed? Dan kan het gewoon naar een kindercentrum of school. Een volwassene met hantavirus die zich goed voelt, kan gewoon werken. Mensen kunnen elkaar niet besmetten met hantavirus.

Heeft u nog vragen?

Vraag het de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-afdeling Infectieziekten of de huisarts.

Naar boven

Meer vragen over hantavirus

Wat is het hantavirus?

Hantavirus is de verzamelnaam voor een groep virussen. De virussen die tot deze groep horen, komen wereldwijd voor bij verschillende knaagdieren. De knaagdieren worden er niet ziek van, maar kunnen het virus wel overdragen naar de mens.

In Nederland komen in ieder geval twee soorten hantavirus voor; het Puumala-virus (via rosse woelmuizen) en het Seoul-virus (bruine en zwarte ratten). Het puumalavirus komt het meest voor en zorgt ook voor de meeste patiënten. Besmettingen met het puumalavirus geven in de meeste gevallen geen klachten. Eén op de 10 besmette mensen krijgt klachten. Het ziekteverloop is relatief mild. Vaak gaat het alleen om griepachtige klachten (spierpijn, hoofdpijn, koorts, misselijkheid) maar een hantavirusinfectie kan ook ernstiger verlopen. Wanneer sprake is van acuut nierfalen is opname in het ziekenhuis noodzakelijk.

Hoe vaak komt het hantavirus voor?

Hantavirusinfecties komen in Nederland weinig voor. In 2007 werd bij 27 mensen hantavirusinfectie vastgesteld. Dit is een toename ten opzichte van voorgaande jaren. Omdat veel mensen niet of in lichte mate ziek worden na infectie, is het niet precies bekend hoeveel mensen er werkelijk besmet zijn. In 2016 is bij één patiënt een hantavirusinfectie door Seoul-virus vastgesteld.

Kun je het hantavirus meerdere keren krijgen?

Na een besmetting ontstaat een langdurige bescherming tegen dat specifieke type hantavirus. Je kunt wel opnieuw een hantavirusinfectie krijgen, maar niet meer van hetzelfde type hantavirus.

Ik heb klachten die lijken op een infectie met het hantavirus wat moet ik nu doen?

De klachten die horen bij een infectie met hantavirus lijken vaak op een gewone verkoudheid of griep. Mensen die ziek zijn met koorts, flank- of rugpijn en contact hebben gehad met mogelijk besmette knaagdieren of uitwerpselen wordt  geadviseerd contact op te nemen met de huisarts. Deze kan zonodig een bloedonderzoek aanvragen of naar de specialist verwijzen.

Bestaat er een vaccin tegen het hantavirus voor mensen?

Nee. Er bestaat geen vaccin tegen de typen hantavirus die in Europa voorkomen.

Ik ben zwanger en ik heb contact gehad met een besmette muis of rat, loop ik nu meer risico op een hantavirusinfectie?

Dat weten we niet. Van de in Europa voorkomende hantavirussen is niet bekend of je meer kans hebt om ziek te worden.

Welke dieren kunnen besmet zijn?

In Nederland kunnen de rosse woelmuis, wilde of tamme ratten en veldmuizen hantavirussen overbrengen op de mens.

Ik heb een kinderboerderij bezocht, heb ik risico gelopen op een hantavirusinfectie?

Er zijn in Nederland geen gevallen bekend waarbij iemand besmet is geraakt op een kinderboerderij. Alle situaties en activiteiten waarbij men in aanraking geweest is met knaagdieren of hun uitwerpselen kunnen een risico op besmetting betekenen.

Kan de ziekte door een teek worden overgedragen?

Nee. Teken kunnen geen hantavirussen overdragen.

Ik ga kamperen bij de boer, waar moet ik op letten om het risico op besmetting door het hantavirus te vermijden?

Op een boerderij zijn mogelijk muizen of ratten. Houd er rekening mee dat besmetting vooral plaatsvindt door het inademen van met virus besmette stofdeeltjes. Deze stofdeeltjes ontstaan op plaatsen waar knaagdierenuitwerpselen lange tijd hebben kunnen drogen (nesten, zolders, vakantiehuisjes die een tijd leeg hebben gestaan etc.)

Ik ga op vakantie in een gebied waar hantavirus voorkomt, is dat veilig?

Hantavirussen komen wereldwijd voor. Ook in Nederland. De kans dat iemand ziek wordt van een hantavirus is heel klein. Door ruimtes in bijvoorbeeld vakantiehuisjes die een tijd leeg hebben gestaan, goed te luchten voordat je naar binnen gaat en waar nodig vooral nat schoon te maken, kan de kans op infectie sterk worden verlaagd.

Ik heb contact gehad met een muis of rat in een gebied waar het hantavirus voorkomt, loop ik nu meer risico?

In gebieden waar hantavirus voorkomt loop je een heel klein risico op hantavirusinfectie.

Hoeveel dieren zijn er in Nederland besmet?

Dat is niet precies bekend.

Ik heb een muis of rat gekocht in een gebied waar het hantavirus voorkomt. Loop ik of lopen mijn andere dieren nu meer risico?

Dat is onbekend.

Wat doet de GGD als iemand ziek is door het hantavirus?

Als bij iemand hantavirus is vastgesteld neemt een medewerker van de GGD contact op met de patiënt. Dit om te onderzoeken op welke wijze en waar de besmetting heeft plaatsgevonden en om voorlichting te geven.

Naar boven

Hantavirus voorkomen bij werkzaamheden met in het wild levende ratten

Komt u regelmatig in aanraking met ratten of hun urine/uitwerpselen? Dan heeft u een hoger risico om ziek te worden van het seoulvirus of leptospiren. Klachten als gevolg van seoulvirus en leptospiren lijken op elkaar; bij beide zijn er griepachtige verschijnselen, koorts en in ernstige gevallen nierproblemen.

Zie verder de Aandachtspunten bij het werken met in het wild levende ratten. In deze tekst leest u meer over welke preventieve maatregelen en hygiënemaatregelen u kunt nemen als u in het veld met ratten werkt.

Naar boven