Intro

De zes Zuid-Nederlandse GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en (GGD Zeeland, GGD West-Brabant, GGD Hart voor Brabant, GGD Brabant-Zuidoost, GGD Limburg-Noord en GGD Zuid-Limburg) hebben sinds 2015 een gezamenlijk dashboard, gebaseerd op infectieziektegegevens uit HPZone (1). In dit dashboard komen gepseudonimiseerde, geaggregeerde data van de teams infectieziektebestrijding (IZB Infectieziektebestrijding (Infectieziektebestrijding)) van de zes GGD’en samen (1). In gezamenlijke surveillance-overleggen en -rapportages bespreken de zes GGD’en de lokale en regionale trends en bijzonderheden. Ook hebben zij afspraken gemaakt over de (minimale) dataregistratie en datakwaliteit. Ruim zeven jaar na de start van het HPZone Dashboard Zuid-Nederland en vijf jaar na de laatste evaluatie, waren we benieuwd hoe de surveillancerapportages op dit moment worden ervaren en gebruikt:  

• Hoe gebruikt iedere GGD het HPZone Dashboard en de kwartaal- en jaarrapporten?  
• En hoe kunnen we de rapportage verbeteren?  

In de huidige samenleving is er veel meer aandacht gekomen voor datagedreven werken. We vragen ons ook af of dit mogelijkheden biedt om onze rapportage verder te automatiseren.  

Met dit ontwikkelproject hebben we de huidige bovenregionale surveillance, waaronder de kwartaal- en jaarrapporten voor de zes GGD’en, geëvalueerd en verbeterd. 

Methode en resultaten  

Op 6 september 2022 hield een onderzoeker een online groepsinterview met zes artsen van vier verschillende GGD’en aan de hand van een vooraf opgestelde topic list. Het interview werd opgenomen. Alle deelnemers waren erg tevreden over de bestaande rapportages en wensten weinig aanpassingen. Wel vonden ze dat de terugkoppeling van de rapportages richting de eigen IZB-teams beter kan. De deelnemers waren het erover eens dat het fijn is om de rapportages te automatiseren. Ook zagen de deelnemers het grote belang van bovenregionale surveillance en waren zij tevreden over de samenwerking in Zuid-Nederland. Zij onderschreven het belang van afspraken over uniforme dataregistratie ten behoeve van surveillance. De deelnemers erkenden de faciliterende rol van het HPZone Dashboard in het uniformeren van registratieafspraken en in de samenwerking in Zuid-Nederland. Daarnaast benadrukten ze het belang van flexibiliteit en de mogelijkheid tot maatwerk. Ze willen makkelijk grafieken kunnen toevoegen of weghalen en de mogelijkheid hebben om achteraf handmatig duiding toe te voegen. 

Na het groepsinterview startten we samen met een datascientist een ontwikkeltraject. De datascientist stelde met name aanpassingen voor wat betreft het visualiseren van de grafieken. We automatiseerden daarna de bestaande rapportages met enkele visuele aanpassingen. Dit deden we met behulp van een script met programmeertaal (een Rscript) die de ruwe data uit HPZone omzet in de gewenste rapportage met behulp van een statistische programma (Rstudio). Na uitvoeren van het Rscript ontstaat de rapportage in Microsoft Word. De verschillende manieren om een grafiek te visualiseren bespraken we daarna met voorbeelden daarvan in de bestaande werkgroep HPZone Dashboard Zuid-Nederland. Na discussie en consensus verwerkten we de aangenomen aanpassingen in het Rscript. Figuur 1 en 2 laten deze aanpassingen goed zien. Figuur 1 was de grafiek in de bestaande rapportage: de lijnen van alle zes GGD’en en het gemiddelde liggen hierin over elkaar heen. Het onderscheid tussen de lijnen is moeilijk te zien. Figuur 2 is de nieuwe visualisatie die in het uiteindelijke Rscript is toegevoegd: iedere GGD heeft hierin een eigen grafiek, afgezet tegen het gemiddelde. Zo is in één oogopslag te zien hoe een GGD scoort ten opzichte van het gemiddelde. Met deze aanpassing gingen we van één grafiek met zeven lijnen naar zes grafieken met elk twee lijnen.  

Figuur 1. Voorbeeld grafiek bestaande rapportage 

Figuur 2. Voorbeeld grafiek nieuwe rapportage  

De datascientist stelde ook een handleiding op met daarin hoe en welke data er geëxporteerd en opgevraagd moeten worden en hoe het Rscript aangepast kan worden voor een maatwerkrapportage. Er is een handleiding voor zowel een HPZone data-extractie, als een HPZone Dashboard data-extractie. Hierdoor is het Rscript ook toepasbaar voor GGD’en die geen HPZone Dashboard hebben, maar wel gebruik maken van HPZone voor hun registratie. Het Rscript is gedurende 2023 ieder kwartaal getest en bijgesteld voor de Zuid-Nederlandse surveillance.  

In kwartaal 2 en 3 van 2023 zijn het Rscript en de handleiding voor HPZone data-extractie doorgenomen met epidemiologen van een andere GGD-regio. Deze GGD maakt geen gebruik van een HPZone Dashboard. De epidemiologen zijn vervolgens samen met een datascientist aan de slag gegaan om een rapportage te generen. Zij vonden de handleiding lang en ingewikkeld, waardoor ze het lastig vonden om het proces goed op te volgen. De handleiding is na afronding van het project nog getest door epidemiologen van GGD West-Brabant en GGD Brabant-Zuidoost die de handleiding nog niet eerder hadden gezien. Ze vonden de handleiding duidelijk en praktisch toepasbaar en genereerden vlot een bovenregionale rapportage.    

Aanbeveling en vervolg  

Het Rscript is bruikbaar voor de GGD’en in Zuid-Nederland om kwartaal- en jaarrapporten sneller en makkelijker te genereren dan voorheen. We blijven het format gebruiken en verder ontwikkelen, ook met behulp van nieuwe ontwikkelmogelijkheden die na het afronden van het project zijn opgekomen,  zoals verbeterde datavisualisaties, automatisering en mogelijk gebruik van HTML Hypertext Markup Language (Hypertext Markup Language) in plaats van Microsoft Word.  

De Rscripts en handleidingen zijn op te vragen door iedere GGD bij de eigen Regionaal Epidemiologie Consulent (REC) (2). De handleiding is niet aangepast na de feedback van de drie GGD’en, omdat twee van de drie de handleiding duidelijk en praktisch toepasbaar vonden. Wel adviseren wij GGD’en om de tijd te nemen en de handleiding en Rscripts de eerste keer samen met een datascientist door te nemen en aan te passen aan de eigen wensen. Dit zal helpen bij het begrijpen van de handleiding en het toepassen van het Rscript. Om de rapportages voor meerdere GGD’en te maken ten behoeve van bovenregionale surveillance, zullen de GGD’en onderling afspraken moeten maken over de dataregistratie. Alleen bij uniforme registratie is vergelijking mogelijk. Ook de dataregistratie-afspraken van GGD’en in Zuid-Nederland zijn te verkrijgen via de REC.  

Dit ontwikkelproject werd mede mogelijk gemaakt door financiële steun vanuit het programmabudget van de Regionale Ondersteuning van het RIVM Centrum Infectieziektebestrijding.