Sinds 1976 wordt via het Rijksvaccinatieprogramma vaccinatie tegen mazelen aangeboden. Sindsdien is het aantal mensen dat mazelen krijgt laag. Wel zien we elke 10-15 jaar in Nederland een grotere uitbraak. Dat komt doordat er groepen zijn die afzien van vaccinatie. De laatste grote uitbraak in Nederland was in 2013-2014. In Europa neemt sinds vorig jaar het aantal mensen dat besmet raakt met het mazelenvirus toe.
Update 3 december 2025
Sinds de vorige update (5 november 2025) ontving het RIVM 12 nieuwe meldingen van mazelen. Het gaat om kleine clusters van enkele patiënten, in gezinnen en rond een basisschool, en losse meldingen. Tot nu toe zijn in 2025 in totaal 538 patiënten met mazelen gemeld, verspreid over verschillende GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-regio's. Er is geen sprake van een landelijke uitbraak.
Op woensdag 7 januari 2026 publiceert het RIVM weer een update van de cijfers.
Mensen krijgen mazelen in het buitenland
In 2025 zijn in Nederland tot nu toe 62 meldingen van mensen die mazelen opliepen in het buitenland:
- 39 in Marokko
- 4 in Griekenland
- 4 in Roemenië
- 2 in Vietnam
- 2 in Turkije
- 3 in België
- 1 in Uganda
- 1 in Iran
- 1 in Bosnie-Herzegovina
- 1 in China
- 1 in Maleisië
- 1 in Frankrijk
- 1 in Somalië
- 1 in Italië
Geen landelijke uitbraak
De kleinere groepen mensen (clusters) die mazelen krijgen staan tot nu toe los van elkaar. Daarom is er geen sprake van een landelijke uitbraak. De clusters ontstaan op verschillende plekken in het land door nieuwe introducties van het virus. Dat kunnen we ook zien door (genetisch) onderzoek van het virus. Mensen in hetzelfde cluster hebben bijna hetzelfde mazelenvirus. Maar als we naar de verschillende clusters kijken, zien we dat het mazelenvirus per cluster duidelijk verschilt. Dit betekent dat de clusters niet met elkaar verbonden zijn en het virus steeds opnieuw in Nederland terechtkomt.
Wat te doen als ik denk dat mijn kind mazelen heeft?
Het is belangrijk om verspreiding van mazelen te voorkomen. Sommige mensen hebben meer kans om ernstig ziek te worden van mazelen. Zoals baby’s, jonge kinderen, zwangeren en mensen met een minder goede afweer. Mazelen is zeer besmettelijk, daarom de volgende adviezen:
- Is uw kind ziek? Houd uw kind thuis!
- Denkt u dat uw kind mazelen heeft, of heeft uw kind vlekjes op de huid? Houd uw kind thuis tot en met vier dagen na het ontstaan van de vlekjes.
- Bel de huisarts als u denkt dat uw kind mazelen heeft. Ga niet naar de huisarts toe.
- Houd ook broertjes en zusjes thuis als zij niet gevaccineerd zijn en niet eerder mazelen hebben gehad. Laat ze niet spelen met hun vriendjes.
- Ga niet op bezoek bij andere mensen en ontvang geen bezoek thuis. Dat geldt ook voor familie en vrienden.
- Blijf uit de buurt van jonge baby’s, zwangeren en mensen met minder goede afweer als u (of uw kind) niet gevaccineerd bent en niet eerder mazelen heeft gehad.
Vaccineren tegen mazelen
Wilt u uw kind(eren) beschermen tegen mazelen? Laat dan uw kind(eren) volgens het Rijksvaccinatieprogramma vaccineren. Heeft uw kind deze afspraakmomenten gemist, neem dan contact op met uw GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) of Centrum voor Jeugd en Gezin, om uw kind alsnog te laten vaccineren.
Kinderen onder de 14 maanden eerder vaccineren voor reizen naar landen met veel mazelen
Kinderen krijgen in Nederland de eerste prik tegen mazelen (de BMR-prik) bij 14 maanden. Het is in bijzondere situaties mogelijk om de BMR-prik eerder te halen, bijvoorbeeld vanwege een reis naar een land waar veel mazelen is. In de BMR-landenlijst van het Rijksvaccinatieprogramma staat voor welke landen kinderen vanaf 6 maanden eerder gevaccineerd kunnen worden. Wilt u weten of dit voor uw kind verstandig is? Bespreek uw reis dan met uw consultatiebureau, Centrum voor Jeugd en Gezin of reizigersadviesbureau.
