Hoe herken ik westnijlkoorts?

De meeste mensen (80%) met een infectie van het westnijlvirus krijgen geen klachten. Zo’n 19% van de besmette mensen krijgt milde griepachtige klachten, zoals:

• koorts
• hoofdpijn
• spierpijn
• buikpijn
• diarree
• soms huiduitslag
• soms vergrote lymfeklieren

Heel soms (1% van de infecties) wordt iemand ernstig ziek. Iemand kan dan een hersenontsteking of hersenvliesontsteking krijgen. Bij deze ernstige ziektes is de kans op overlijden 4 tot 14%. Bij mensen van zeventig jaar of ouder kan dit stijgen naar 15 tot 29%.

Welke mensen kunnen erg ziek worden van westnijlkoorts?

Mensen ouder dan 50 jaar en mensen met een lagere weerstand door ziekte of medicijnen hebben meer kans om erg ziek te worden van westnijlkoorts.

Hoe krijg ik westnijlkoorts?

Mensen krijgen het westnijlvirus via een beet van een besmette mug. Dit gaat via de huissteekmug (Culex pipiens), de meest voorkomende mug in Nederland. De muggen raken besmet door zich te voeden met bloed van besmette vogels. Daarna verspreiden deze muggen het virus naar andere vogels en soms ook naar mensen en andere zoogdieren. Andersom kunnen muggen het virus niet van mensen en andere zoogdieren krijgen. 

De tijd tussen een besmette muggenbeet en de eerste klachten is twee tot veertien dagen. Meestal duurt het twee tot zes dagen. Iemand die westnijlkoorts heeft gehad, kan de ziekte niet opnieuw krijgen.

Hoe voorkom ik westnijlkoorts?

De belangrijkste maatregel tegen het virus is uzelf te beschermen tegen muggen. Vooral in de schemering, want dan zijn de muggen het actiefst. Draag bijvoorbeeld bedekkende kleding, smeer met muggenwerende middelen met DEET diethyltoluamide (diethyltoluamide) en/of slaap onder een muskietennet.

Er is geen vaccin beschikbaar tegen westnijlkoorts. 

Is westnijlkoorts te behandelen?

Er bestaan geen medicijnen tegen westnijlkoorts. Er zijn wel medicijnen die helpen om de klachten minder te maken, zoals paracetamol bij koorts. Bij ernstige westnijlkoorts is een opname in het ziekenhuis nodig.

Hoe vaak komt westnijlkoorts voor?

In oktober 2020 is de eerste besmetting in Nederland bij een mens vastgesteld. De patiënt heeft het virus waarschijnlijk in de regio Utrecht gekregen door een muggenbeet. In deze regio zijn in augustus en september 2020 vogels en muggen gevonden met het westnijlvirus. Uiteindelijk zijn er in 2020 nog zes andere besmettingen vastgesteld in de regio Utrecht en één besmetting in de regio Arnhem. Er zijn sindsdien geen nieuwe infecties bij mensen in Nederland vastgesteld.

Het westnijlvirus heeft zich de laatste tientallen jaren verspreid over grote delen van de wereld. De ziekte komt al een tijd voor in delen van Afrika, het Midden-Oosten, West-Azië, Noord-Amerika, het zuidoosten en midden van Europa en het Middellandse zeegebied. De afgelopen jaren breidde de ziekte zich meer noordelijk uit binnen Europa, waaronder het midden van Duitsland. Op de website van ECDC (het Europese Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding) staat waar in Europa het virus op dit moment voorkomt.

In 2018 werd in Europa een recordaantal mensen met westnijlkoorts gemeld. Er waren 2083 bevestigde en vermoedelijke patiënten in één jaar. Dat is meer dan het totale aantal in de zeven jaren ervoor. Deze uitbraak kwam waarschijnlijk doordat het heel erg warm was en er veel muggen en vogels waren.

 Overdracht van het westnijlvirus: tussen muggen en vogels en van muggen naar mens en paard (Bron: Reusken C, Braks M, et al. De mug. Over steekmuggen en de verspreiding van ziekten. Uitgeverij Lias; 2022)