De meeste ouderen zijn prima in staat om eigen regie te voeren over hun leven en daarmee die zelfstandigheid te behouden. Een deel van de ouderen lukt dat niet. We spreken dan over kwetsbare ouderen. De kwetsbaarheid van ouderen neemt toe naarmate de leeftijd stijgt. Kwetsbaarheid komt vaker voor bij laag opgeleide ouderen, ouderen met complexe gezondheidsproblemen, oudere migranten, mantelzorgers op leeftijd en LHBT-ouderen.
Kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid kan zich op allerlei manieren uiten. De ene oudere heeft bijvoorbeeld moeite met boodschappen doen terwijl de andere oudere last heeft van vergeetachtigheid. We onderscheiden dan ook vier ‘gebieden’ waarop ouderen kwetsbaar kunnen zijn: fysieke (belemmeringen in hun fysieke functioneren door bijvoorbeeld gewichtsverlies, evenwichtsproblemen, vermoeidheid), cognitieve (belemmeringen in cognitie zoals geheugen en flexibiliteit), sociale (belemmeringen door eenzaamheid of verlies van sociale steun) en psychische kwetsbaarheid (belemmeringen door psychische aandoeningen zoals een depressie). Het RIVM doet onderzoek naar alle domeinen van kwetsbaarheid.
Complexe gezondheidsproblemen
Ouderen hebben vaak meerdere chronische aandoeningen tegelijk; dit wordt ook wel multimorbiditeit genoemd. Deze ouderen hebben vaak meer zorg nodig. Bovendien is de zorg vaak complexer omdat er verschillende zorgverleners bij betrokken zijn. Hierdoor kunnen tegenstrijdige adviezen en behandelingen worden gegeven en kunnen meerdere medicijnen tegelijk worden gebruikt. RIVM heeft feiten en cijfers hierover in kaart gebracht in de Volksgezondheidstoekomstverkenning en Volksgezondheidenzorg.info.
Ouderen met een migratieachtergrond
Onder ouderen in Nederland bevinden zich steeds meer mensen met een migratieachtergrond; net als bij de andere leeftijdsgroepen. Voor preventie, zorg en onderzoek rondom ouderen en veroudering is het belangrijk om met deze achtergrond rekening te houden. Vaak sluiten activiteiten en zorgaanbod onvoldoende aan bij de behoeften en belevingswereld van deze groep ouderen, en worden ze daardoor moeilijk bereikt. Bekijk voor meer informatie de factsheet Preventieve activiteiten voor ouderen die onvoldoende bereikt worden: wat zijn kansrijke elementen?
Eenzaamheid
Als mensen ouder worden nemen niet alleen medische, maar ook sociale problemen toe zoals eenzaamheid. Ouderen wonen vaker zelfstandig en vaker alleen. Door deze ontwikkelingen is er meer vraag naar zorg, zowel geboden door professionals als door mantelzorgers en vrijwilligers. Ook wordt de zorg complexer.