Mazelen is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan. Het wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Mensen kunnen mazelen krijgen als ze nog nooit mazelen gehad hebben én niet tegen mazelen zijn gevaccineerd. Kinderen kunnen een prik tegen mazelen krijgen. Daardoor komt de ziekte in Nederland niet veel meer voor.
Wat te doen als ik denk dat mijn kind mazelen heeft?
Het is belangrijk om verspreiding van mazelen te voorkomen. Sommige mensen hebben meer kans om ernstig ziek te worden van mazelen. Zoals baby’s, jonge kinderen, zwangeren en mensen met een minder goede afweer. Mazelen is zeer besmettelijk, daarom de volgende adviezen:
- Is uw kind ziek? Houd uw kind thuis!
- Denkt u dat uw kind mazelen heeft, of heeft uw kind vlekjes op de huid? Houd uw kind thuis tot en met vier dagen na het ontstaan van de vlekjes.
- Bel de huisarts als u denkt dat uw kind mazelen heeft. Ga niet naar de huisarts toe.
- Houd ook broertjes en zusjes thuis als zij niet gevaccineerd zijn en niet eerder mazelen hebben gehad. Laat ze niet spelen met hun vriendjes.
- Ga niet op bezoek bij andere mensen en ontvang geen bezoek thuis. Dat geldt ook voor familie en vrienden.
- Blijf uit de buurt van jonge baby’s, zwangeren en mensen met minder goede afweer als u (of uw kind) niet gevaccineerd bent en niet eerder mazelen heeft gehad.
Hoe herken ik mazelen?
Mazelen begint plotseling. De klachten kunnen zijn:
- koorts
- zich ziek voelen
- neusverkoudheid
- hoesten
- ontstoken ogen (iemand kan niet goed tegen licht)
- kleine witte vlekjes in de mond (bij één op de drie patiënten)
Na drie tot zeven dagen ontstaan er rode vlekjes. Eerst achter de oren, daarna over het hele lichaam. Deze vlekjes voelen ruw als schuurpapier.
Bij mazelen kan soms ook middenoorontsteking voorkomen. In ernstige gevallen krijgt iemand longontsteking of hersenontsteking. Heel soms veroorzaakt mazelen een hersenontsteking die pas jaren na de mazelen begint. Deze late vorm van hersenontsteking is dodelijk.
Bekijk onze video's over mazelen
Welke mensen kunnen erg ziek worden van mazelen?
Sommige mensen hebben een grotere kans op ernstige klachten:
- Hele jonge kinderen. Vooral jonge baby’s van moeders die niet gevaccineerd zijn en nooit mazelen hebben gehad. Zij hebben een verhoogde kans op ernstige ziekte en overlijden.
- Volwassenen: hoe ouder iemand is, hoe groter de kans op ziekenhuisopname.
- Kinderen met een ernstig verminderde afweer. Zij lopen risico op een zeer ernstige, mogelijke dodelijke infectie.
- Zwangeren die niet gevaccineerd zijn en nooit mazelen hebben gehad. Bij het kind veroorzaakt mazelen geen aangeboren afwijkingen. Maar mazelen kan in zeldzame gevallen wel tot een miskraam of vroeggeboorte leiden.
De kans om te overlijden aan mazelen is in Nederland ongeveer 1 op de 10.000 gevallen. In ontwikkelingslanden overlijden elke dag zo’n 250 kinderen aan mazelen.
Als mazelenpatiënten weer beter zijn, zijn ze nog maanden tot jaren vatbaarder voor andere infectieziektes.
Hoe krijg ik mazelen?
Het mazelenvirus zit in de keel van iemand die besmet is. Als iemand met mazelen hoest of niest, komen kleine druppeltjes met het virus in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken.
Mensen kunnen elkaar besmetten zodra de eerste klachten beginnen. Ze blijven besmettelijk tot en met vier dagen na de eerste vlekjes.
Mazelen is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan. Het is veel besmettelijker dan bijvoorbeeld griep.
De tijd tussen besmet raken en ziek worden is zeven tot veertien dagen. Meestal rond de tien dagen.
