Wat is shigellose?

Shigellose wordt ook wel bacillaire dysenterie genoemd. De ziekte wordt veroorzaakt door een infectie met een shigellabacterie. Er zijn meerdere types shigellabacteriën die mensen ziek kunnen maken. De tijd tussen besmetting en de eerste klachten wisselt van één tot zeven dagen. Meestal is dit één tot drie dagen.

Hoe herken ik shigellose?

Wie shigellose heeft, kan last krijgen van koorts en buikkrampen, gevolgd door waterdunne diarree. Na een paar dagen wordt de diarree slijmerig en kan er bloed bij zitten. Andere ziekteverschijnselen zijn spierpijn, hoofdpijn of huiduitslag. Heeft u diarree met bloed of slijm? Neem dan contact op met uw huisarts.

Welke mensen kunnen erg ziek worden van shigellose?

Iedereen kan shigellose krijgen.

Sommige mensen hebben meer kans om de ziekte te krijgen:

• Reizigers naar warme landen.
• Gezinsleden van iemand die shigellose heeft (vooral de kinderen in het gezin).
• Mannen die seks hebben met mannen.

Sommige mensen hebben een grotere kans om ernstig ziek te worden van shigellose:

• Mensen die behandeld worden met medicijnen die de darmbewegingen remmen.
• Mensen die besmet zijn met het type shigellabacterie Shigella dysenteriae.
• Kinderen.
• Ouderen.
• Mensen die ook een andere ernstige ziekte hebben.
• Mensen met hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficientievirus) of sommige andere immuunziekten.

Hoe krijg ik shigellose?

De shigellabacterie wordt van mens op mens overgedragen. Besmette personen scheiden de bacterie uit via hun poep. Dit kan tot ongeveer vier weken na het begin van de klachten gebeuren. Soms is dit nog langer. De bacterie verspreidt zich makkelijk. De verspreiding gaat van mens op mens, of via voedsel, water of besmette voorwerpen of oppervlakten.

Iemand met shigellose kan anderen besmetten via de handen. Na een toiletbezoek kan de bacterie bijvoorbeeld op de wc-bril, spoelknop, kraan of deurklink zitten. Hierdoor kan de bacterie op iemands handen komen. Via de handen kan de bacterie in de mond terechtkomen, of bijvoorbeeld op eten, bestek, servies of speelgoed.

Ook door seks kunnen mensen in contact komen met poep en zo besmet raken. Bijvoorbeeld door anale seks of via besmette seksspeeltjes.

Hoe voorkom ik shigellose?

Er is geen vaccin tegen shigellose. Verspreiding van de bacterie kunt u voorkomen door goede hygiëne:

• Was uw handen voor het eten en voor het maken van eten.
• Was uw handen nadat u op het toilet bent geweest.
• Spoel het toilet door met de deksel dicht.
• Maak het toilet na elk gebruik schoon als u diarree heeft.
• Vervang elke keer de handdoek als iemand met diarree naar het toilet is geweest. Of laat iedereen de handen drogen met papier.
• Heb geen seks met iemand die diarree heeft.
• Kijk voor meer seksadviezen op Shigella | Soa Aids Nederland.
• Reist u naar een (sub)tropisch land? Let er dan op dat u:
  • schoon water drinkt;
  • geen ongekookt of ongeschild fruit/groente eet;
  • vlees en vis goed verhit voordat u het eet.

Is shigellose te behandelen?

De klachten van shigellose verdwijnen meestal na vijf tot tien dagen. In de meeste gevallen moet u uitzieken. Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen. Soms schrijft een arts antibiotica voor.

Hoe vaak komt shigellose voor in Nederland?

Shigellabacteriën komen wereldwijd voor. Vooral in (sub)tropische landen sterven regelmatig kinderen aan shigellose. In Nederland melden artsen elk jaar zo’n 400 tot 600 mensen met de ziekte.

Mannen die seks hebben met mannen hebben een grotere kans om shigellose te krijgen. Sinds 2022 gaat er een type shigella rond die ongevoelig is voor veel verschillende antibiotica. Dit type komt vooral voor bij mannen die seks hebben met mannen. In twee jaar tijd hebben 62 mensen shigellose door dit bacterietype gekregen, van wie 56 mannen. 

Kan iemand met shigellose naar een kinderopvang, school of werk?

Heeft een kind shigellose? Dan mag het niet naar een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal of groep 1 of 2 van de basisschool. De huisarts en de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) vertellen wanneer dit weer mag. Oudere kinderen mogen naar school als de klachten over zijn, ze zich goed voelen en ze weten hoe ze hygiënisch naar het toilet kunnen gaan.

Heeft uw kind shigellose? Vertel het dan aan de pedagogisch medewerker of de leerkracht. Zij kunnen in overleg met de GGD andere ouders informeren. Ouders kunnen dan letten op de klachten van shigellose bij hun kind. Soms zijn extra maatregelen op de kinderopvang of school nodig.

Een volwassene met shigellose die zich goed voelt, kan weer naar werk zodra de diarree over is. Werkt u:

• in de zorg?
• met kleine kinderen?
• in de voedselbereiding, bijvoorbeeld in een restaurant of slagerij?

Dan moet u eerst overleggen met de GGD/bedrijfsarts of met uw werkgever voor u weer gaat werken.