Mazelen (morbilli) is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan en wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Het virus is van mens op mens overdraagbaar.
Ziekteverschijnselen
Mazelen begint met koorts, hoesten, neusverkoudheid en oogontsteking. Zo’n twee tot vier dagen later ontstaan er rode vlekjes. Het mazelenvirus kan ook middenoorontsteking en diarree veroorzaken, en in ernstige gevallen longontsteking, stuipen of hersenontsteking. In zeer zeldzame gevallen veroorzaakt mazelen een hersenontsteking die gemiddeld pas 7 jaar na de mazelen begint, en altijd fataal is. Jonge kinderen, volwassenen en personen met een verminderde afweer, hebben een groter risico ernstig ziek te worden als zij mazelen oplopen dan gezonde kinderen op de basisschoolleeftijd. De kans om te overlijden bij patiënten met mazelen is in Nederland kleiner dan 1 op de 10000 gevallen. In ontwikkelingslanden sterven naar schatting zo’n 250 kinderen per dag aan mazelen.
Wat is mazelen?
Mazelen is een zeer besmettelijke vlekjesziekte.
Je krijgt de ziekte van iemand die besmet is met het mazelenvirus.
Dit virus zit in de neus en de keel.
Door hoesten, niezen en praten kan het virus zich via de lucht verspreiden.
Mazelen begint met koorts, snotteren en hoesten.
Na drie tot zeven dagen komen er vlekjes achter je oren en later over je hele lichaam.
Je krijgt koorts en je kunt flink ziek worden.
Gelukkig geneest mazelen meestal vanzelf en zijn medicijnen niet nodig.
Word je toch ernstiger ziek, dan kun je een long- of hersenontsteking krijgen.
Hier kun je zelfs aan dood gaan.
In Nederland zijn de meeste kinderen ingeënt tegen mazelen.
Zij krijgen twee prikken, met 14 maanden en met negen jaar.
Meer weten? Kijk op www.rijksvaccinatieprogramma.nl
Besmetting en preventie
Mazelen is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het mazelenvirus. Het wordt overgedragen door besmette druppeltjes vocht die mazelenpatiënten uitademen, niezen of hoesten. Mazelen is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan. Het is vele malen besmettelijker dan bijvoorbeeld griep, rodehond of bof. Een patiënt met mazelen is besmettelijk zodra de eerste symptomen beginnen. Mazelen kan voorkómen worden door vaccinatie. In Nederland wordt sinds 1976 gevaccineerd tegen mazelen binnen het Rijksvaccinatieprogramma. Het mazelenvaccin zit in een combinatievaccin (de BMR-vaccinatie) en wordt aangeboden aan kinderen van 14 maanden en van 9 jaar. Dit vaccin beschermt ook tegen bof en rodehond. Als iemand is blootgesteld aan het mazelenvirus kan de ziekte in sommige gevallen voorkómen worden door het toedienen van antistoffen.
Hoe vaak komt mazelen voor in Nederland?
Vóór de invoering van mazelenvaccinatie in Nederland in 1976 maakte vrijwel iedereen op de kinderleeftijd mazelen door. Er waren dan ook ieder jaar honderdduizenden mazelenpatiënten in Nederland. Sinds de invoering van mazelenvaccinatie komt de ziekte veel minder voor, doorgaans rond de 10 gevallen per jaar die vaak in het buitenland zijn opgelopen. Onder bevolkingsgroepen die zich niet laten vaccineren, breken echter van tijd tot tijd nog epidemieën uit. De mazelenepidemie van 2013/2014 was voornamelijk onder niet gevaccineerde, orthodox-protestante schoolkinderen. Tijdens deze epidemie werden ruim 180 patiënten met mazelen in het ziekenhuis opgenomen en stierf één 17-jarige aan de ziekte. In 2008 was er een andere epidemie, voornamelijk onder kinderen van wie de ouders vaccinatie afwijzen op grond van een antroposofische levenshouding. Hierbij werden vier kinderen in het ziekenhuis opgenomen. De actuele situatie van mazelen in Nederland is te zien in de Atlasinfectieziekten.
Mazelenmeldingen per jaar
Figuur 1. Meldingen van mazelen per jaar in Nederland van 1976-2018*
* Meldingen tot 1 juli 2018.
Ziekenhuisopnames ten gevolge van mazelen per jaar
Figuur 2. Aantal ziekenhuisopnames ten gevolge van mazelen per jaar in Nederland van 1999-2014.
