Hoe herken ik Hib-ziekten?

Bij bijna iedereen komt de Hib haemophilus influenzae type b (haemophilus influenzae type b)- bacterie wel eens in de neus en keel voor. Meestal worden mensen hier niet ziek van. Dat komt doordat de bacterie meestal op het slijmvlies blijft. Het kan dan niet door het slijmvlies heen verder het lichaam binnendringen. Als iemand wel klachten krijgt, zijn dat vaak klachten van de neus, keel of oren, zoals:

• snotneus
• keelontsteking
• oorontsteking
• bijholteontsteking
• ontsteking van het strottenklepje

Een ontsteking van het strottenklepje kan samengaan met ernstige zwelling in de keel. Dit zorgt voor heftige benauwdheid waardoor de patiënt kan stikken.

Soms dringt de Hib-bacterie de bloedbaan binnen. Dat heet invasieve Hib-ziekte. 
Dan kan de bacterie bij de hersenvliezen terecht komen en hersenvliesontsteking veroorzaken. Deze ernstige infectie kan heel snel verlopen. Een patiënt kan in enkele uren tot een dag erg ziek worden en binnen een paar dagen zelfs overlijden.

Hoe herken ik invasieve Hib-ziekten?

De eerste klachten bij een invasieve Hib-ziekte zijn:

• hoge koorts
• hoofdpijn
• overgeven
• bleekheid
• tekenen van hersenvliesontsteking

Tekenen van een hersenvliesontsteking zijn een stijve nek, luierpijn (de baby huilt dan erg bij het verschonen en optillen van de beentjes), overgeven, sufheid soms met ook tekenen van bloedvergiftiging. Bij bloedvergiftiging ontstaan soms rode of paarse puntjes, of bloeduitstortinkjes op de huid.

Andere ernstige klachten van invasieve Hib-ziekten zijn ontstekingen van de  longen, gewrichten, bot en huid.

Welke mensen kunnen erg ziek worden van de Hib-bacterie? 

Sommige mensen hebben meer kans om erg ziek te worden van Hib:

• Mensen zonder milt of met een milt die niet goed werkt.
• Kinderen tot 5 jaar die niet (volledig) zijn ingeënt tegen Hib.
• Mensen met een minder goede afweer tegen ziektes.
• Ouderen.

Hoe krijg ik Hib-ziekten?

Hib-ziekten zijn besmettelijk. Besmetting vindt vooral plaats bij baby’s en peuters. De bacterie zit in de neus en keel van mensen en verspreidt zich bij hoesten, niezen of zoenen. Daarbij komen kleine druppeltjes vrij. Als mensen die inademen, raken ze besmet. Meestal weten mensen niet dat zij de bacterie dragen, omdat zij er niet ziek van worden. Maar mensen die zelf niet ziek zijn kunnen wel anderen besmetten zolang de bacterie in de neus en keel zit.

Hoe voorkom ik Hib-ziekten?

Sinds 1993 krijgen kinderen via het Rijksvaccinatieprogramma eenvaccin tegen Hib aangeboden. Kinderen krijgen dit vaccin (DKTP-Hib-HepB) wanneer zij drie, vijf en twaalf  maanden oud zijn. Gezonde kinderen ouder dan 1 jaar die nog niet zijn gevaccineerd tegen Hib, hebben genoeg aan één vaccinatie.
Het vaccin beschermt ook tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio en hepatitis B.

Wanneer iemand een invasieve Hib-ziekte krijgt, krijgt deze persoon een behandeling met antibiotica. Huisgenoten en mensen die nauw contact hebben met iemand met een invasieve Hib-ziekte krijgen soms ook antibiotica. Dit gebeurt alleen als er in het huishouden jonge kinderen zijn die niet (volledig) tegen Hib zijn ingeënt of als iemand een zwakke gezondheid heeft. Door de antibiotica raken zij de Hib-bacterie in de neus en keel kwijt. Dan kunnen zij andere mensen in hun omgeving ook niet meer besmetten. Dit is om de mensen die erg ziek kunnen worden van Hib te beschermen.

Zijn Hib-ziekten te behandelen?

Mildere vormen van Hib-ziekte kunnen vanzelf overgaan. Soms moeten ze met antibiotica behandeld worden voor een snel en goed herstel. Ernstige vormen van Hib-ziekte, zoals ontsteking van het strottenklepje, longontsteking of invasieve infecties, moeten zo snel mogelijk in het ziekenhuis met antibiotica behandeld worden. Patiënten kunnen anders in korte tijd heel ziek worden of zelfs overlijden.

Hoe vaak komen Hib-ziekten voor in Nederland?

Voordat de Hib-vaccinatie werd ingevoerd, kregen in Nederland elk jaar ongeveer zevenhonderd kinderen een ernstige Hib-infectie. Een kwart van alle gevallen van bacteriële hersenvliesontsteking kwam door Hib.

Sinds de invoering van de vaccinatie in 1993, is het aantal personen dat Hib-ziekte krijgt erg verminderd. In de afgelopen jaren kregen ruim vijftig personen per jaar een Hib-ziekte. Dit zijn vooral kinderen jonger dan 5 jaar en mensen van 65 jaar of ouder. Hoewel het vaccin erg effectief is tegen ernstige Hib-ziekte, zijn er elk jaar wel een aantal gevaccineerde kinderen die toch ziek worden, Van de gevaccineerde kinderen krijgen er elk jaar nog zeven tot achttien een invasieve Hib-ziekte.

Kan iemand met een Hib-ziekte naar een kinderopvang, school of werk?

Kinderen met een Hib-ziekte als oorontsteking of bijholteontsteking die zich weer goed voelen, kunnen gewoon naar de kinderopvang of naar school.

Heeft u zelf een Hib-infectie? Dan kunt u, als u zich goed voelt, gewoon naar uw werk. Bent u in contact gekomen met iemand met Hib? Dan hoeft u niet thuis te blijven. Thuisblijven helpt namelijk niet om de ziekte te voorkomen. Wel kunt u via de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) een antibioticakuur krijgen om bacteriën die bij u in de neus of keel zijn terechtgekomen, te doden. Of u daarvoor in aanmerking moet komen, bepaalt de GGD op basis van het soort contact u heeft gehad.

Figuur 1. Aantal meldingen van invasieve Hib haemophilus influenzae type b (haemophilus influenzae type b)-ziekte per jaar van 1993-2024. De data komen van het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis (AMC Academic Medical Center/RIVM).

Figuur 2.  Aantal patiënten met invasieve Hib haemophilus influenzae type b (haemophilus influenzae type b)-ziekte per 100.000 inwoners per leeftijdsgroep van 1993-2024. De gegevens zijn afkomstig van het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis (AMC/RIVM).

Zie voor meer informatie en bronvermelding de LCI-richtlijn Haemophilus influenzae type b (Hib)-infectie.