Rijksvaccinatieprogramma

In september 2022 heeft de staatssecretaris van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ) op advies van de Gezondheidsraad (2021) besloten om rotavirusvaccinatie aan te gaan bieden aan alle pasgeborenen in Nederland. Het streven is om deze vaccinatie in 2024 op te nemen in het Rijksvaccinatieprogramma. 

Eigen kosten

Zolang de vaccinatie nog niet is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, is deze beschikbaar op eigen kosten, via de huisarts of sommige GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)'en.

Vragen over de vaccinatie rotavirus

1. Hoe effectief is vaccineren tegen rotavirus?
2. Is mijn kind gevaccineerd is tegen het rotavirus, kan hij/zij dan geen rotavirusinfectie meer krijgen?
3. Is het vaccineren tegen het  rotavirus veilig?
4. Welke bijwerkingen kunnen er mogelijk verwacht worden?
5. Is er al ervaring met de rotavirusvaccinatie in andere landen
6. Wie kan er worden gevaccineerd tegen het rotavirus?
7. Zijn er ook kinderen voor wie het vaccin niet geschikt is?
8. Hoe lang werkt een rotavirusvaccinatie?
9. Moet de rotavirusvaccinatie worden herhaald?
10. Als ik mijn kinderen tegen het  rotavirus wil laten vaccineren, moet ik dat dan zelf betalen?
11. Kan de rotavirusvaccinatie gelijk worden gegeven met andere vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma?
12. Zijn er andere effectieve manieren om tegen het rotavirus te beschermen?

Vragen over het vaccin

1. Welk rotavirusvaccins zijn geregistreerd in Nederland?
2. Hoe kan ik mijn kind laten vaccineren tegen het rotavirus?
3. Het rotavirusvaccin is een levend verzwakt vaccin, wat betekent dit?
4. Hoe wordt het rotavirusvaccin toegediend?
5. Waaruit bestaat een rotavirusvaccin?

Hoe effectief is vaccineren tegen het rotavirus?

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van rotavirusvaccins [4,5,6]. In deze onderzoeken werd gekeken naar het aantal baby’s dat in het ziekenhuis worden opgenomen met rotavirus. Hierin werd een groep baby’s die wel waren gevaccineerd vergeleken met een groep baby’s die niet waren gevaccineerd. Uit alle onderzoeken bleek dat van de groep die wel waren gevaccineerd er 80-98% minder baby’s met rotavirus in het ziekenhuis terecht kwamen dan van de groep baby’s die niet waren gevaccineerd.

naar boven

Als mijn kind gevaccineerd is tegen het rotavirus, kan hij/zij dan geen rotavirusinfectie meer krijgen?

Een vaccinatie tegen rotavirus garandeert niet dat uw kind helemaal geen rotavirusinfectie meer krijgt, maar de kans dat uw kind er erg ziek van wordt is wel kleiner.

naar boven

Is het vaccineren tegen het rotavirus veilig?

Ja, vaccineren tegen rotavirus is veilig. Voordat het op de markt is gebracht, is het uitgebreid onderzocht. Ook in andere landen, zoals België en het Verenigd Koninkrijk, is inmiddels veel ervaring met rotavirusvaccinatie. De vaccinatie wordt gegeven via druppels.

Darminvaginatie
Vroeger werd een ander rotavirusvaccin gebruikt (Rotashield®). Hierbij werd na toediening van het eerste vaccin aan baby’s ouder dan 3 maanden een groter risico op darminvaginatie gezien. Dit is een ernstige aandoening waarbij een deel van de darmen in elkaar schuiven [7,8]. Dit vaccin is in 1999 van de markt gehaald. Bij de huidige vaccins wordt mogelijk ook een iets hoger risico op invaginatie gezien in de eerste week na vaccinatie [9-14]. Er zijn ook onderzoeken die laten zien dat de kans op invaginatie niet groter is, of zelfs lager is, na de vaccinatie [9, 15]. Om de kans hierop zo klein mogelijk te houden, is het belangrijk dat de eerste dosis van het vaccin gegeven wordt aan baby’s wanneer zij jonger zijn dan 3 maanden.

naar boven

Welke bijwerkingen kunnen er mogelijk worden verwacht?

