Wijzigingsdatum 03-02-2025 | 10:44

De meeste mensen hebben inmiddels immuniteit opgebouwd tegen het coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome (severe acute respiratory syndrome)-CoV coronavirus (coronavirus)-2 als gevolg van vaccinatie en/of infectie. Niet iedereen wordt (ernstig) ziek van een (her)besmetting met SARS-CoV-2 dat COVID-19 veroorzaakt. Vaak zijn de symptomen mild, soms zelfs afwezig, maar soms ook langdurig (post-COVID). De verwachting is dat het coronavirus niet zal verdwijnen maar jaarlijks oplevingen kent, bijvoorbeeld in de winter. Waarom gebeurt dit terwijl zoveel Nederlanders gevaccineerd zijn of al eerder een besmetting hebben gehad?

De afgelopen jaren heeft het RIVM met behulp van de PIENTER Corona studie onderzoek gedaan naar de immuniteit van de Nederlandse bevolking tegen SARS severe acute respiratory syndrome (severe acute respiratory syndrome)-CoV coronavirus (coronavirus)-2. Met dit onderzoek verzamelden we informatie over antistoffen in het bloed van mensen van verschillende leeftijden, verspreid over heel Nederland. Die antistoffen geven aan of iemand gevaccineerd is en/of recent een besmetting heeft opgelopen. Door de hoeveelheid antistoffen bij deelnemers in de gaten te houden zijn we meer te weten gekomen over bescherming tegen het virus en hoelang die bescherming aanhoudt.

Het onderzoek

Het PIENTER Corona onderzoek is aan het begin van de pandemie in april 2020 gestart met 3.200 deelnemers, en uitgebreid met 4.500 deelnemers in juni 2020. Van deze 7.700 deelnemers heeft een groot deel meerdere ronden meegedaan. Het onderzoek is verlengd en hiervoor zijn in het najaar van 2021 naast de bestaande deelnemers ook nieuwe deelnemers uitgenodigd. Hierdoor konden we bijvoorbeeld nog beter de duur van de afweer tegen het coronavirus in alle leeftijden volgen.

De dertiende en laatste onderzoeksronde vond plaats in het najaar van 2024.

Publiceren van resultaten

Na iedere onderzoeksronde publiceert het RIVM een samenvatting van de resultaten op de website. Doordat er verschillende stappen doorlopen worden vanaf de start van een onderzoeksronde tot en met het eindresultaat duurt dit altijd even:

  • We nodigen deelnemers uit voor een nieuwe onderzoeksronde en vragen ze om een bloedmonster op te sturen en een vragenlijst in te vullen. 
  • De meeste bloedmonsters zijn na ongeveer een maand binnen bij het RIVM.
  • We onderzoeken de bloedmonsters in het laboratorium op de aanwezigheid en hoeveelheid antistoffen. 
  • We toetsen de metingen van het laboratorium op kwaliteit.
  • De gegevens van de ingevulde vragenlijsten worden verwerkt in een database. 
  • Daarna voegen we de gegevens uit de vragenlijsten en de onderzoeksgegevens uit het laboratorium samen. 
  • De definitieve analyses en resultaten worden verwerkt in wetenschappelijke artikelen. Een samenvatting van de belangrijkste resultaten verschijnt dan op de website van het RIVM. 

PIENTER corona studie

Voice-over: De Covid-19-pandemie bracht veel vragen met zich mee. In het begin was er onzekerheid over hoeveel Nederlanders al besmet waren en wie meer risico liepen. Om hier zo snel mogelijk zicht op te krijgen, startte het RIVM in maart 2020 de PIENTER Corona Studie. In dit onderzoek wordt gekeken naar de aanwezigheid van antistoffen tegen het coronavirus in de Nederlandse bevolking. Deelnemers aan de PIENTER Corona Studie leveren twee à drie keer per jaar, door een kleine vingerprik, een bloedmonster aan waarin antistoffen tegen het virus worden gemeten. Ook vullen ze vragenlijsten in. Later in de pandemie ontstond er vooral onrust over het mogelijk afnemen van immuniteit na een infectie of vaccinatie. Uit ons onderzoek blijkt dat bij de meeste mensen de immuniteit lang aanhield en beschermde tegen ernstige ziekte. Na langere tijd neemt de bescherming wel af, zeker bij ouderen. Je hebt daardoor de kans alsnog besmet te raken, maar de kans dat je ernstig ziek wordt, is veel kleiner. Het onderzoek heeft ook uitgebreid gekeken naar factoren voor besmetting en de mate van immuniteit. Er komen bijvoorbeeld steeds nieuwe varianten van het coronavirus bij waardoor het afweersysteem telkens moet bijleren voor optimale bescherming.

Een afweersysteem past zich aan aan de nieuwe omstandigheden.

Voice-over: Door het onderzoek hebben we meer inzicht gekregen hoe antistoffen in de neusholte helpen om besmettingen met het virus te verminderen. Want de meeste mensen hebben ook antistoffen in de bovenste luchtwegen waardoor het virus, inclusief nieuwe varianten, sneller wordt herkend en de kans op ziekte vermindert.

Het PIENTER Corona onderzoek richt zich nu ook op de gevolgen van Covid-19 en op de afweer tegen andere ziekteverwekkers in de luchtwegen. Want door alle maatregelen tijdens de Covidperiode hebben andere ziekteverwekkers minder kans gekregen om mensen te besmetten. Verder richt het onderzoek zich op langdurige klachten na een besmetting. De ernst van aanhoudende klachten en de mogelijke veranderingen in de kwaliteit van leven. De inzichten van de studie deelt het RIVM met beleidsmakers en publiceert deze op de website van de PIENTER Corona Studie en in wetenschappelijke tijdschriften. Zonder deelnemers zijn dit soort onderzoeken niet mogelijk. Het RIVM bedankt daarom iedereen die meedoet aan PIENTER Corona en de vele andere onderzoeken.

Het logo van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu verschijnt.

Beeldtekst:
rivm.nl/pienter-corona-onderzoek

Meer informatie