Voor een sterke publieke gezondheidszorg zijn voldoende en gemotiveerde professionals nodig. Echter is er al jaren een tekort aan infectieziektebestrijding (IZB)-professionals en zijn GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en structureel onderbezet. Om de kwaliteit en professionaliteit binnen de IZB Infectieziektebestrijding (Infectieziektebestrijding) te bewaken en in de toekomst beter het hoofd te kunnen bieden aan pandemieën, is het noodzakelijk dat de GGD’en beter aansluiten op de wensen voor loopbaanperspectief van IZB-professionals. Dit onderzoek geeft inzicht in de bevorderende en belemmerende factoren daarbij. Met deze inzichten kunnen GGD'en gerichter en effectiever stappen zetten in het binden, boeien en behouden van professionals. Dit helpt de IZB te versterken op de korte én lange termijn. 

GGD, een aantrekkelijke werkgever 

Het doel van dit onderzoek was het verkrijgen van inzicht in wat professionals werkzaam binnen de infectieziektebestrijding bij de GGD’en verstaan onder loopbaanperspectief. Maar ook hoe ze loopbaanperspectief in hun huidige functie ervaren en welke factoren het loopbaanperspectief bevorderen of belemmeren. Het uitvoeren van dit onderzoek en de implicaties ervan hebben als hoger doel dat de GGD’en een aantrekkelijke werkgever zijn. Zo draagt dit onderzoek bij aan de versterking van de infectieziektebestrijding en pandemisch paraatheid bij GGD’en.  

Lees uitgebreid over dit onderzoek in het onderzoeksrapport,(PDF) opgeleverd begin 2024. Ook is er een handreiking(PDF) om aan de slag te gaan met loopbaanperspectief. Hierin staan concrete aanbevelingen en ‘best practices’ vanuit de GGD’en. 

Het onderzoeksdesign

De aard van de onderzoeksvragen vroeg om een kwalitatief onderzoeksdesign [1]. De onderzoeksopzet was opgedeeld in twee fasen. De eerste fase had als doel om te identificeren wat loopbaanperspectief inhoudt voor IZB Infectieziektebestrijding (Infectieziektebestrijding)-professionals en wat bevorderende en belemmerende factoren zijn voor het realiseren van hun loopbaanperspectief bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en. Deze data is opgehaald in zes focusgroepsessies met 46 (medische en niet-medische) professionals werkzaam binnen teams:  

• (algemene) infectieziektebestrijding (IZB) 
• tuberculosebestrijding (TBC Tuberculose (Tuberculose)) 
• seksuele gezondheid (SG) 
• reizigersadvisering (RA) 
• technische hygiënezorg (THZ Technische Hygienezorg (Technische Hygienezorg))  

Deze data is geanalyseerd door middel van een thematische framework analyse [2].  

In de tweede fase zijn aan de hand van deze opgehaalde resultaten twaalf diepte-interviews gehouden met personen in functies die volgens de IZB-professionals sleutelfiguren zijn in het verbeteren van loopbaanperspectief bij de GGD’en. Deze sleutelfiguren waren:  

• directeuren publieke gezondheid 
• IZB-managers 
• HR human resources (human resources )-managers/adviseurs 
• opleidingscoördinatoren  

Aan de hand van een praatplaat met daarop alle bevorderende en belemmerende factoren voor IZB-professionals, zijn oplossingsrichtingen besproken om het loopbaanperspectief voor IZB-professionals te verbeteren.  

De definitie van loopbaanperspectief 

Ontwikkeling, dat is wat loopbaanperspectief onder meer betekent voor de IZB-professionals. Ontwikkeling bestaat uit:  

1. persoonlijke ontwikkeling: persoonlijke groei en persoonlijke doelen bereiken en naleven 
2. horizontaal doorgroeien: toevoegen van kennis en vaardigheden, door bijvoorbeeld opleidingen, trainingen of cursussen te volgen,  
3. verticaal doorgroeien: promotie maken of een hogere functie bekleden.  

Daarnaast benoemen IZB-professionals dat loopbaanperspectief iets persoonlijks is en ruimte moet bieden voor vrijheid. Hiermee wordt bedoeld dat professionals de ruimte en vrijheid krijgen om te ontdekken waar hun kwaliteiten liggen en wat ze leuk vinden. Waardering en een passend salaris met doorgroeimogelijkheden zijn ook onderdeel van loopbaanperspectief.  

Bevorderende factoren voor het realiseren van loopbaanperspectief 

Bevorderende factoren betreffen aspecten die IZB-professionals nu ervaren als helpend om hun loopbaanperspectief te realiseren. Eigen initiatief tonen is hierin erg helpend, net zoals het regelmatig voeren van functioneringsgesprekken of andere interne gesprekken met personen die invloed uitoefenen op de loopbaan van de professional. Tot slot is een fijne werksfeer een belangrijke bevorderende factor. Volgens de professionals helpt het immers als je ervaart dat je naast leuk werk ook een leuk team hebt. 

De aanpak voor een beter loopbaanperspectief 

Uit de focusgroepsessies zijn diverse thema’s te vertalen die het realiseren van loopbaanperspectief belemmeren. Twee voorbeelden van deze thema's zijn:  

• Hindernissen om door te groeien, zoals onduidelijkheden bij wie je moet zijn voor je loopbaanperspectief of wat de mogelijkheden zijn.  
• Onvoldoende waardering, zowel het onvoldoende uitspreken van waardering, als het gebrek aan financiële waardering.  

Na het analyseren van de diepte-interviews bleken de aanbevelingen en oplossingen op te delen in vijf hoofdthema’s. Per hoofdthema zijn de belemmerende factoren omgezet naar adviezen. Zie Tabel 1 voor het overzicht en de kenmerken van participanten in de focusgroepsessies.

*andere zorgsectoren: bijvoorbeeld de VVT verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties (verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties)-sector

Tabel 1: Overzicht en de kenmerken van participanten in de focusgroepsessies

Conclusie

Dit onderzoek geeft inzicht in wat IZB Infectieziektebestrijding (Infectieziektebestrijding)-professionals verstaan onder loopbaanperspectief en wat helpend is om dit loopbaanperspectief te verbeteren. Ook geeft het inzicht in de kansen en verbeterpunten voor GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en om ervoor te zorgen dat zij professionals binnen de infectieziektebestrijding kunnen binden, boeien en behouden.  

Het is van belang dat alle GGD’en aan de slag gaan met de concrete oplossingsrichtingen uit de handreiking(PDF). Juist in het kader van de bezuinigingen, waarbij we in de toekomst pandemisch paraat willen zijn, maar dit wel moeten bereiken met minder middelen.  

Welke stappen GGD’en hierbij zetten is afhankelijk van wat er nodig is in de eigen organisatie om het loopbaanperspectief te verbeteren. In het najaar van 2024 is door middel van werksessies in elke bovenregionale GGD-regio een start gemaakt in het prioriteren van thema’s en het maken van concrete afspraken om het loopbaanperspectief van IZB-professionals op korte termijn te verbeteren. 

Dank aan alle GGD-professionals, sleutelfiguren en de Taskforce voor hun bijdrage aan de uitvoering van dit onderzoek.