Iemand die mazelen heeft gehad, kan de ziekte niet opnieuw krijgen. Ook mensen die gevaccineerd zijn, zijn goed beschermd tegen mazelen.
Hoe voorkom ik mazelen?
Er bestaat een prik tegen mazelen: de BMR-vaccinatie. Deze prik wordt aangeboden aan kinderen van 14 maanden en van 3 jaar en beschermt ook tegen bof en rodehond.
Is uw kind in de buurt geweest van iemand met mazelen en nog niet gevaccineerd? Als uw kind de prik tegen mazelen binnen drie dagen na de blootstelling krijgt, kan de prik nog bescherming bieden. Als de mazelenvirusinfectie al te ver gevorderd is, krijgt uw kind alsnog mazelen.
Prik tegen mazelen
De vaccinatie tegen mazelen zit al sinds 1976 in het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen die nog niet gevaccineerd zijn tegen mazelen kunnen tot hun 18e verjaardag de BMR-vaccinaties gratis inhalen. Maak daarvoor een afspraak met de Jeugdgezondheidszorg.
Volwassenen die geen mazelen gehad hebben en niet tegen mazelen zijn gevaccineerd, kunnen zich laten vaccineren op eigen kosten. Neem daarvoor contact op met de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) of een vaccinatiecentrum.
Bij 95% van de mensen slaat de prik meteen na de eerste keer aan. Na twee prikken is 99% van de gevaccineerde mensen beschermd. 1% van de gevaccineerde mensen reageert niet op het vaccin. Zij kunnen ondanks de prik toch mazelen krijgen. Meestal worden zij wel minder ziek.
De meeste volwassenen in Nederland zijn beschermd tegen mazelen.
Is mazelen te behandelen?
Er is geen behandeling tegen mazelen. Het lichaam moet het virus zelf opruimen. De meeste mensen voelen zich na zeven tot tien dagen weer beter. Sommige patiënten worden ernstiger ziek. Bel de huisarts als u denkt dat u of uw kind mazelen heeft.
Hoe vaak komt mazelen voor in Nederland?
Sinds 1976 zit een vaccinatie tegen mazelen in het Rijksvaccinatieprogramma. Vóór de invoering hiervan kreeg bijna iedereen als kind mazelen. Er waren ieder jaar honderdduizenden mazelenpatiënten in Nederland.
Sinds kinderen een inenting tegen mazelen krijgen, komt de ziekte veel minder voor. Meestal zijn er tien tot twintig patiënten per jaar. Vaak zijn zij in een land geweest waar mazelen meer voorkomt.
Eens in de tien tot vijftien jaar is er een epidemie. Mazelen verspreidt zich dan vooral in gebieden waar minder mensen gevaccineerd zijn. De laatste mazelenuitbraak in Nederland was in 2013/2014. Toen werden ruim 180 mazelenpatiënten opgenomen in het ziekenhuis. Een 17-jarig meisje overleed aan de gevolgen van mazelen.
Het RIVM houdt de verspreiding van mazelen goed in de gaten en meldt de actuele situatie op de website.
Video
Video: Wat is mazelen
Mazelen is een zeer besmettelijke vlekjesziekte.
Je krijgt de ziekte van iemand die besmet is met het mazelenvirus.
Dit virus zit in de neus en de keel.
Door hoesten, niezen en praten kan het virus zich via de lucht verspreiden.
Mazelen begint met koorts, snotteren en hoesten.
Na drie tot zeven dagen komen er vlekjes achter je oren en later over je hele lichaam.
Je krijgt koorts en je kunt flink ziek worden.
Gelukkig geneest mazelen meestal vanzelf en zijn medicijnen niet nodig.
Word je toch ernstiger ziek, dan kun je een long- of hersenontsteking krijgen.
Hier kun je zelfs aan doodgaan.
In Nederland zijn de meeste kinderen inge‘nt tegen mazelen.
Ze krijgen twee prikken, met 14 maanden en met drie jaar.
Meer weten? Kijk op RIVM.nl/mazelen
Beeld: logo Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
