Door de coronapandemie zijn in 2020 en 2021 meer dan 305.000 operaties uitgesteld. Het RIVM heeft berekend dat hierdoor 320.000 levensjaren in goede gezondheid verloren zijn gegaan. De kans is klein dat dit verlies van gezondheid nog teruggewonnen kan worden. Het RIVM adviseert om bij de planning van operaties rekening te houden met de gezondheidswinst die ze opleveren.
Aantal uitgestelde planbare operaties
Ziekenhuizen in Nederland doen elk jaar ongeveer 900.000 operaties die in te plannen zijn. Dit zijn operaties die medisch gezien langer dan een maand kunnen wachten. Tot eind 2021 zijn door corona 305.000 van deze operaties niet doorgegaan of uitgesteld. Het totale aantal ligt hoger. Dat komt omdat een deel van de uitgestelde operaties voor 31 december 2021 is ingehaald. Spoedoperaties zijn in dit onderzoek niet meegeteld. Dit zijn bijvoorbeeld dringende operaties bij kankerpatiënten en na verkeersongevallen.
Gezondheidsverlies
Operaties verbeteren de gezondheid van mensen. Doordat deze later of helemaal niet werden uitgevoerd zijn 320.000 levensjaren in goede gezondheid verloren gegaan. Het grootste deel komt door uitgestelde staar-, heup- en knieoperaties. Het totale gezondheidsverlies is waarschijnlijk groter omdat niet alle vormen van zorg zijn meegeteld. Bijvoorbeeld uitgestelde diagnoses en zorg op poliklinieken.
Moeilijk in te halen
Het RIVM berekende ook wat het effect kan zijn als het lukt om zorg (gedeeltelijk) in te halen. Tot eind 2026 elk jaar een paar weken lang 5% extra operaties uitvoeren, laat het gezondheidsverlies met 19.000 levensjaren dalen. Of dit gehaald wordt hangt niet alleen van voldoende zorgpersoneel af. Wat ook meespeelt is of mensen nog in aanmerking (willen) komen voor een operatie. Zeker is dat niet alle uitgestelde operaties kunnen worden ingehaald.
Organisatie van te plannen zorg
Het RIVM doet aanbevelingen hoe de planbare ziekenhuiszorg door kan gaan bij een volgende crisis. Zo zou het goed zijn om af te spreken onder welke voorwaarden privéklinieken of buitenlandse ziekenhuizen deze zorg kunnen overnemen. Een andere mogelijkheid is de operatiecapaciteit zo goed mogelijk te gebruiken voor operaties die veel gezondheid opleveren. Dit onderzoek kan daarbij helpen.