Zoals bij alle vaccinaties kunnen er milde bijwerkingen worden verwacht. Zeer zeldzame reacties, zoals een ernstige allergische reactie, zijn niet uit te sluiten. Voor meer informatie en een overzicht van de meldingen van vermoede bijwerkingen na een vaccinatie kunt u terecht op de website van het Bijwerkingencentrum Lareb. Het gaat bij deze meldingen om het vermoeden van de melder dat het een bijwerking zou kunnen zijn. De relatie met het vaccin staat dus niet vast. Het kan ook gaan om een lichamelijke reactie die om een andere reden plaatsvindt en die toevallig op hetzelfde moment gebeurt als de vaccinatie.

Enkele zeer zeldzame bijwerkingen van rotavirusvaccinatie:

• Darminvaginatie (het in elkaar schuiven van een deel van de darmen). Zie ook ‘Is het inenten tegen rotavirus veilig’.
• Bij baby’s die veel te vroeg geboren zijn (<28 weken zwangerschapsduur) kan het gebeuren dat de baby in de eerste 24 uur na vaccinatie even stopt met ademen. Deze baby’s zijn over het algemeen nog opgenomen in het ziekenhuis op het moment dat zij in aanmerking komen voor de vaccinatie.

Een uitgebreide beschrijving van mogelijke bijwerkingen is te vinden in de bijsluiter van het vaccin.

naar boven

Is er al ervaring met rotavirusvaccinatie in andere landen?

Ja, in verschillende landen waaronder Oostenrijk, België, Luxemburg, Finland, Duitsland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk, is rotavirusvaccinatie onderdeel van het nationale vaccinatieprogramma.

naar boven

Wie kan er worden gevaccineerd tegen het rotavirus, en wanneer?

Rotavirusvaccinatie is geregistreerd voor baby’s tussen de 6 en 24 of 32 weken oud (afhankelijk van het vaccin). Het is belangrijk dat de eerste vaccinatie - het zijn er in totaal twee of drie - wordt gegeven vóór de leeftijd van 12 weken. Het rotavirusvaccin kan ook worden gegeven aan te vroeg geboren baby’s.

naar boven

Zijn er ook kinderen voor wie het vaccin niet geschikt is?

Ja, het vaccin mag niet worden gegeven aan:

• baby's die jonger zijn dan 6 weken of ouder dan 24 weken.
• baby’s met een voorgeschiedenis van darminvaginatie (het in elkaar schuiven van een deel van de darmen)
• baby's met een ongecorrigeerde aangeboren afwijking die het risico hierop verhoogt (bijvoorbeeld Meckels divertikel).
• baby’s met een (verdenking op) een severe combined immunodeficiency (SCID Severe Combined Immune Deficiency (Severe Combined Immune Deficiency)) of wanneer dit in de familie voorkomt.

U kunt met uw arts overleggen of het vaccin geschikt is voor uw kind.

naar boven

Hoe lang werkt een rotavirusvaccinatie?

De rotavirusvaccinatie biedt minstens 2 jaar bescherming tegen ernstige ziekte door rotavirusinfecties [16-19]

naar boven

Moet de rotavirusvaccinatie worden herhaald?

Afhankelijk van het  vaccin, zijn twee of drie vaccinaties nodig met een tussenperiode van minstens 4 weken.

naar boven

Als ik mijn kinderen tegen het rotavirus wil laten vaccineren, moet ik dat dan zelf betalen?

Ja, de kosten voor de rotavirusvaccinatie zijn nu nog voor eigen rekening. Het streven is om de rotavirusvaccinatie in 2024 toe te voegen aan het Rijksvaccinatieprogramma. Dan kunnen alle baby’s het vaccin gratis krijgen.

naar boven

Kan de rotavirusvaccinatie gelijk worden gegeven met andere vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma?

