Waarom doet het RIVM dit onderzoek?

In ons dagelijks leven komen we in aanraking met veel verschillende chemische stoffen in de lucht, de bodem en het water. Omdat deze chemische stoffen invloed kunnen hebben op onze gezondheid en het milieu, maken veel mensen zich er zorgen over. Dit geldt ook voor omwonenden van industriegebieden. Wat de gezamenlijke blootstelling aan chemische stoffen in een gebied is, ook wel toxische druk genoemd, is echter nog niet goed in te schatten. Het RIVM ontwikkelt daarom verschillende methoden waarmee de toxische druk in een gebied kan worden weergeven. 

Methoden voor toxische druk

Het RIVM heeft onderzocht hoe de impact van mengsels van stoffen het beste kan worden weergegeven, en welke zorgen omwonenden daarbij hebben. Het literatuuronderzoek hierover is inmiddels beschikbaar.

In dit onderzoek geeft het RIVM een overzicht van bestaande Nederlandse indicatoren die de effecten van mengsels op milieu en gezondheid beschrijven, hoe deze indicatoren zijn ontwikkeld en hoe ze kunnen worden verbeterd. In vervolgonderzoek werkt het RIVM drie indicatoren verder uit, met de focus op mengsels van stoffen in de buitenlucht:

1. Effect-gebaseerd monitoren met schuimfilters
   Het RIVM vangt stoffen uit de lucht op met schuimfilters. In het laboratorium wordt vervolgens het gezamenlijke effect van al deze stoffen gemeten. Hierbij wordt dus gekeken naar het hele mengsel, niet naar afzonderlijke stoffen. De resultaten kunnen goed tussen locaties worden vergeleken.
2. Optellen van risico’s van afzonderlijke stoffen
   Deze indicator telt de risico’s van verschillende stoffen op een eenvoudige wetenschappelijke manier bij elkaar op. De risico’s worden berekend op basis van openbare emissiegegevens van bedrijven (emissieregistratie.nl). Dit kan alleen voor stoffen waarvoor deze gegevens beschikbaar zijn. De indicator laat zien of blootstelling aan meerdere stoffen tegelijk mogelijk effect kan hebben.
3. Beleving van omwonenden
   Het RIVM onderzoekt via een vragenlijst hoe mensen die in de buurt van industriegebieden wonen de luchtkwaliteit ervaren. Zo worden zorgen en ervaringen rondom luchtvervuiling in kaart gebracht.

Meetapparatuur in Nijmegen-West/Weurt

Onderzoek in Nijmegen-West/Weurt

Verder vindt onderzoek plaats in Nijmegen-West/Weurt. In dit gebied maken omwonenden zich al langer zorgen over de luchtkwaliteit en de effecten hiervan op hun gezondheid. Deze zorgen zijn er onder andere vanwege het industrieterrein TPN-West en ook vanwege verkeer. 

De ontwikkelde methode voor effect-gebaseerd monitoren wordt in het gebied Nijmegen-West/Weurt voor de eerste keer toegepast. Samen met omwonenden zijn er in totaal 6 locaties gekozen waar een maand lang wordt gemeten. Hier zitten tussen: een drukke weg, een druk verkeersplein vlakbij het industrieterrein, in een woonwijk in de buurt van het industrieterrein zonder verkeer, in een woonwijk, in een woonwijk vlakbij de sluizen en in een natuurgebied.

De tweede indicator om risico’s van stoffen samen op te tellen met de emissieregistratie-database wordt voor heel Nederland ontwikkeld. Er wordt verkend in hoeverre de indicator specifiek voor Nijmegen uitgebreid kan worden met gegevens van de omgevingsdienst. 

Binnen SPR Strategisch Programma RIVM (Strategisch Programma RIVM ) ToxDown worden ook de inzichten en ervaring van bewoners meegewogen. De resultaten worden in een workshop met bewoners, bedrijven en andere belanghebbenden besproken. De opbrengst van deze workshop kan in een volgend stadium ook door de gemeente worden ingezet om samen met de belanghebbenden te bepalen of, waar, en hoe de blootstelling aan chemische stoffen in het gebied Nijmegen-West/Weurt kan worden verminderd.

Het RIVM zal dit proces ondersteunen door daarvoor wetenschappelijke input te leveren. 

Wanneer vindt het onderzoek plaats?

Het onderzoek is in het voorjaar van 2023 gestart en loopt door tot februari 2027.

Publicaties