Een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) wordt gebeld met de vraag hoe lang norovirus besmettelijk is in zwembadwater. De vraag wordt gesteld naar aanleiding van een norovirusuitbraak in een instelling voor verstandelijk beperkte mensen. Het is een grote instelling met verschillende locaties. Er zijn tientallen bewoners ziek. Er zijn in overleg met de GGD maatregelen getroffen om de uitbraak in te dammen. Veel activiteiten voor bewoners zijn geannuleerd. Ook het zwembad dat wordt gebruikt voor bewoners van de instelling, is gesloten. Het zwembad wordt echter ook gebruikt voor zwemles aan kinderen uit de wijk. De vraag is nu wanneer de zwemlessen voor de kinderen uit de wijk hervat kunnen worden? Ofwel hoe lang kan norovirus in het zwembadwater overleven?
maart 2016
Auteur: T. Oomen
Infectieziekten Bulletin: maart 2016, jaargang 27, nummer 3
Norovirus is zeer besmettelijk
Een norovirusinfectie is erg besmettelijk. Het virus is goed in staat om buiten de ‘gastheer’ te overleven. Vergelijkbare virussen overleven meer dan 2 weken op poreuze en niet-poreuze oppervlakken. Ook is er maar weinig norovirus nodig om iemand te besmetten en als iemand vervolgens ziek wordt, wordt er veel virus uitgescheiden met de ontlasting of met braaksel. Mensen krijgen door het norovirus een ontsteking van de darmen, ook wel buikgriep genoemd. Buikgriep wordt veroorzaakt door virussen, bacteriën of parasieten. Buikgriep door norovirus komt in Nederland vaak voor. Per jaar krijgen ongeveer 4,5 miljoen Nederlanders buikgriep waarvan ongeveer een half miljoen als gevolg van een norovirusbesmetting. Het eten van besmet voedsel is een belangrijke oorzaak van buikgriep. Veertien procent van de buikgrieppatiënten zijn besmet door voedsel dat besmet was met norovirus.
Niet zwemmen met diarree
Er zijn uitbraken van norovirusinfecties beschreven waarbij zwembadwater de bron was. Vrijwel altijd was er dan sprake van onvoldoende chloordesinfectie of een defect in de zwemwaterbehandelingsinstallatie. Norovirus wordt in principe geïnactiveerd door het chloor in zwembaden. Voorwaarden zijn wel dat er chloor gebruikt wordt met de juiste (wettelijk voorgeschreven) concentratie (0,5 – 1,5 mg/L (milligram per liter) Vrij Beschikbaar Chloor) en de zwemwaterbehandelingsinstallatie goed werkt.
Het antwoord op deze vraag uit de praktijk is: als er norovirus in zwembadwater terecht is gekomen, dan wordt dat geïnactiveerd en verwijderd. Als de kinderen die er willen zwemmen niet ziek zijn (algemeen advies: met diarree niet zwemmen!) kunnen ze gewoon weer zwemmen. Wel met het voorbehoud dat in het zwembad de juiste chloorconcentratie wordt gebruikt en de waterbehandelingsinstallatie goed functioneert. Ook is het belangrijk dat de sanitaire voorzieningen in het zwembad altijd zorgvuldig worden schoongemaakt.
Auteur
T. Oomen, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven