Belangrijk bij interpretatie van de resultaten van dit onderzoek
- De resultaten komen uit een cohortstudie. Dit betekent dat we mensen volgen over de tijd. Sommige mensen blijven meedoen, anderen stoppen, en weer anderen stromen later in. Dit type onderzoek is geschikt om patronen over de tijd te bestuderen (bijvoorbeeld ‘er is een toename in vertrouwen van 15 procentpunt’) en vergelijkingen te maken binnen personen (‘Draagvlak voor 1,5 meter afstand houden is 5 procentpunt lager dan voor regelmatig handen wassen’).
- Het cohort is demografisch niet representatief voor de Nederlandse bevolking (zie toelichting). Cijfers op één tijdstip, zoals ‘de vaccinatiegraad’ in juli 2021, kunnen afwijken van onderzoeken die op dat moment een representatief sample hebben geworven en gewogen. We beoordelen deze afwijkingen elke ronde t.o.v. de cijfers op het Coronadashboard en die blijken beperkt (0 - 10 procentpunt). Waar deze verschillen wel duidelijk aanwezig zijn, geven we dit aan.
Vertrouwen in de Nederlandse aanpak
In de periode tussen meetronde 15 en 16 (huidige meetronde) zijn een aantal maatregelen versoepeld. Zo was het niet meer verplicht om 1,5 meter afstand te houden (maar dit werd nog wel geadviseerd). Thuiswerken had de voorkeur, maar als het nodig was kon op locatie worden gewerkt, en voor evenementen gold alleen een maximum aantal bezoekers als deze binnen plaatsvinden en er geen vaste zitplaats is. Daarnaast is het coronatoegangsbewijs ingevoerd voor bezoek aan horeca, evenementen, bioscoop/theater, festival/concert en professionele sportwedstrijden. Voor de horeca geldt nog wel de sluitingstijd van middernacht. De besmettings- en ziekenhuisopnamecijfers bleven gedurende deze periode lang op hetzelfde niveau, maar zijn sinds begin oktober weer gaan stijgen. De veranderingen in geldende maatregelen zijn terug te vinden in de tijdlijn van maatregelen voor bestrijding COVID-19.
Meetrondes
Ronde 1: 17-24 april 2020 | Ronde 2: 7-12 mei | Ronde 3: 27 mei - 1 juni | Ronde 4: 17-21 juni | Ronde 5: 8-12 juli | Ronde 6: 19-23 augustus | Ronde 7: 30 september - 4 oktober | Ronde 8: 11-15 november | Ronde 9: 30 december 2020 - 3 januari 2021 | Ronde 10: 10-14 februari | Ronde 11: 24-28 maart | Ronde 12: 5-9 mei | Ronde 13: 16-20 juni | Ronde 14: 28 juli – 1 augustus | Ronde 15: 8 – 12 september | Ronde 16: 20-24 oktober
Beeld van de Nederlandse aanpak
De mensen om ons heen kunnen veel invloed hebben op het beeld dat we vormen van de maatregelen. De meerderheid (72%) van de deelnemers aan meetronde 16 heeft aangegeven dat ze in de week voor het invullen van de vragenlijst met anderen over de Nederlandse aanpak van de coronacrisis hebben gepraat. 17% van de deelnemers heeft aangegeven bijna dagelijks tot meerdere keren per dag met anderen te hebben gesproken over de Nederlandse aanpak van de coronacrisis (cijfers niet in figuur).
Van de deelnemers had 28% (veel) vertrouwen in de manier waarop de Nederlandse overheid probeert het coronavirus onder controle te houden, 24% had er (helemaal) geen vertrouwen in en 48% was neutraal. Onder niet gevaccineerde deelnemers ligt het vertrouwen lager (1% is positief, 87% negatief) dan onder wel gevaccineerde deelnemers (29% is positief, 21% negatief; cijfers niet in figuur).
In vergelijking met andere landen doet Nederland het volgens 21% van de deelnemers (veel) beter, terwijl een groep van 20% het beleid als (veel) slechter beoordeelt (58% is neutraal). 13% vond het sentiment in de gesprekken over de Nederlandse aanpak (zeer) positief en 37% vond deze (zeer) negatief (50% is neutraal).
Veranderingen in het beeld van de Nederlandse aanpak
Voor de veranderingen in het beeld van de Nederlandse aanpak over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Het vertrouwen, dat sinds meetronde 8 daalde, kende een korte opleving in meetronde 13. Vanaf meetronde 14 daalde het vertrouwen weer. In de huidige meetronde is de daling onderbroken en lijkt het vertrouwen wat gestabiliseerd. Hetzelfde geldt voor het sentiment in gesprekken met anderen en de vergelijking met andere landen: de daling zet in de huidige meetronde niet door.
Onduidelijkheid van maatregelen
Van de deelnemers vindt 48% dat de Nederlandse overheid voldoende maatregelen neemt om verdere verspreiding van het virus te beperken, 13% vindt dat de overheid te veel doet en 39% vindt dat de overheid te weinig doet (cijfers niet in figuur). Voor het goed kunnen uitvoeren en volhouden van gedragsregels is het belangrijk dat mensen begrijpen wat er van ze verwacht wordt. Van de deelnemers in meetronde 16 geeft 56% aan dat ze het onlogisch of moeilijk te begrijpen vinden waarom sommige gedragsregels in de ene situatie wel gelden en in de andere niet. 19% vindt dat niet onlogisch of moeilijk te begrijpen en 25% is neutraal.
Verandering in onduidelijkheid van maatregelen
Voor de veranderingen over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Het percentage deelnemers dat vindt dat de overheid voldoende maatregelen neemt is 5 procentpunt lager ten opzichte van de vorige meetronde. Het percentage deelnemers dat vindt dat de overheid te veel maatregelen neemt is in de huidige meetronde gedaald (9 procentpunt) en het aantal deelnemers dat vindt dat de overheid (te) weinig maatregelen neemt is juist gestegen (13 procentpunt, cijfers niet in figuur).
Het percentage deelnemers dat het onlogisch of moeilijk te begrijpen vindt waarom de corona gedragsmaatregelen in sommige situaties wel gelden en in andere situaties niet, varieert over de rondes heen. In de vorige meetronde lag dit percentage op het hoogste punt tot dan toe. In de huidige meetronde is dit percentage sterk gedaald (met 13 procentpunt), maar nog altijd hoog vergeleken met het beeld van voor meetronde 15.
Mening over aanpak van de overheid
Aan de deelnemers is een aantal stellingen voorgelegd die gaan over de beslissingen van de overheid ten aanzien van de coronamaatregelen. De manier waarop deze resultaten worden gepresenteerd is anders dan in vorige meetrondes. In vorige meetrondes werden de resultaten van deze stellingen los gerapporteerd. Nu zijn deze stellingen gegroepeerd tot vier thema’s, namelijk of de Nederlandse overheid bij het bepalen van de maatregelen 1) gebruikmaakt van de juiste informatie, 2) voldoende uitleg geeft, 3) een eerlijke verdeling maakt, en 4) rekening houdt met verschillende belangen.
De deelnemers zijn het meest positief over het eerste thema (gebruik maken van de juiste informatie) met 70%. De deelnemers zijn het minst positief over de groep stellingen die gaat over een eerlijke verdeling, 27% in de huidige meetronde.
Veranderingen in de mening over de aanpak van de overheid
Voor de veranderingen over de tijd is gekeken naar de deelnemers die aan minimaal twee meetrondes hebben meegedaan. Voor alle thema’s daalde het percentage deelnemers dat hier positief over was sinds de winter van 2020, op een kleine opleving na in het begin van de zomer van 2021 (halverwege juni). In de vorige meetronde (september 2021) lag het percentage van de deelnemers dat positief was over alle thema op het laagste punt sinds het begin van de coronapandemie. In de huidige meetronde zijn die percentages weer licht gestegen, ongeveer tot het niveau van meetronde 14 (eind juli 2021).