Ja, rotavirusvaccinatie kan gelijktijdig worden toegediend  met de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma die aan kinderen op deze leeftijd worden gegeven. Het is niet nodig om een bepaalde tussentijd aan te houden als rotavirusvaccinatie  niet gelijktijdig met de andere vaccinaties wordt toegediend.
 

naar boven

Zijn er andere effectieve manieren om tegen het rotavirus te beschermen?

Rotavirus is heel besmettelijk. Goede hygiëne helpt om verspreiding van de ziekte te voorkomen. Meer informatie over hygiëne is hier te vinden.

naar boven

Welk rotavirusvaccins zijn geregistreerd in Nederland?

Er zijn twee rotavirusvaccins geregistreerd voor gebruik in Nederland. Beide vaccins worden gegeven via druppeltjes in de mond. Een kind heeft twee of drie vaccinaties nodig. Het is belangrijk dat de eerste vaccinatie wordt gegeven vóór de leeftijd van 12 weken. (Klik op de merknaam voor de bijsluiter van het vaccin.)

* Vaccin in druppelvorm, wordt via de mond gegeven.

Houd er rekening mee dat wanneer een vaccin geregistreerd is, dit niet automatisch betekent dat het ook verkrijgbaar is in Nederland.

naar boven

Hoe kan ik mijn kind laten vaccineren tegen het rotavirus?

U kunt er zelf voor kiezen om gebruik te maken van deze vaccinatie. Deze moet u dan zelf betalen. De vaccins zijn alleen op recept verkrijgbaar, via een (huis)arts, of sommige GGD’en en vaccinatiecentra. Voor informatie over de prijs van de vaccinaties kunt u contact opnemen met uw apotheek of vaccinatiecentrum. Hierboven vindt u een overzicht van de geregistreerde vaccins met een link naar de bijsluiter. Overleg met uw (huis)arts, GGD of met een vaccinatiecentrum of het vaccin voor uw baby nodig en mogelijk is. Houd er rekening mee dat wanneer een vaccin geregistreerd is, dit niet automatisch betekent dat het ook verkrijgbaar is in Nederland. Het streven is om de rotavirusvaccinatie in 2024 toe te voegen aan het Rijksvaccinatieprogramma. Dan kunnen alle baby’s het vaccin gratis krijgen.

naar boven

Het rotavirusvaccin is een levend verzwakt vaccin, wat betekent dit?

Rotavirusvaccin is een zogenaamd ‘levend verzwakt vaccin’. Dit houdt in dat de natuurlijke ziekteverwekker, het virus, wordt verzwakt, waardoor het geen ziekte meer veroorzaakt, maar wel afweer opwekt. Levend verzwakte vaccins wekken dus een reactie op in het lichaam die lijkt op een sterk afgezwakte vorm van de ziekte. Hierdoor zorgen zij voor goede en langdurige bescherming.

naar boven

Hoe wordt het rotavirusvaccin toegediend?

Het rotavirusvaccin is geen prik, maar een drinkvaccin. De vloeistof heeft een wat zoete smaak.

naar boven

Waaruit bestaat een rotavirusvaccin?

Een rotavirusvaccin bevat drie soorten bestanddelen:

1. Antigenen: dit zijn verzwakte delen van het rotavirus waartegen bescherming (immuniteit) wordt opgewekt.
2. Hulpstoffen (bijv. adjuvantia): dit zijn stoffen die aan het vaccin worden toegevoegd om de werkzaamheid te verbeteren, de houdbaarheid te verlengen, het vaccin stabiel te houden, de toediening te vergemakkelijken, etc. Het zijn stoffen die goed zijn onderzocht en waar al jarenlang ervaring mee is.
3. Reststoffen: dit zijn de resten van stoffen uit het productieproces van het vaccin. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat er ongewenste bacteriën tijdens het productieproces groeien. Deze reststoffen worden, voordat het vaccin in gebruik wordt genomen, zoveel mogelijk verwijderd. Echter, zeer kleine hoeveelheden kunnen nog achter blijven. Het gaat dan om hoeveelheden die geen schade kunnen veroorzaken

In de bijsluiter staat beschreven uit welke bestanddelen rotavirusvaccin precies bestaat.

