Hoe herken ik chikungunya?

De meeste mensen met een chikungunya-infectie hebben ziekteverschijnselen. De acute fase van chikungunya kent meestal een combinatie van meerdere van deze klachten:

• opeens hoge koorts
• erge pijn in de gewrichten, bijvoorbeeld in de vingers, polsen, enkels en ellebogen
• hoofdpijn
• spierpijn
• rugpijn
• misselijkheid
• overgeven
• huiduitslag (meestal een paar dagen na het begin van de koorts)
• verschillende oogaandoeningen, zoals conjunctivitis

De klachten kunnen mild tot ernstig zijn. Ernstige klachten komen vaker voor bij mensen met een verminderde afweer, zoals pasgeborenen, oudere mensen of volwassenen die al een andere ziekte hebben.

De acute klachten van chikungunya verdwijnen meestal binnen een tot drie weken. De pijn in de gewrichten kan maanden tot jaren duren. Niet veel mensen gaan dood aan chikungunya.

Hoe krijg ik chikungunya?

Mensen krijgen chikungunya via een beet van een Aedes-mug die besmet is met het virus. Vooral de gelekoortsmug (Aedes aegypti) en de Aziatische tijgermug (Aedes albopictus) kunnen het virus overbrengen. Deze muggen bijten overdag. Naast chikungunya kunnen ze ook virussen overdragen die ziektes als dengue en zikakoorts veroorzaken. De tijd tussen gebeten worden en ziek worden, is tussen de één en twaalf dagen. Gemiddeld is dit drie tot zeven dagen.

Hoe voorkom ik chikungunya?

Bescherming tegen chikungunya gebeurt vooral door het voorkomen van muggenbeten, vooral in de vroege ochtend en namiddag. Dan zijn de Aedes-muggen actief. Het dragen van bedekkende kleding en het insmeren van de huid met een muggenwerend middel met DEET diethyltoluamide (diethyltoluamide) maakt de kans op besmetting kleiner. Een ander advies is om (overdag) te slapen onder een muskietennet dat met muggenwerende vloeistof is geïmpregneerd.

In 2024 is er in Europa een vaccin tegen chikungunya geregistreerd voor volwassenen. Het vaccin is in Nederland nog niet beschikbaar. Houd deze webpagina en de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) in de gaten voor ontwikkelingen rondom de beschikbaarheid van het vaccin.

Is chikungunya te behandelen?

De acute klachten van chikungunya verdwijnen meestal binnen één tot drie weken. Blijft u veel last houden van pijn in de gewrichten? Overleg dan met de huisarts welke pijnstillers u kunt gebruiken. Voor het gebruik van pijnstillers als aspirine, of zogenaamde NSAIDs nonsteroidal anti-inflammatory drugs (nonsteroidal anti-inflammatory drugs) (zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac) is het belangrijk om zeker te weten dat u geen dengue heeft. Paracetamol kan wel gebruikt worden. Soms helpt fysiotherapie.

Hoe vaak komt chikungunya voor?

Het chikungunyavirus komt voor in Afrika, Azië, Centraal- en Zuid-Amerika, het zuidelijke deel van Noord-Amerika en het Caribisch gebied. In Europa is lokale verspreiding van chikungunya bekend in Italië (2007, 2017) en (Zuid-)Frankrijk (2010, 2014, 2017 en 2024).

In het Europese deel van Nederland zijn er tot nu toe alleen gevallen van chikungunya bekend van mensen die het in een ander land hebben gekregen. De Aziatische tijgermug komt hier tot nu toe niet veel voor. Daardoor is de kans om chikungunya in Europees Nederland te krijgen op dit moment zeer klein.

Verspreiding chikungunya over de wereld - (c) WHO 2022, geraadpleegd op 18 februari 2025