Ook voor onbeschermde volwassenen is het belangrijk zich te laten vaccineren als ze reizen naar een land waar veel mazelen is. Met vaccinatie beschermen mensen zichzelf en verkleinen zij het risico de ziekte mee te nemen naar Nederland en te verspreiden in hun omgeving. Volwassenen die nog niet gevaccineerd zijn en geboren zijn na 1965 kunnen voor advies contact opnemen met het reizigersadviesbureau.
Meldingen van mazelen per maand
Onderstaande grafiek laat het aantal meldingen van mazelen per maand zien sinds januari 2023. De aantallen zijn de gegevens tot en met 4 november 2025, voor zover nu bekend, en kunnen nog stijgen. Dit komt omdat sommige meldingen pas later bij het RIVM binnen komen.
Vaccinatiegraad BMR (bof, mazelen, rodehond)
Onderstaande kaart toont de vaccinatiegraad per gemeente in Nederland voor de BMR-vaccinatie (bof, mazelen, rodehond) voor zuigelingen (cohort 2021). De cijfers zijn exclusief anonieme vaccinaties en komen uit het RIVM rapport Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma Nederland – verslagjaar 2024.
Meldingen van mazelen van 1976-2025
De onderstaande grafiek laat het aantal meldingen van mazelen per jaar zien sinds 1976. In 1976 werd het mazelenvaccin opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Sinds die invoering daalde het aantal meldingen van mazelen duidelijk, maar is elke 10-14 jaar een uitbraak te zien van mazelen. Deze grote uitbraken spelen zich vooral af in gebieden met een lage vaccinatiegraad. Het aantal meldingen ligt fors lager dan het aantal mensen dat bij een grote uitbraak mazelen krijgt. Ongeveer 10% (1 op de 10) besmettingen werd in de uitbraak van 2013-2014 gemeld.
Op 28 maart 2024 kwam het OMT bij elkaar over mazelen. Experts bespraken wat er nodig is om zo goed mogelijk voorbereid te zijn op een uitbraak. Lees hieronder een samenvatting van het advies. Het complete advies kunt u downloaden. Of lees meer over het OMT.
Kort samengevat zijn de belangrijkste adviezen (voor het publiek) van het OMT dat:
- het voor kinderen makkelijker moet worden om een vaccinatie in te halen als die nog niet gehaald is
- broertjes en zusjes van kinderen met mazelen niet naar het kinderdagverblijf mogen tot de incubatietijd voorbij is,
- de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) advies op maat geeft bij mazelen op een kinderdagverblijf
- groepen in kinderdagverblijven dan zo min contact met elkaar moeten hebben
- kinderen die direct contact met de mazelenpatiënt hebben gehad zo nodig een vaccinatie of injectie met antistoffen krijgen
- dat zorginstellingen moeten zorgen voor een goede bescherming van hun zorgpersoneel,
- een voorraad extra vaccins aan te houden, zodat een tijdelijke extra vraag naar vaccins, bijvoorbeeld door inhaalvaccinaties, goed is op te vangen.
Waarom een OMT?
Een OMT komt meestal bij elkaar bij dreiging van een infectieziekte of bij een grote uitbraak. Meestal komt een OMT in zo’n geval 1 of 2 keer bij elkaar om de situatie te bespreken. Het OMT geeft ook advies over mogelijke maatregelen. Eerder waren er OMT-vergaderingen over bijvoorbeeld meningokokken-W, Q-koorts, Mexicaanse griep en ook de laatste grote mazelenepidemie in 2013/2014. Voor COVID-19 organiseerde het CIb (Centrum Infectieziektebestrijding (onderdeel van het RIVM)) tientallen OMT-vergaderingen. Dit was een uitzondering in een heel bijzondere situatie.
Van mazelen is bekend dat er in Nederland elke 10 tot 15 jaar een grote uitbraak is. Dat komt omdat de groep mensen die niet beschermd zijn doordat zij mazelen hebben gehad of gevaccineerd zijn steeds weer groeit. Er worden na elke uitbraak steeds weer nieuwe kinderen geboren die niet gevaccineerd worden. De kans op een uitbraak neem dan vooral toe in gebieden met een lage vaccinatiegraad waar veel ongevaccineerden bij elkaar wonen. De vaccinatiegraad is in sommige gebieden al langer laag. Dat heeft te maken met levensovertuiging. Maar de laatste jaren wordt de vaccinatiegraad ook in grote steden lager. Ook groeit het aantal mensen met mazelen in Europa. De kans is daarom groot dat er binnenkort er een nieuwe uitbraak van mazelen in Nederland zal komen.
Het RIVM wilde graag alle kennis uit onderzoek en evaluaties van de vorige uitbraak op een rij zetten en ook bespreken hoe het nu in Nederland gaat. Op die manier is Nederland beter voorbereid op een volgende uitbraak. Daarom riep het RIVM een OMT bij elkaar. De OMT-leden hebben allen een belangenverklaring ondertekend.