Schoon en voldoende grondwater belangrijk

Tussen de vaste deeltjes in de ondergrond (zoals zand of klei) zit wat ruimte. Als die gevuld zijn met water dan noemen we dat grondwater.  Dit water kan tot op honderden meters diep liggen. Vooral neerslag en verdamping bepalen de stand van het grondwater in Nederland.

In Nederland komt 60 procent van het drinkwater uit grondwater. Het is dus een belangrijke bron. Natuurlijke processen zuiveren het grondwater in de bodem. De bodem werkt dan als een soort filter. De kwaliteit verbetert als het water langer (en dus dieper) in de bodem zit.  Drinkwaterbedrijven pompen daarom het grondwater van grote diepte naar boven.  Dit water zit dan al heel lang in de grond.

Grondwater is ook belangrijk voor natuurgebieden en voor een gezond ecosysteem. Als het grondwater te laag staat of vervuild is, kan dat negatieve effecten hebben op natuurgebieden. Maar ook voor woongebieden is een lage grondwaterstand nadelig. Een lagere grondwaterstand kan leiden tot problemen als:

• verzuring van de bodem;
• daling (inklinken) van veengrond;
• uitdroging van gevoelige plantensoorten.

Duurzaam beheer is noodzakelijk

Natuurlijke processen en menselijke activiteiten kunnen het grondwater beïnvloeden. Bijvoorbeeld landbouw en industrie. Grondwater verplaatst zich langzaam naar beneden. Ongeveer een meter per jaar. Het kan dus jaren duren voordat vervuilingen worden gevonden in het diepere grondwater.

In Nederland maken niet alleen drinkwaterbedrijven, maar ook de industrie en de landbouw gebruik van grondwater. Duurzaam beheer van grondwater is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat er ook in de toekomst voldoende schoon grondwater beschikbaar is. Daarvoor is het belangrijk om inzicht te hebben in de processen die van invloed zijn op de kwaliteit van grondwater.

Twee meetnetten

Het RIVM onderzoekt de kwaliteit van het grondwater in twee meetnetten. 

• In het Landelijk Meetnet Effecten Mestbeleid (LMM Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid)) monitoren we op landbouwbedrijven het water dat uitspoelt uit de wortelzone. Dit is de bovenste grondlaag waarin de meeste plantenwortels zitten.
• In het Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit (LMG Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit (Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit)) monitoren we het ondiepe en middeldiepe grondwater (10-25 meter diepte).  

Grondwaterstromen en drinkwaterwinning in Nederland

De infographic 'Grondwater in Nederland' laat zien dat grondwater langzaam stroomt. Vervuiling kan daardoor jaren later nog invloed hebben op de kwaliteit van het grondwater.