Plastic gaat lang mee, het is goedkoop en je kunt het voor veel dingen gebruiken. Dankzij plastic kunnen we bijvoorbeeld ons voedsel langer bewaren en hebben we medische toepassingen, zoals heupprotheses. Door alle voordelen neemt het gebruik van plastic sinds de jaren ’50 alleen maar toe. Maar het gebruik van plastic heeft ook nadelen, zoals het uiteenvallen in microplastics. Die nadelen maken dat we anders moeten omgaan met dit waardevolle materiaal, zodat we het milieu minder belasten.
Wat is plastic?
Plastic bestaat uit polymeren, dit zijn lange moleculen die uit steeds dezelfde bouwstenen bestaan. Het kunnen complexe mengsels van verschillende samenstellingen zijn. Vaak zitten er additieven in, dat zijn toegevoegde stoffen die de eigenschappen van het plastic verbeteren. Bijvoorbeeld kleur, elasticiteit en verminderde brandbaarheid.
De nadelen van plastic
Plastic kent een aantal belangrijke nadelen, waardoor we anders moeten omgaan met plastics.
- Je vindt plastic afval als zwerfvuil op het land, in oceanen, zeeën en rivieren.
- Microplastics zijn ook in ons lichaam gevonden. We weten nog niet precies wat dat betekent voor onze gezondheid. In laboratoriumonderzoek zijn al wel de eerste aanwijzingen gevonden van nadelige effecten op de gezondheid van mensen.
- Microplastics zijn overal in het milieu gevonden. We weten nog niet precies wat dat betekent voor de gezondheid van planten en beesten, maar de kleinste plastic deeltjes kunnen schade veroorzaken bij dieren.
- Vaak bevat plastic toegevoegde stoffen die schadelijk kunnen zijn. Bijvoorbeeld weekmakers en brandvertragers. Ook bouwstenen van plastics kunnen schadelijke stoffen zijn.
- Ziektekiemen en micro-organismen hechten zich aan microplastics, waardoor zij zich verspreiden.
Anders omgaan met plastic
Om de leefomgeving minder te belasten moeten we minder plastic gebruiken en zuiniger met plastic omgaan. Bijvoorbeeld door alternatieve materialen te zoeken en plastic producten langer te gebruiken. Ook omdat we nog niet genoeg weten over de mogelijke gezondheid risico’s van plastics op de lange termijn, is het goed om minder plastics te gebruiken en zuiniger met plastic om te gaan. Daarnaast kunnen we plastic beter recyclen, zodat we het in de kringloop houden en het zijn waarde houdt.
Lees hoe je plastic veilig gebruikt op waarzitwatin.nl.
Wat zijn microplastics?
Alle plastics breken na verloop van tijd geheel of gedeeltelijk af. En als je plastic gebruikt, komen er door slijtage microplastics vrij. Microplastics zijn deeltjes van kunststof, kleiner dan 5 mm. Sommige microplastics kun je zien, maar de allerkleinste deeltjes niet. Microplastics vinden we inmiddels overal, in het water, in de lucht en in de bodem.
Verschillende vormen microplastics
Behalve in grootte, zijn er ook veel verschillende vormen microplastics. Je hebt bolletjes, maar ook vlokken of vezelvormige deeltjes. De samenstelling van microplastics verschilt. Het gaat om veel verschillende polymeren met daaraan toegevoegde hulpstoffen, zoals weekmakers en brandvertragers. Alle microplastics zijn slecht oplosbaar in water en niet afbreekbaar.
Vorm en grootte bepalen verspreiding in lichaam en milieu
Zowel de vorm als de grootte van de kleine deeltjes kunnen invloed hebben op het gedrag in het lichaam. Ook voor de verspreiding in het milieu maakt dat uit. Grotere deeltjes komen bijvoorbeeld minder ver dan de allerkleinste microplastics.
Primaire en secundaire microplastics
- Primaire microplastics worden doelbewust toegevoegd aan producten door hun specifieke functie. Bijvoorbeeld in cosmetica. Ook aan verf- en kleurstoffen en schurende reinigingsmiddelen worden deze microplastics vaak toegevoegd.
- Secundaire microplastics ontstaan als grotere plastics in kleinere fragmenten uiteenvallen. Bijvoorbeeld door slijtage of verwering.
De Europese Commissie stelt regels op om het gebruik van primaire microplastics in producten zoveel mogelijk te voorkomen.
Lees meer op de pagina van European Chemicals Agency.