Meer informatie over de verschillende bestanddelen en hun functie is te vinden op de website van het Rijksvaccinatieprogramma: bestanddelen van vaccins.

naar boven

Referenties

1. Bruijning-Verhagen, P., et al., Rotavirus-related hospitalizations are responsible for high seasonal peaks in all-cause pediatric hospitalizations. Pediatr Infect Dis J, 2012. 31(12): p. e244-9.
2. Friesema, I.H., et al., Etiology of acute gastroenteritis in children requiring hospitalization in the Netherlands. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 2012. 31(4): p. 405-15.
3. Bruijning-Verhagen, P., et al., Targeted rotavirus vaccination of high-risk infants; a low cost and highly cost-effective alternative to universal vaccination. BMC Med, 2013. 11: p. 112.
4. Lamberti LM, Ashraf S, Walker CL, Black RE. A Systematic Review of the Effect of Rotavirus Vaccination on Diarrhea Outcomes Among Children Younger Than 5 Years. Pediatr Infect Dis J 2016; 35(9): 992-8.
5. Karafillakis E, Hassounah S, Atchison C. Effectiveness and impact of rotavirus vaccines in Europe, 2006-2014. Vaccine 2015; 33(18): 2097-107.
6. Jonesteller CL, Burnett E, Yen C, Tate JE, Parashar UD. Effectiveness of Rotavirus Vaccination: A systematic review of the first decade of global post-licensure data, 2006-2016. Clin Infect Dis 2017.
7. Centers for Disease, C. and Prevention, Intussusception among recipients of rotavirus vaccine--United States, 1998-1999. MMWR Morbidity and Mortality Weekly Report (Morbidity and Mortality Weekly Report) Morb Mortal Wkly Rep, 1999. 48(27): p. 577-81.
8. Murphy, T.V., et al., Intussusception among infants given an oral rotavirus vaccine. N Engl J Med, 2001. 344(8): p. 564-72.
9. Buttery, J.P., et al., Intussusception following rotavirus vaccine administration: post-marketing surveillance in the National Immunization Program in Australia. Vaccine, 2011. 29(16): p. 3061-6.
10. Oberle, D., et al., Rotavirus vaccination: a risk factor for intussusception? Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforschung Gesundheitsschutz, 2014. 57(2): p. 234-41.
11. Patel, M.M., et al., Intussusception risk and health benefits of rotavirus vaccination in Mexico and Brazil. N Engl J Med, 2011. 364(24): p. 2283-92.
12. Velazquez, F.R., et al., Postmarketing surveillance of intussusception following mass introduction of the attenuated human rotavirus vaccine in Mexico. Pediatr Infect Dis J, 2012. 31(7): p. 736-44.
13. Weintraub, E.S., et al., Risk of intussusception after monovalent rotavirus vaccination. N Engl J Med, 2014. 370(6): p. 513-9.
14. Yih, W.K., et al., Intussusception risk after rotavirus vaccination in U.S. infants. N Engl J Med, 2014. 370(6): p. 503-12.
15. Zickafoose, J.S., et al., Hospitalizations for intussusception before and after the reintroduction of rotavirus vaccine in the United States. Arch Pediatr Adolesc Med, 2012. 166(4): p. 350-5.
16. Soares-Weiser K, Maclehose H, Bergman H, Ben-Aharon I, Nagpal S, Goldberg E, et al. Vaccines for preventing rotavirus diarrhoea: vaccines in use. Cochrane Database Syst Rev 2012; 11: CD008521.
17. Lamberti LM, Ashraf S, Walker CL, Black RE. A Systematic Review of the Effect of Rotavirus Vaccination on Diarrhea Outcomes Among Children Younger Than 5 Years. Pediatr Infect Dis J 2016; 35(9): 992-8.
18. Karafillakis E, Hassounah S, Atchison C. Effectiveness and impact of rotavirus vaccines in Europe, 2006-2014. Vaccine 2015; 33(18): 2097-107.
19. Jonesteller CL, Burnett E, Yen C, Tate JE, Parashar UD. Effectiveness of Rotavirus Vaccination: A systematic review of the first decade of global post-licensure data, 2006-2016. Clin Infect Dis 2017.