De meeste mensen willen lang en gezond leven. Gezondheid op hogere leeftijd vloeit voort uit een optelsom van erfelijke factoren, leefgewoonten en omgevingsfactoren waar zij gedurende hun hele leven aan blootstaan. De hele levensloop heeft dus invloed op de veroudering.
Het RIVM doet op allerlei manieren onderzoek naar veroudering en gezondheid. We onderzoeken bijvoorbeeld verouderingsprocessen op het niveau van cellen en de rol van leefgewoonten bij verouderingsziekten. Ook brengt het RIVM de voedingsgewoonten van ouderen in kaart en nemen we deel aan onderzoek naar de verschillen in veroudering tussen mannen en vrouwen.
Een greep uit de onderzoeksprojecten:
- Processen van veroudering, zoals veranderingen in het DNA (deoxyribonucleic acid) en veroudering van cellen. Dit onderzoek vindt plaats met behulp van onderzoek bij mensen, muizen en in het laboratorium.
- De veroudering van het immuunsysteem.
- Trajecten van veroudering: wat gebeurt er als mensen ouder worden wat betreft leefstijl, biologische risicofactoren en gezondheid? Dit doen we onder andere door de gezondheid en leefstijl van mensen jarenlang te volgen (de Doetinchem Cohort Studie). Ook onderzoeken we samen met de VU (Vrije Universiteit Amsterdam) de verschillen tussen mannen en vrouwen in veroudering.
- Hoe komt het dat in sommige families mensen bovengemiddeld oud worden en mentaal en fysiek sterk en gezond blijven? Dit is zo’n relevante vraag dat ZonMW ons - samen met het LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum) en het A-UMC (Universitair Medisch Centrum) – een beurs heeft gegeven waarmee we dit kunnen onderzoeken van 2021 tot 2026. Dit levert kennis op waarmee we chronische ziektes beter kunnen voorkomen. Vanuit het RIVM gebruiken we hierbij onderzoeksgegevens die we hebben opgehaald uit de Doetinchem Cohortstudie.
- Het RIVM onderzoekt wat de Nederlandse bevolking eet in de voedselconsumptiepeiling. In de peiling uit 2018 is het consumptiegedrag van ouderen toegevoegd. Eerder is er een aparte peiling geweest onder ouderen.
- Gemeenten zijn met de zorgverzekeraar verantwoordelijk voor zorg en welzijn van ouderen. Om deze zorg lokaal goed vorm te geven, is het voor gemeenten relevant om zicht te hebben in de mate waarin chronische ziekten, gezondheidsproblemen en vergrijzing voorkomen. Dit betreft onder meer ouderdomsziekten zoals dementie, osteoporose, en artrose, en de combinatie van chronische ziekten (multimorbiditeit). Veel van deze data zijn op gemeentelijk niveau beschikbaar.
- Voorspellingen van de impact van demografische veranderingen en biologische veroudering op het gebied van infectieziekten.
- Onderzoek naar de vaccinatiemogelijkheden voor ouderen en de bereidheid bij ouderen zelf om zich daartegen te laten vaccineren.
- Wie wordt er gezond 80 en wie niet? En is dat te voorspellen voor de geboorte? Wat kunnen de publieke gezondheidszorg en preventieve interventies op bepaalde momenten in de levensloop bijdragen aan gezond ouder worden.
- Het RIVM neemt deel aan het pas gestarte Consortium of Dementia Cohorts (NCDC). Het NCDC doet voor de eerste keer grootschalig onderzoek naar dementie. Het RIVM richt zich daarbij op de vraag hoe je cognitieve achteruitgang kunt voorkomen of vertragen. De onderzoekers kijken naar de twee belangrijkste oorzaken van dementie. Dat zijn neerslag van Alzheimer-eiwitten en schade aan de bloedvaten in de hersenen.